Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2014

ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙΣ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΗΛΙΘΙΩΝ λίγα λόγια

Είδα χθες το βράδυ στο YouTube το ντοκιμαντέρ του Σέργιου Βαφειάδη Μέχρι να Γίνεις ο Βασιλιάς των Ηλιθίων, που αναφέρεται στο ελληνικό πανκ (από την δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα). Μου φάνηκε πολύ κουραστικό, μα πάρα πολύ, κυρίως λόγω ενός ανέξοδου μπλα-μπλα που ανακύκλωνε, συνεχώς, τα ίδια και τα ίδια. Το φιλμ για να στεκόταν έπρεπε να διέθετε «ζωντανό» ιστορικό και αρχειακό υλικό (αυτό που παρουσιάστηκε ήταν από ελάχιστο έως μηδαμινό) και κυρίως θα έπρεπε να προβάλλει θέσεις εν σχέσει μ’ εκείνα που ακούγονταν (περιττό να πω πως απουσίαζε παντελώς η σκηνοθετική ματιά). Δεν είναι δυνατόν να προκύψει τίποτα κινηματογραφικώς ενδιαφέρον από μια κάμερα που τραβάει, απλώς, κάποιους οι οποίοι λένε οτιδήποτε (σωστά, λιγότερο σωστά ή βλακείες), δίχως να υπάρχει από πουθενά η αίσθηση ενός διαλόγου, μιας αντίρρησης, μιας καλώς εννοούμενης κόντρας βρε αδελφέ. Έτσι, οι λίγες, οι ελάχιστες σωστές απόψεις (εννοώ απόψεις που ξέφευγαν από τα αυτονόητα και τ’ αυταπόδεικτα, βλ. Αρνάκια π.χ.) «χάθηκαν» μέσα στο γενικότερο λέγε-λέγε· στο προφανές και τον μηρυκασμό.
Εκείνο που θα εισέπραττε ένας, με καλή πίστη, σκεπτόμενος θεατής βλέποντας το εν λόγω ντοκιμαντέρ θα ήταν η παντελής έλλειψη μιας σοβαρής ιδεολογικοπολιτικής βάσης, υπό την έννοια τής συνέχειας μιας παράδοσης, πάνω στην οποίαν θα πατούσε το εγχώριο πανκ, για να πει όσα ήθελε να πει. Οι μπάτσοι, το σύστημα, η κακούργα η κοινωνία κτλ. κτλ., και από ’κει και πέρα μία απέραντη άρνηση και καταστροφολογία που δεν οδήγησε, ούτε πρόκειται να οδηγήσει, ποτέ, πουθενά. Τριανταβάλε χρόνια τώρα τα ίδια και τα ίδια. Καμμία δημιουργική πρόταση, μόνο διαχειριστικές πρακτικές (που δεν τις υποτιμώ, αλλά δεν μπορεί να παρουσιάζονται ως το παν), τίποτα που θα μπορούσε να σπρώξει ένα κοινωνικό σώμα προς προοδευτικότερες κατευθύνσεις. Το κενό του ελληνικού πανκ είναι κατ’ ουσίαν το κενό του προηγηθέντος ελληνικού ροκ. Η απουσία δηλαδή (αν εξαιρέσεις δυο-τρεις περιπτώσεις) ενός σοβαρού πολιτικοκοινωνικού λόγου που να στέκεται έξω από την κυρίαρχη κουλτούρα, βγαλμένου όμως μέσα από την αγωνία του μεγαλύτερου κομματιού της κοινωνίας. Αυτό είναι το πιο τρανό ζήτημα (και έλλειμμα), και το οποίον εντοπίζεται στην ταινία από έναν Αμερικανό (είναι ένα… εγχώριο πρόβλημα αυτό)! Λέει ο Jello Biafra στο πιο ενδιαφέρον σημείο του ντοκιμαντέρ: «Μερικές φορές η ψυχή του πανκ για μένα μπορεί να είναι πολύ διαφορετική από τον ήχο που ο κόσμος αντιλαμβάνεται σήμερα ως πανκ. Την εποχή που ακόμη και τα boy-bands και οι αστέρες του ποδοσφαίρου μοιάζουν με τον Sid Vicious, για μένα, η ψυχή του πανκ –τουλάχιστον στα σημεία με τα οποία συσχετίστηκα– είναι ίδια με αυτή της beat generation, την ψυχή των anti-war hippies, των ακτιβιστών για τα πολιτικά δικαιώματα, του Abbie Hoffman (που παρόλο που προκαλούσε πρόβλημα, είχε ένα δημιουργικό κίνητρο), όλων εκείνων που εξέταζαν με μεγάλη προσοχή τα προβλήματα, τις φάρσες και τις εξεγέρσεις που ήθελαν να κάνουν».
Αν το ελληνικό ροκ στα sixties και τα early seventies προέβαλλε, σε πλείστες όσες περιπτώσεις, ένα fun (κάτι καθόλου αμελητέο), όπως και κάποια ονόματα (Σαββόπουλος, Εξαδάκτυλος, Γκαϊφύλιας…) που επιχείρησαν να συνδέσουν τον «ηλεκτρισμό» μ’ έναν λόγο προοδευτικό, που να μην επενδύει όμως στο γκρέμισμα και την καταστροφή, το ελληνικό πανκ αποκομμένο εκ φύσεως από το fun και την δημιουργική φαντασία και μη έχοντας πίσω του καμμία στιβαρή ροκ παράδοση που να το καθοδηγεί, απεδείχθη «λίγο» στην προσπάθειά του να την δημιουργήσει.

