Πέμπτη 3 Μαρτίου 2011

παραμύθια με τη ρίγανη

Έριξα μια ματιά στη συνέντευξη του Διονύση Σαββόπουλου στον Γιώργο Δημητρακόπουλο, στην τελευταία Athens Voice (τ.336, 3-9/3/2011). Ο δημοσιογράφος προϋπαντεί τον καλεσμένο του, γράφοντας πως ο Σαββόπουλος είναι «Ιδανικός αφηγητής. Πάντα ήξερε να λέει ιστορίες».
Η δική μου γνώμη είναι πως ο Σαββόπουλος δεν είναι καθόλου καλός αφηγητής, γιατί σε real time ποτέ δεν κρέμεσαι από τα χείλη του. Όσα λέει είναι προβαρισμένα, ενώ άλλα τα επαναλαμβάνει με μαθηματική ακρίβεια μέσα στα χρόνια, στις κατά καιρούς συνεντεύξεις του. Μη συγχέουμε τα τραγούδια του, που, φυσικά, δεν είναι όλα «ιστορίες» –προσωπικώς θα έλεγα πως τα περισσότερα και τα καλύτερα δεν είναι «ιστορίες»– με το επικοινωνιακό χάρισμα, που μπορεί να έχουν χιλιάδες καθημερινοί άνθρωποι, γνωστοί στις παρέες του καθενός μας. Ο Σαββόπουλος είναι πάντα «κουμπωμένος» και δύσκολος στην επικοινωνία. Τούτο το λέω εμπιστευόμενος την προσωπική μου αίσθηση, που αγγίζει και την εμπειρία. Αλλά επειδή η αίσθησή μου δεν λέει τίποτα σε κανέναν άλλον πλην εμού, ευρύτερη αξία έχουν τα λόγια ενός ανθρώπου που γνώριζε τον Σαββόπουλο από πολύ κοντά, και που κάποτε είχε πει τα παρακάτω. Αναφέρομαι, βεβαίως, στον Τάσο Φαληρέα.
«Ο Σαββόπουλος έχει έναν τρόπο να συζητάει με τους φίλους του. Δεν έχει κανένα τρόπο να συζητάει με οποιονδήποτε άλλο. Αυτό είναι το πρόβλημά του. Από τη στιγμή που γίνεται δημόσιο πρόσωπο, είναι ο πιο άτεχνος άνθρωπος που υπάρχει. Είναι ο πιο αντικοινωνικός χαρακτήρας που κυκλοφορεί. Οτιδήποτε πει, από την ώρα που δημοσιοποιείται, είναι καθαρά συμπτωματικό και προέρχεται από πανικό»
(Ήχος & Hi-Fi, τεύχος 243, 6/1993).
Τελευταίως, πληροφορούμαστε πως ο Σαββόπουλος μετετράπη ξαφνικά σε… εθνικό παραμυθά. Και με αφορμή τη «Θεογονία» του ξαναγίνεται ο σχετικός ντόρος. Στην εν λόγω συνέντευξη στην A.V. λέει απίστευτα πράγματα· με τον δημοσιογράφο, φυσικά, ν’ ακούει, αλλά χωρίς να παρεμβαίνει (τι διάβολο, με e-mail έκανε τη συνέντευξη;).
Επειδή ο Σαββόπουλος είναι ανίκανος πια να γράψει και το παραμικρό τραγούδι (το έχει πει και ο ίδιος για τον εαυτό του), καταφέρεται εναντίον του τραγουδιού, μ’ έναν τρόπο που δεν μπορεί παρά να εγείρει απορίες (το λιγότερο).
Απαντώντας στη χαζή ερώτηση «Τι ρόλο μπορεί να παίξουν σήμερα τα τραγούδια για να ξεπεράσουμε την κρίση;», ο Σαββόπουλος απαντά:
«Προς θεού, όχι άλλα τραγούδια! Όχι άλλοι τραγουδιστές-προφήτες. Πολύ τραγουδήσαμε στην Ελλάδα, χρειάζεται και λίγη περισυλλογή, δεν νομίζετε;».
Δεν ξέρω σε ποιους τραγουδιστές-προφήτες αναφέρεται ο Σαββόπουλος και, κυρίως, δεν ξέρω, αν εντάσσει και τον εαυτό του στη συγκεκριμένη «προφητική» ομάδα. Εκείνο, όμως, που είναι σαφές είναι πως χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ το τραγούδι· τη μουσική και το στίχο. Και κυρίως χρειαζόμαστε το τραγούδι, που προσπαθεί να διακρίνει το φως πίσω από τ’ αποκαΐδια.
