Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ μια «τύχη» κι ένα ποίημα

Τη σχολική χρονιά 1972-73 πήγαινα στη Δευτέρα Δημοτικού. Εκείνη τη χρονιά συμπλήρωνα, όπως και διάφοροι άλλοι συμμαθητές, το άλμπουμ της σοκολατοβιομηχανίας ΜΕΛΟ Σταθμοί στην Ιστορία. Για όσους δεν γνωρίζουν να πω πως στις γκοφρέτες ΜΕΛΟ της εποχής υπήρχε εσώκλειστη μία «τύχη» (έτσι την αποκαλούσαμε, επειδή δεν ήξερες τι θα σου τύχει), ένα «χαρτάκι» τέλος πάντων, το οποίο κόλλαγες στο σχετικό άλμπουμ, στο συγκεκριμένο πλαίσιο, στο συγκεκριμένο νούμερο. Κάποιος που θα κατόρθωνε να μαζέψει και τα 120 νούμερα-χαρτάκια με τους «ιστορικούς σταθμούς» (από την… ανακάλυψη της φωτιάς, μέχρι την διαστημική εποχή!), θα μπορούσε να στείλει το άλμπουμ (συμπληρωμένο) στα γραφεία της ΜΕΛΟ, παίρνοντας δώρο μία δερμάτινη μπάλα (το να είχες και να έπαιζες με δερμάτινη μπάλα ήταν σχεδόν αδιανόητο για τα πιτσιρίκια των λαϊκών γειτονιών του ’72), ή μία κούκλα (αν ήσουν κορίτσι), ή ένα μεγάλο πακέτο σοκολάτες (για τους γλυκατζήδες και των δύο φύλων). Εγώ, κατά έναν περίεργο τρόπο, και παρότι είχα συμπληρώσει εκείνο το άλμπουμ, δεν το επέστρεψα ποτέ στη ΜΕΛΟ (και τώρα που... μεγάλωσα προσπαθώ να καταλάβω το «γιατί»). Είχα κοπιάσει για να το ολοκληρώσω, για να βρω δηλαδή και τα 120 πολύχρωμα «χαρτάκια» μέσα στις γκοφρέτες, και ίσως γι’ αυτό προτίμησα να το κρατήσω, καταχωνιάζοντάς το κάπου στο πατρικό μου. Η πιο ωραία κίνηση; Αναμφιβόλως!
Πριν κανα-δυο χρόνια σ’ ένα παζάρι δίσκων κουβεντιάζοντας μ’ έναν μαγαζάτορα που ασχολείται (και) με τα πράγματα της παιδικής μας ηλικίας (τώρα ως έμπορος πλέον – πάντα υπάρχουν κάποιοι που μπορούν να χρυσοπληρώσουν τις αναμνήσεις τους...) έφερε η κουβέντα, ανάμεσα σε άλλα, κι εκείνα τα άλμπουμ της ΜΕΛΟ (που δεν ήταν ένα, ήταν περισσότερα, αλλά το Σταθμοί στην Ιστορία ήταν το πιο ωραίο). Όταν του είπα ότι «το έχω» και μάλιστα «συμπληρωμένο με τα δικά μου χέρια», ταράχτηκε. Αμέσως με ρώτησε αν το πουλάω. Φυσικά, του είπα «όχι». Μπορεί να πουλήσω τον όποιον δίσκο, αν βρεθώ σε ανάγκη, αλλά οι Σταθμοί στην Ιστορία είναι για 'μένα κάτι σαν το… rosebud του Kane – δεν έχουν τιμή. (Όπως γράφει και η Wikipediais the emblem of the security, hope and innocence of childhood, which a man can spend his life seeking to regain). Τέλος πάντων... Το καρτελάκι, η «τύχη» της Μάχης της Κρήτης που βλέπετε από κάτω είναι από εκείνο το άλμπουμ…
Γιατί θυμήθηκα τους Σταθμούς της Ιστορίας; Όχι πάντως για λόγους… νοσταλγίας. Όπως έχω ξαναγράψει δεν μου αρέσει να νοσταλγώ, μου αρέσει να θυμάμαι. Το θυμήθηκα λοιπόν, γιατί διάβασα προσφάτως ένα ποίημα σχετικό με τη Μάχη της Κρήτης (20/5/1941-1/6/1941 – αυτές τις ημέρες πριν 72 χρόνια), που μου άρεσε πολύ και θα ήθελα να το αναπαράγω. Είναι ένα ποίημα του Κυπρίου Κυριάκου Χαραλαμπίδη και μάλλον υπάρχει στο βιβλίο του Στη Γλώσσα της Υφαντικής [Μεταίχμιο, Αθήνα 2013], αλλά εγώ το αντιγράφω από το #99 τεύχος του περιοδικού Εντευκτήριο, που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό (15/4/2013). Το ποίημα περιγράφει τη συνάντηση στον… Άδη τριών μανάδων (δύο Κρητικές, η Δασκαλάκαινα και η Βαλαβάναινα, και μία Γερμανίδα η κόμησσα φον Μπλίχερ), που είχαν, και οι τρεις τους, δέκα παιδιά νεκρά στη Μάχη της Κρήτης (είναι πραγματική η ιστορία). Η Γερμανίδα θα… αποζημιώσει τις Κρητικές μ’ έναν ανατριχιαστικό, ποιητικό εννοείται, τρόπο...