15 σχόλια:

  1. Πέρα απ όσα (σωστά) λες, εμένα μου έκανε εντύπωση η σχεδόν πλήρης έλλειψη αναφορών στην ίδια την μουσική... Ούτε ένας να αναφερθεί στις επιρροές του, στα γκρουπάκια που γουσταρε... Το όνομα Sex Pistols ακούστηκε μόνο μια φορά κι αυτή όχι από τους μουσικούς, αλλά στο απόσπασμα της τηλεοπτικής σειράς που παρεμβάλεται για λίγα δευτερόλεπτα.

    Α.Ν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπορεί να μην αναφέρθηκαν στις επιρροές τους, κάποιοι όμως (τώρα δεν θυμάμαι ποιοι – μην πάρω τίποτα αθώους στο λαιμό μου) μίλησαν για ’κείνους που… σιχαίνονταν· τους Beatles και τους Rolling Stones! Άιντε μετά να συζητήσεις…

      Διαγραφή
  2. Μου έκανε εντύπωση το γεγονός που δεν έγινε καμμία αναφορά στις συλλογικότητες που αγκάλιασαν τη σκηνή (Βιλλα Αμαλία, Στέκι της Φιλοσοφικής κλπ). Επίσης, μειονέκτημα θεωρώ που απουσιάζει από το ντοκυμαντέρ η μπάντα που εν καιρώ ανέπτυξε έναν πιο ουσιαστικό (και λιγότερο συνθηματολογικό στίχο), η Γενια του Χαους. Μπορεί όμως να μην δέκτηκαν οι ίδιοι να συμμετάσχουν.

    Το οξύμωρο στο όλο πόνημα είναι ότι κάποιοι "ακτιβιστές / παράγοντες" του χώρου που εκείνη την εποχή καυτηρίαζαν με μεγάλη ευκολία ως ξεπουλημένο ό,τι δεν ακολουθούσε τα "κλισέ" της "αναρχοπάνκ ιδεολογίας", δεν άρθρωσαν κανένα πολιτικό λόγο. Ούτε δαπάνησαν το χρόνο της συνέντευξης για να διεκδικήσουν με το λόγο τους μια κριτική παρεμβολή στα τότε τους πεπραγμένα και στις προεκτάσεις της δράσης της συγκεκριμένης σκηνής στο σήμερα. Ιδιαίτερα μια εποχή που το αστικό κράτος επέλεξε να τελειώσει μία και καλή με αυτές και που οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες είναι παραπάνω από ώριμες για τέτοιου τύπου συζητήσεις. Λες και από την όλη φάση έπρεπε να μείνει μόνο το fun εικοσιτόσα χρόνια μετά...

