Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2012

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΣ εξόριστος σε κρατικό κανάλι

Χθες το βράδυ η ΕΤ1 –το καλύτερο κανάλι της ελληνικής τηλεόρασης– έδειξε την ταινία του Νίκου Ζερβού «Εξόριστος στην Κεντρική Λεωφόρο» (1979). Την ταινία την είχα δει παλαιά, την έχω και σε DVD, ενώ την άκουγα-έβλεπα και χθες διαβάζοντας παραλλήλως το βιβλίο με το σενάριό της, που είχε κυκλοφορήσει το 1981, από τις εκδόσεις Χιονάτη για μεγάλους του Βαγγέλη Κοτρώνη (1957;-1985). Ο «Εξόριστος…» είχε προβληθεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1979, και μαζί με «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα…» του Νίκου Νικολαΐδη και τον «Ασυμβίβαστο» του Ανδρέα Θωμόπουλου αποτελούν μια τριάδα ταινιών που επιχείρησαν να μιλήσουν, την ίδια στιγμή, για το θέμα της ένταξης, ή μη ένταξης μιας συνομοταξίας Ελλήνων (που ανδρώθηκαν, στις δύο πρώτες, με το rock n’ roll και το rock), λειτουργώντας μέσα σε συγκεκριμένους πολιτικοκοινωνικούς μύθους, και που κλήθηκαν κάποια στιγμή να επιλέξουν ανάμεσα στη συντριβή του ονείρου όπως λέμε ή την εθελουσία έξοδο. Βεβαίως, οι τρεις ταινίες είναι εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τη φόρμα –τα έχουμε πει ήδη για την ταινία του Νικολαΐδη, και πιθανώς να τα πούμε κάποια στιγμή και για την ταινία του Θωμόπουλου– έχω όμως την πεποίθηση πως η ταινία του Ζερβού είναι η πιο ειλικρινής και άρα η πιο ουσιαστική από τις τρεις.
Κατ’ αρχάς είναι μία ταινία, που αγαπάει τον άνθρωπο· όχι τον ηθοποιό ειδικώς (μας έχουν ψοφήσει κάποιοι σινε-κριτικοί μ’ αυτή την αηδία), αλλά τον άνθρωπο γενικώς. Είναι μία ταινία χωρίς εντυπωσιακά στοιχεία (στοιχεία ψεύτικου εντυπωσιασμού εννοώ) και κίβδηλους συμβολισμούς, απλή, κατανοητή και ιστορικώς άψογα τοποθετημένη στο μουσικό-κοινωνικό-πολιτικό της πλέγμα, που επιχειρεί μέσω του τρόπου ντιρέκτ, και με την κάμερα συχνά στο χέρι, να δώσει πνοή σ’ ένα όνειρο, που ποτέ (στο φιλμ) δεν μετατρέπεται σε εφιάλτη (ακόμη και στη σκηνή τού τέλους… στο τέλος).Ο 'πειρατής' Νίκος Ζερβός σε εφηβική ηλικία εκπέμποντας από το ραδιοσταθμό A-60. Στον τοίχο τεύχη των Μοντέρνων Ρυθμών και τα εξώφυλλα του “Help!” και του “The Rolling Stones”. Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο.