ΣΤΟΝ ΑΔΗ ΤΡΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΝΤΑΙ
Στον Άδη τρεις και κάθονται μανάδες πικραμένες,
δυο με κρουσμένα σωθικά, σαν Κοντομαριούσες
μ’ εφτά παιδιά στο θάνατο (παραγγελιά του Τρέμπες)
κι η τρίτη με ξανθά μαλλιά – η κόμησσα φον Μπλίχερ.

Άλλες ψυχές εκεί κοντά, ο πρίγκιπας του Βάλστατ
που ’χε του Μότσαρτ τ’ όνομα κι ο Χανς ο αυτάδελφός του,
δεν πέσαν απ’ τον ουρανό τη γη για να ποτίσουν
παρά για να θεριέψουνε του Γ Ράιχ τη δόξα.

Μαζί μ’ αυτούς κι ο Λέμπερεχτ, της μάνας του καμάρι
που ’ναι χαμένος σε χασιά, τση Κρήτης τα φαράγγια
κι ουδένας είδε τ’ άβατο της ξέβαφης ζωής του.

Σαν είπανε στην κόμησσα επίσημα η Λουφτβάφε
για τον τρανό ξολοθρεμό και των τριών παιδιών της
γκρεμίστηκαν οι πύργοι της, πέσανε τα μαλλιά της,
χρυσή ροδιά ξεράθηκε, ταράχτηκε η μιλιά της.

Μόνη αμυδρή μικρή χαρά, μαζί και περηφάνια
που ο Χανς, παρότι πιο μικρός, στα δεκαφτά του χρόνια,
καβάλα σ’ άλογο έτρεχε –κι ήλιος εφτά κοντάρια–
νερό στα χείλια κι άρματα να πρόφταινε στον Βόλφγκανγκ.

Κάποιοι του τόπου χωρικοί ως σήμερα θωρούνε
μέσα στα σπάρτα κάποτε τον Χανς σαν Άι-Γιώργη
και να καλπάζει σ’ άλογο, ας ειν’ κι επιταγμένο.

Αυτά είναι δώρα της καρδιάς για μάνα πικραμένη.
Γυρνά στη Δασκαλάκαινα και μ’ αρχοντιά της κρένει:
«Για σε, καλή, τα τέσσερα παιδιά σου θα τα κάνω
δυο κόμητες, δυο πρίγκιπες κι ακόμα παραπάνω.

Και συ των Βαλαβάνηδων η ζυμωμένη λύπες,
εδώ τελειώνουν τα βουνά – σε βρήκα και με βρήκες.
Στον Άδη μέσα κατοικούν τα βάσανα του κόσμου·
πάρε από μένα τη χαρά και συ τη λύπη δος μου».

20 σχόλια:

  1. άρης:

    βρε μεγάλε τι μου θύμησες τωρα!!! αυτο το αλμπουμ της ΜΕΛΟ το είχα και εγώ σχεδόν συμπληρωμένο... ουτε ξέρω φυσικά που είναι τώρα. Το συγκεκριμένο καρτελάκι το θυμάααααμαι!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εγώ πήγα με τον πατέρα μου και το άλλαξα με τη μπάλα.Μια χαρά μου φάνηκε.Φ.Ν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αν το είχες τώρα Φ.Ν. μπορεί να έπαιρνες και… 200 δερμάτινες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σιγά μη σκεφτόμουν το 2013. Πήρα τη μπάλλα και έφυγα να παίξω με τους φίλους μου μπροστά σο Καλλιμάρμαρο.Μια χαρά ήταν τότε.
      Φ.Ν.