    ...Εκτός και αν ο δημιουργός του ντοκυμαντέρ, τεχνηέντως εστίασε τη θεματολογία στον DIY χαβαλέ της υπόθεσης. Δεν έπρεπε όμως, αν παραμένουν πονηρεμένες παλιόφατσες, να πέσουν σ΄αυτή τη παγίδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα
      έγιναν αναφορές σε Villa Amalias / Στέκι Φιλοσοφικής κλπ αλλά δεν μπήκαν μάλλον στο μοντάζ όπως και πολλά ακόμα σημαντικά σχόλια από πολλούς συμμετέχοντες, από ότι ξέρω επίσης είχε γίνει πρόταση στους Γενιά (μου το είπαν τα παιδιά όταν κάναμε το γύρισμα) αλλά περίμεναν απάντηση τους αν θέλανε να συμμετέχουν, δεν ξέρω κάτι παραπάνω σχετικά.

      Διαγραφή
  3. "Το οξύμωρο στο όλο πόνημα είναι ότι κάποιοι "ακτιβιστές / παράγοντες" του χώρου που εκείνη την εποχή καυτηρίαζαν με μεγάλη ευκολία ως ξεπουλημένο ό,τι δεν ακολουθούσε τα "κλισέ" της "αναρχοπάνκ ιδεολογίας", δεν άρθρωσαν κανένα πολιτικό λόγο"


    μαλλον δεν εχεις ασχοληθει και ποτε με την ελληνικη punk σκηνη για να πετας τετοια μαργαριταρια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχεις δίκιο Ανώνυμε. Ήμουν ένας πάνκ φολκλόρ που κατέληξα έμπορος της ροκαϊνης.