Το ρόλο που έπαιξε ο Σαββόπουλος με το τραγούδι του τη δεκαετία 1965-75, ο ίδιος δεν τον αναγνωρίζει σήμερα σε κανέναν. Μιλάμε για την απόλυτη εγωπάθεια. Φυσικά, κανείς δεν πρόκειται να τον ακούσει. Κανείς δε θα σιωπήσει, εξ όσων έχουν την ορμή να βγουν και να τραγουδήσουν εκείνο που τους καίει.
Μία δεύτερη χαζή ερώτηση –«ποια θα μπορούσε να είναι η διέξοδος από την κρίση;»– απαντάται μ’ έναν τρόπο διφορούμενο, για να μην πω… τριφορούμενο.
«Θα σας πω αυτό το κουλό που λέγανε παλιά στις δημόσιες υπηρεσίες (σ.σ. ακόμη το λένε). ‘Τι να σας πω, κι εγώ υπάλληλος είμαι’».
Κάνει πλάκα ο Σαββόπουλος, αποφεύγοντας ν’ απαντήσει, σε στυλ καφενείου, σε μια κοινότοπη ερώτηση; Ρίχνει τα βέλη του κι αυτός, κεντράροντας στο γνωστό… παγκαλικό στόχο τού «όλοι μαζί τα φάγαμε»; Θεωρεί και ο ίδιος τον εαυτό του ως «μέρος» του προβλήματος; Όλα θα είχαν δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Αντί, λοιπόν, ο Δημητρακόπουλος να επιμείνει πάνω σ’ αυτό, το προσπερνά, προκειμένου να διατυπώσει την απόλυτη ερώτηση κλισέ: «Ποιος είναι ο ρόλος των διανοουμένων σήμερα; ». Για ν’ απαντήσει ο Σαββόπουλος:
«Χάθηκε δικαιολογημένα κάθε εμπιστοσύνη στους διανοουμένους, στους καθηγητές, στους δημοσιογράφους και στους τραγουδιστάδες του λαού». 
Για τους διανοούμενους που δεν σιωπούν τα είχα πει κι εδώ (http://is.gd/vUy4yK) και δεν υπάρχει λόγος να ξαναγράψω τα ίδια. Έχω, όμως, μιαν απορία. Γιατί τσουβαλιάζει ο Σαββόπουλος τους πάντες, διανοουμένους, καθηγητές, δημοσιογράφους, τραγουδιστάδες του λαού, δίχως να λέει ποιους εννοεί; Σίγουρα δεν εννοεί τον Ράμφο (καθότι αναφέρεται σ' αυτόν παρακάτω). Αλλά δεν κατάλαβα; Μόνον ο Ράμφος μιλάει; Δεκάδες άνθρωποι μιλάνε και γράφουν στις εφημερίδες και στο δίκτυο, επιχειρώντας να φωτίσουν το γιατί φθάσαμε εδώ που φθάσαμε και κυρίως για το τι θα πρέπει να γίνει από τούδε και στο εξής. Γιατί χάθηκε η εμπιστοσύνη προς όλους; Ποιους βολεύει η συνολική απαξία; Μην απαντήσω, είναι προφανές. Ή μάλλον ν’ απαντήσω. Σε όσους κυβερνούν ή ετοιμάζονται να κυβερνήσουν ή να ξανακυβερνήσουν με 17 και με 20%. Οι ευθύνες δεν είναι ποτέ συλλογικές. Κάποιοι έχουν μεγαλύτερο μερίδιο, κάποιοι μικρότερο και κάποιοι δεν έχουν καθόλου. Και αυτό ισχύει και για τους διανοούμενους και για τους… τραγουδιστάδες του λαού.
Διονύση Σαββόπουλε έχεις το κουράγιο, τη διάθεση, τη θέληση να πεις ονόματα; Περιμένει ο κόσμος ν’ ακούσει. Ποιοι είναι οι (καθεστωτικοί) διανοούμενοι, δημοσιογράφοι και τραγουδιστάδες, που έχουν απολέσει και την παραμικρή εμπιστοσύνη; Πες το, να τ’ ακούσουμε απ’ το στόμα σου. Παίξε, αν θέλεις, κι εσύ μια φορά για να δυσαρεστήσεις. Μίλησε –αφού θες να μιλήσεις– καθαρά, και όχι με αναμασήματα. Πες μας για τους Λύκους κι άσε κατά μέρος τις Κοκκινοσκουφίτσες…