Γράφει σχετικώς ο Κοτρώνης:
«Βασικός ‘ήρωας’ της ταινίας ο Κώστας Φέρρης, έξοχος σαν ερμηνευτής, που ωστόσο κουβαλάει τα βιώματά του στον τύπο που ‘υποδύεται’ (σ.σ. ως γνωστόν ο Φέρρης έζησε από κοντά τα γεγονότα του Μάη του ’68, αλλά και την άνθηση του rock – στιχουργός, ανάμεσα σε άλλα, στο “666” των Aphrodite’s Child και στον «Ακρίτα» να υπενθυμίσω). Στην ουσία δεν ερμηνεύει κανένα ρόλο, αλλά ζει τον εαυτό του. Και αυτό είναι που έχει αξία. Υπάρχει και μια κοπελιά (Μαρίλλη Τσοπανέλλη), γνώστρια της σεξουαλικότητάς της, νέα που θέλει υποσυνείδητα να συνταιριαστεί με τούτον το ‘θανατοποινήτη’. Με διαθέσεις λανθάνοντα μαζοχισμού θέλει να ενταχθεί σε μια κατάσταση, να βιώσει μια σειρά από βιώματα που της είναι ξένα και τελικά γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο απροσπέλαστα. Μετά είναι οι φίλοι, ή καλύτερα ο φίλος (εδώ ξαναβρίσκουμε το γνωστό από το ‘Αλδεβαράν’ Δημήτρη Φινινή – έχει κάνει και τις σκηνογραφίες της ταινίας), που μοιάζει να έχει ενταχθεί πλέον στην καινούργια κατάσταση της τελευταίας 20ετίας του 20ου αιώνα, χωρίς κίνδυνο να διακυβεύσει πλέον την ύπαρξή του. Υπάρχει τέλος και το κοινόβιο, λύση αποτυχημένη λίαν, που τυραννάει τον Φέρρη ‘ήρωα’, μην μπορώντας να την αποδιώξει, γνωρίζοντας ίσως έτσι το δικό του τέλος». 
Στην ταινία υπάρχουν διάφορες ωραίες σκηνές, με τον Ζερβό να ελέγχει πλήρως το υλικό του ακόμη και στα δύσκολα, εκεί όπου τα πάντα φαίνεται να τα καθορίζει η σύμπτωση (π.χ. στη σκηνή της Πανεπιστημίου με τους ήρωες μεθυσμένους όντως, κατά τον Κοτρώνη, ψυχεδελοβαμμένους και χρυσοσκονισμένους να βρίσκονται στο δικό τους σύμπαν, ανάμεσα στο πλήθος που κοιτάζει έκπληκτο και σαν αποχαυνωμένο).
Φυσικά, η μουσική (επιλογές του Ζερβού και του Φέρρη) έχει το δικό της ρόλο στον «Εξόριστο…» και τα κομμάτια των Doors, των Rolling Stones, των Canned Heat, του John Mayall, του JJ Cale, του Leonard Cohen ακόμη και του Bach, εντάσσονται άψογα στη δομή, σχολιάζοντας όσα διαδραματίζονται.
Κι ένα τελευταίο. Τον «Εξόριστο στην Κεντρική Λεωφόρο» (“Exile on Main Street” δηλαδή) τον είχαν μοιράσει σε DVD Τα Νέα το 2005. Πάνω στο φακελάκι… περνάει σαν τρέιλερ η λεζάντα «η ξεκαρδιστική κωμωδία του Νίκου Ζερβού». Αυτός που τη σκέφτηκε, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ήταν τελείως γρόθος.

18 σχόλια:

  1. Το είδα πρόσφατα στο youtube και ψιλοβαρέθηκα. Όχι οτι περίμενα και πολλά αλλά το σενάριο δε σε κρατάει με τίποτα. Μερικά πολύ ωραία πλάνα και κάποιες ενδιαφέρουσες σκηνές. Σε σύγκριση με τα άλλα δύο που αναφέρεις τα "κουρέλια" ξεχωρίζουν. Ίσως λόγο του πολύ καλού cast.

    Αλέξανδρος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αλέξανδρε την ξέρεις, νομίζω, την άποψή μου για τα «Κουρέλια…». Ο Ζερβός και βεβαίως ο Φέρρης δεν ήταν (είναι) άσχετοι με το rock.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Την ξέρω και δεν μπορώ να διαφωνήσω σ'αυτά γράφεις (http://is.gd/bRQrcL) παρόλο που μ'αρέσουν τα "κουρέλια". Βρίσκω μια ανώμαλη γοητεία και κυρίως σκάω στα γέλια με τις ατάκες Βαλαβανίδη/Τζούμα. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι εκτιμώ τον Νικολαΐδη. Όσο για τον Ζερβό... κάθε ταινία και χειρότερος. Είδα το τελευταίο του στο φεστιβάλ και ήταν τόσο κακόγουστο που θα μου μείνει αξέχαστο.