      Διαγραφή
    2. Γιατί, εγώ που το κράτησα Φ.Ν. σκεφτόμουν το… 2013;

      Χιούμορ έκανα όταν έγραψα πως «αν το είχες τώρα μπορεί να έπαιρνες και… 200 δερμάτινες».

      Απλώς, είχα λυπηθεί να επιστρέψω εκείνο το απίστευτα διδαχτικό άλμπουμ (και εξαιρετικής αισθητικής – αυτό το λέω τώρα, τότε απλώς μου άρεσε) παίρνοντας ως αντάλλαγμα μια μπάλα. Μπορεί να είχαμε έλλειψη σε δερμάτινες, αλλά μπάλες δεν μας έλειπαν… Κλωτσάγαμε ό,τι βρίσκαμε…

      Διαγραφή
  4. Είναι η συλλογή που είχε και ένα με το μανιτάρι της χιροσίμα?Ή θυμάμαι κάτι πιο παλιό?Αυτό πάντως το είχα συμπληρώσει και εγώ.Ότι ήταν σπάνιο στην αθήνα, ήταν σχετικά "εύκολο" στην κόρινθο ή στην καλαμάτα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ναι, βεβαίως, η «Χιροσίμα», το υπ’ αριθμόν 107.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τι σημασία έχει;

    (Για τον αναγνώστη, που ζήτησε να μην δημοσιευτεί το σχόλιό του).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Το πιο "σπάνιο" καρτελάκι ήταν το "Σιδερένιο Άλογο". Θυμάμαι ότι το έψαχνε όλη η πιτσιρικαρία στη γειτονιά και εμένα μου έτυχε δυο φορές σε μια μέρα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Το «σιδερένιο άλογο» ήταν το υπ’ αριθμόν 71.

    Απ’ όσο μπορώ να πιέσω τη μνήμη μου νομίζω πως εκείνο που βρήκα τελευταίο πρέπει να ήταν το υπ’ αριθμόν 14 (το πρώτο χαρτάκι από τους «ολυμπιακούς αγώνες»).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. ponte

    Καλησπερα Φωντα. Διαβασα τα σχετικα με τους “Σταθμους στην ιστορια” και συγκινηθηκα...η συμπληρωση του συγκεκριμενου αλμπουμ ηταν απο τις εμπειριες που στοιχειωσαν την παιδικη μου ηλικια...
    Ουσιαστικα ποτε δεν ολοκληρωθηκε... καποια στιγμη το μισοσυμπληρωμενο αλμπουμ πεταχτηκε με αλλα "αχρηστα" απο τη μητερα μου... το αγορασα απο εναν συλλεκτη σχεδον συμπληρωμενο πριν 1,5 χρονο...
    Θυμαμαι οτι τα "δυσκολα" αλλαζαν απο περιοχη σε περιοχη... στη δικη μου ήταν: 9-τροχος, 14, 15-ολ. αγωνες, 21-χαρτι, 26- πυριτιδα, 70-διωρυγα Σουεζ, 71-σιδηροδρομοι Αμερ., 98-βομβαρδισμοι Λονδινου, 107-ατομικη βομβα...
    μου λειπουν ακομη το 9 και το 14... τα ψαχνω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καλώς θυμόμουν για το 14!!
    Για άλλα «δύσκολα» νούμερα αποκλείεται να θυμηθώ.
    Θυμάμαι, όμως, άλλα πράγματα σχετικά με το συγκεκριμένο άλμπουμ, που είναι προσωπικά (και συγκινητικά), αλλά δεν έχουν ευρύτερο ενδιαφέρον.