Υ.Γ. Προς τα τέλη της δεκαετίας του '80 θυμάμαι ένα τραγούδι, που είχε γράψει ο Δημήτρης Λέκκας σε στίχους Δημήτρη Βενιζέλου, και το οποίο -αν δεν κάνω κάποιο λάθος- τραγουδούσε ο Γιάννης Παλαμίδας. Ήταν μία πολύ ωραία funk/rock εκδοχή της "Θεογονίας".
"Από το Χάος, τη Γη και τον Έρωτα/ πρώτα γεννήθηκε το Έρεβος κι η Νύχτα/ κι όταν το Έρεβος κι η Νύχτα κάναν έρωτα/ γεννήθηκε η Μέρα κι ο Αιθέρας. Απ' τη Νύχτα γεννήθηκαν κι άλλα παιδιά, χωρίς το σπέρμα κάποιου άντρα/ η Τύχη, η Μοίρα, η Εκδίκηση, ο Σαρκασμός, ο Πόνος, η Απάτη"...
Δεν νομίζω να βγήκε ποτέ σε δίσκο...

12 σχόλια:

  1. Poios neos anthropos ,sovara skeptomenos kai me ta kallitexnika kai politika asxoloumenos mporei na noiazetai gia to ti leei kai ti presvevei o Savvopoulos?
    Yiannis

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπορεί να είναι σωστό αυτό που λες Γιάννη, με τη μόνη διαφορά ότι εγώ δεν είμαι και τόσο νέος…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Fonta den ennoousa esena fysika,dystixws oute egw eimai toso neos alla nisafi pia m'aftes tis ieres (kai kalovolemenes)agelades!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. k'egw epishs !btw etsi omws de thaprepe nasxoloumaste me tpts...
    Ataktos

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σήμερα, Πέμπτη, που όπως συνήθως βρίσκομαι με τα παιδικά φιλαράκια μου και τα πίνουμε, λέγαμε ο καθένας από διαφορετική ματιά ποιοι μας της σπάνε περισσότερο.Έπαιξαν μεταξύ άλλων ο Λαζόπουλος, ο Κανάκης κ σία, ο Σαββόπουλος κ.α. Κοινό κριτήριο ο ταυτόχρονος δήθεν ριζοσπαστισμός του κ καλά τα χώνω με την απροκάλυπτη συμπόρευση με τους γελοίους του life style politic axtarma.

    κώστας παπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ξεδοντιασμένες κοινοτυπίες από βολεμένους στη "δόξα" τους δημιουργούς.

    Θα συμφωνήσω με τον Yannis. Επειδή κυκλοφορώ και συζητώ ακόμα με νέους, κανέναν δεν ενδιαφέρει ο Σαββόπουλος (για να μη πω ότι το πιο ριζοσπαστικό κομμάτι της νεολαίας τον θεωρεί, το λιγότερο, γελοίο). Είναι που γέρασε ελλιποβαρώς, συνδαιτημόνας/διασκεδαστής στα σαλόνια της πνευματικής ηγεσίας που συμπορεύτηκε με τα λαμόγια που πτώχευσαν τη χώρα... Και εμένα ως μεσήλικα πλέον, έχει σταματήσει να με αφορά (όχι χωρίς κάποιο συναισθηματικό άλγος, αλλά κάπου πρέπει να αποφασίζουμε με ποιούς θα πάμε και ποιούς θ' αφήσουμε).

    Ευτυχώς βεβαίως που τα έργα από τη στιγμή που θα γεννηθούν λειτουργούν αυθύπαρκτα. Εκεί πρέπει να επενδύουμε, όχι στους τίκτωρες...

    ΥΓ. 1) Έχεις απόλυτο δίκιο Φώντα όταν λες πως χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ το τραγούδι, που προσπαθεί να διακρίνει το φως πίσω από τʼ αποκαΐδια.

    2) ΠαγκαλοΛαζοπουλοΚανακοΦυντανιδηδες. Με συγχωρείτε, αλλά στο πλανήτη που κατοικώ δεν έχουν θέση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Bέβαια στο θέμα της τέχνης δεν κρίνουμε τον καλό χαρακτήρα του δημιουργού αλλά το έργο.
    Εδώ στη λογοτεχνία που έχει να κάνει με τη γλώσσα (ιδέες, νοήματα, έννοιες κλπ πέρα του στυλ) υπήρχαν δημιουργοί που ξεφτιλίστηκαν με τις πολιτικές και λοιπές επιλογές τους στην πράξη (χαρακτηριστικά παραδειγματα ο Σελίν κι ο Πάουντ)

    κώστας παπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. h maxh twn epistolwn synexeia '' http://press-gr.blogspot.com/2011/03/o-press-gr.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Σοβαρό το ζήτημα του διαχωρισμού ή μη του έργου Τέχνης από τον δημιουργό του. Κι εγώ τείνω προς την άποψη τού… άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Σιγά μην αμαυρώσουμε π.χ. την προσφορά τού Άκη Πάνου στο λαϊκό τραγούδι, επειδή πίστευε όσα πίστευε κι επειδή έκανε όσα έκανε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Γεια σου Φωντα.Απο τοτε που αρχισα να διαβαζω το blog σου ειχα αυτην την απορια,ποσο χρονων μπορει να εισαι?Μπορεις να μου την λυσεις.
    Αριστοτελης

    ΑπάντησηΔιαγραφή