    Αλέξανδρος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αξέχαστη επίσης θα μου μείνει και η προβολή του Δράκουλα των Εξαρχείων, στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, πριν καμιά 15ετία και βάλε. Τη μοναδική ταινία που έχω δει... όρθιος

      Αλέξανδρος

      Διαγραφή
    2. EFXARISTO GIA TA KALASAS.....LOGIA GIA TIN TELEFTAIA TAINIA MOU----THA SAS TO XROSTAO,,,,,,,,,,,

      Διαγραφή
  4. ta koyrelia den pezontai einai poly proxo[sorry] fwnta -Kgoodfor

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σόρι-ξεσόρι Κgoodfor (σεβαστή η γνώμη σου) εγώ όσα είχα να πω για τα «Κουρέλια…» τα είπα τότε σε δύο αναρτήσεις. Εδώ…

    http://diskoryxeion.blogspot.com/2011/05/blog-post_20.html

    κι εδώ…

    http://diskoryxeion.blogspot.com/2011/06/blog-post.html

    Δηλαδή θα μπορούσα να πω κι άλλα, αλλά για κάποιους δικούς μου λόγους δεν έχω καμμία όρεξη να επανέλθω. Θα επιθυμούσα, μάλιστα, αυτήν την απόφασή μου να τη σεβαστούν όλοι οι αναγνώστες του blog (το ζητώ ως χάρη) και να μη με προκαλούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φώντα εκτος απο τις τρεις ταινίες που προανέφερες υπαρχει και το ΑΛΔΕΒΑΡΑΝ του Α.Θωμόπουλου που κατα την προσωπική μου γνώμη αν και προγενέστερ (1975) υπερέχει τοσο ιδεολογικά ,οσο και σκηνοθετικά.Ειναι κρίμα που δεν μπόρεσε να βρει διανομή στις αίθουσες και έμεινε θαμ'ενη για περισότερα απο 35 χρόνια.

    Γιώργος Μα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. φώντα θυμάσαι την σκηνή που μιλάει ο θέος με τον φέρρη σ'ένα μπαρ;τι κομματάρα παίζει εκείνη την ώρα ο πολύτιμος στο πιάνο;απιστευτο.ξέρεις αν είναι δικό του;διασκευή;αυτοσχεδιάζει ή όντως υπάρχει αυτό το τραγούδι/μελωδία κάπου;
    Ι.Τζόνσον

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ασε που τα λεει πολύ καλά ο δήμος..η ομιλία του είναι ευστοχη όσο δεν πάει

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δες εδώ, στα σχόλια (προς το τέλος), τι είχε γράψει ο Φέρρης για το Δήμο Θέο.

    http://diskoryxeion.blogspot.com/2010/08/blog-post_13.html

    Ας προσθέσουμε και τη… ΣΚΗΝΗ-31 (Τζαζ κλαμπ, μέρα, εσωτερικό), αφού υπάρχει στο YouTube…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. τελικά ξέρει κανείς τι παίζει ο πολύτιμος στην συγκεκριμένη στιγμή;σας θυμίζει κανένα τραγούδι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Παρακολουθώ με αμείωτο ενδιαφέρον το ιστολόγιο. Βρήκα πράγματα που έψαχνα χρόνια ολόκληρα και μια αισθητική τοποθέτηση πολύ ενδιαφέρουσα.
    Καλή συνέχεια!
    B.K. (blog απόηχος)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. εδω βλέπουμε την πανσπάνια ταινία του αξέχαστου βαγγελη κοτρωνη βερνταλάκ,και άλλα ενδιαφέροντα

    http://www.shortfromthepast.gr/play.asp?id=14&size=l

    Γιώργος Ντ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. KOURELIA====PIO ENDIAFERON SKINOTHETIKA......PIO EMPIROS O NIKOLAIDIS------EXORISTOS ====EIXE ALITHIA---PSIXI KAI POLLES ANAFORES SE ROCK---WOODSTOK---KAI MAI 68---2 TAINIES POU ALAXAN TIN....ISTORIA TOU ELLINIKOU CINEMA

    ΑπάντησηΔιαγραφή