    ponte, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σκανάρω τα 9 και 14 και να στα στείλω· αν σ’ ενδιαφέρει να τα δεις (και να τα τυπώσεις ενδεχομένως) μού αφήνεις το e-mail σου…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ' ευχαριστω πολυ Φωντα, αλλα δεν εχει νοημα...οταν συλλεγεις (δισκους πανω απ' ολα, αλλα τελικα και...χαρτακια) δε βολευεσαι με υποκαταστατα...βεβαια, στους δισκους δεν ειμαστε απολυτοι και σκληροπυρηνικοι...σιγα μην περιμενα, ας πουμε, να βρω και να πληρωσω $3000 το 1ο D. R. HOOKER για να το ακουσω :-)

      Διαγραφή
    2. Φωντα, πριν απο αρκετο καιρο σε ειχα ρωτησει μηπως ξερεις κατι για τη μουσικη της (μετριας μαλλον, κατα τα αλλα) ελλ. ταινιας "συμμορια εραστων"...μιλαω για το επαναλαμβανομενο θεμα-χαλι...trumpet jazz θα την ελεγε κανεις...κατι σαν Ηerb Alpert, ας πουμε...τοτε δεν ειχες κατι υποψη σου...μηπως σου προεκυψε καποιο στοιχειο; ponte

      Διαγραφή
    3. Άκουσα τώρα τους τίτλους αρχής στο YouTube…

      http://www.youtube.com/watch?v=e8u6LMbXOcY

      Το κομμάτι δεν έχει καμμία σχέση με τους Tricheurs, που λογικώς εμφανίζονται κάποια στιγμή στην ταινία (γι’ αυτό και τ’ όνομά τους υπάρχει στους τίτλους). Η μουσική πρέπει να είναι «δανεισμένη» από κάποια ορχήστρα της εποχής. Τρέχα βρες την τώρα… Επίσης είδα ότι παίζει η Θέκλα Τσελεπή – δεν το θυμόμουν.

      Διαγραφή
    4. Κι εγώ το ίδιο πιστεύω...library music αρχων 70's πρεπει να ηταν...σαν να την εχω ξανακουσει και σε αλλες ταινιες...διευκρινιζω: οχι η μουσικη των τιτλων αλλα αυτη που παιζει σε διαφρα σημεια της ταινιας...ας ειναι, καπoυ θα τη βρω...Με την ευκαιρια, θυμιζω εναν αριστουργηματικο δισκο που ξανακουσα τελευταια: Shuggie Otis-inspiration information. ponte

      Διαγραφή
  11. ponte

    Δε σου αρεσει να νοσταλγεις με την εννοια οτι αυτο ειναι συναισθηματικη εξαρτηση απο το παρελθον, ε; Εγω παντως νοσταλγω το record club, το happening, το blow up του Δαλιδη, τη σοφιτα, τον πηγασο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. «Όπως έχω ξαναγράψει δεν μου αρέσει να νοσταλγώ, μου αρέσει να θυμάμαι».

    Για να το διατυπώσω λίγο καλύτερα λοιπόν.
    Αν νοσταλγώ, «αν» λέω, δεν νοιάζομαι να το πράττω δημοσίως όχι για να μη φανώ «ευάλωτος», αλλά επειδή αυτό δεν ενδιαφέρει κανέναν.
    Απεναντίας το τι θυμόμαστε, κάθε φορά, παρουσιάζει ένα ευρύτερο ενδιαφέρον. Έτσι νομίζω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Για το ποίημα εγώ θα αναφερθώ. Αναφέρεται στο θάνατο των αδερφών Μπλύχερ απόγονων του Πρώσσου Στρατάρχη Κόμη φον Μπλύχερ του νικητή του Ναπολέωντα στη μάχη του Βατερλώ.
    Τα αδέρφια Μπλύχερ ήταν τέσσερα. Οι τρείς υπηρετούσαν στους αλεξιπτωτιστές, ο τέταρτος στο γερμανικό ναυτικό. Οι τρείς αλεξιπτωτιστές σκοτώθηκαν με λίγα λεπτά διαφορά την πρώτη μέρα της μάχης της Κρήτης. Όταν στο γερμανικό αρχηγείο αντιλήφθηκαν τι είχε συμβεί, αποστράτευσαν τον τέταρτο αδερφό ο οποίος όμως δεν γλύτωσε τελικά, γιατί σκοτώθηκε το 1944 κατά τη διάρκεια κυνηγιού.
    Η συγκεκριμένη ιστορία ενέπνευσε τον σκηνοθέτη Στήβεν Σπίλμπεργκ για την τσινία "Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν"

    ΑπάντησηΔιαγραφή