      Διαγραφή
  4. Εγώ πάντως δεν καταλαβαίνω ένα πράγμα (ένα ανάμεσα στα πολλά). Βγαίνουν κάποιοι και λένε (ακούστηκε και στην ταινία νομίζω) πως για πρώτη φορά στα χρόνια του ’80 ό,τι συνέβαινε «έξω» συνέβαινε κι εδώ. Αυτό είναι εντελώς λάθος. Στα μέσα του ’60 ο ήχος των Beatles, των Stones και των Kinks αναπαραγόταν την ίδιαν εποχή και στην Ελλάδα από τα ελληνικά συγκροτήματα. (Να μην αναφέρω, τώρα, δεκάδες παραδείγματα). Ορισμένοι θέλουν να εμφανίσουν την δεκαετία του ’60 ως… λίθινη εποχή, ξεχνώντας πως στην Ελλάδα κυκλοφορούσαν «τα πάντα» στις 45 στροφές (και κάποια LP) και πως τα συγκροτήματα επηρεάζονταν από τους Animals και τους Troggs, μαθαίνοντας να παίζουν rock και garage-punk εν τη γενέσει τους. Απεναντίας, έπρεπε να περάσουν 3-4 χρόνια από την εποχή που κυκλοφόρησαν σε ελληνικά βινύλια οι Sex Pistols και οι Damned (1977), για να πάρουν γραμμή κάποιοι πως υπήρχε και το πανκ. Κι ας έκαναν τα περιοδικά αφιερώματα στο πανκ (Μουσική, τεύχος 5, 4/1978), κι ας μετέδιδε “God save the Queen” ο Πετρίδης στο ραδιόφωνο. Εγώ θέλω να ρωτήσω. Γιατί δε σκάσανε punk συγκροτήματα στην Ελλάδα το 1977; Ή έστω το 1978, όταν είχε βγει και το “Rocket to Russia” των Ramones; Δεν υπήρχαν 18χρονοι το 1978, που γρατζούναγαν κιθάρες και χτυπούσαν ντραμς; Δεν υπήρχε ο 815 στα Πανεπιστήμια; Δεν υπήρχαν οι αύρες και τα MAT της Δεξιάς, που πλακώνανε τον κόσμο; Δεν υπήρχαν καταλήψεις; Δεν υπήρχε το Χημείο; Που ήταν οι πάνκηδες τότε; Και ποια κοινωνική αναγκαιότητα, τέλος πάντων, έφερε το πανκ στην Ελλάδα το 1980-81; Αυτό είναι… πολύ παράξενο, γιατί –όπως είπαν κάποιοι στο ντοκιμαντέρ κι είναι έτσι– στα πρώτα χρόνια τού ΠαΣοΚ τα πράγματα είχαν κοινωνικώς «κάτσει». Οι Πασόκοι μοίραζαν χρήμα, και κουβαλώντας την αριστεροσύνη που είχαν ως αντιπολίτευση στα 70s φρέναραν, στην αρχή, ακόμη και το ξύλο, την καταστολή. Γιατί δεν γράφτηκε πανκ (με ελληνικό στίχο) το 1978 (όταν οι συνθήκες ήταν ακμαιότατες) και γράφτηκε το 1983-84; Αν αυτό δεν είναι καθυστέρηση… ετών φωτός, τότε τι είναι; Ας αφήσουμε λοιπόν κατά μέρος τα sixties ΚΑΙ ΑΣ ΣΚΕΦΘΟΥΜΕ γιατί το πανκ δεν λειτούργησε ποτέ σ’ ένα πλατύτερο ακροατήριο στην Ελλάδα (όπως συνέβη π.χ. με τα βρετανικά πανκ γκρουπ για τους Βρετανούς), μένοντας θεματικώς περιχαρακωμένο και κατά βάση στο περιθώριο των μεγάλων κοινωνικών ζητημάτων της εποχής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. περιμενουμε τα δεκαδες παραδειγματα αναπαραγωγης των rolling stones στην Ελλαδα το 65 με αγγλικο στιχο,τον δακη και το πισω απο τις λεξεις κρυβετε ο αλεξης εννοεις?

    εκτος περιπτωσεων μετρημενες στα δακτυλα του ενος χεριου τα sixties στην Ελλαδα ηταν θεοσαχλα

    επισης οι stress ιδρυθηκαν το 79

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οι Forminx, oι Juniors, οι αγγλόφωνοι Idols και Charms (εμένα μ’ αρέσουν και οι ελληνόφωνοι, no problem), οι Knacks, οι Loubogg, οι Persons, οι Stormies, οι We Five, οι Hooks, οι MGC, οι Brightness, οι Pacifics, οι Dragons, οι Blue Birds (που διασκεύασαν και το “Out of time”), οι Minis (που είπαν το “And I love her”) και άλλοι τόσοι και περισσότεροι δεν σου κάνουν; Εκτός και αν είσαι τόσο… σκληροπυρηνικός, που φτιάχνεσαι μόνο με το μπάχαλο και την καταστροφή…
      Αυτό που λες εσύ «θεόσαχλα» (και τούτη είναι μια σάχλα λέξη) εγώ το λέω fun (χαρά, φως, δημιουργικότητα). Τα ελληνικά γκρουπ του ’60, το ελληνικό garage punk ας πούμε, δεν είχε να ζηλέψει τίποτα, ως ήχος, απ’ ό,τι ακουγόταν έξω. Και αν, τέλος πάντων, οι Rolling Stones τραγουδούσαν… Satisfaction, οι Cinquetti τραγουδούσαν τα… Νέγρικα! Και οι Olympians (με τα… συμπόσιά τους ή το “Hopeless endless way”) και ο Δάκης (που έπαιξε ακόμη και support στους Rolling Stones) μια χαρά ήταν.
      Οι Παρθενογένεσις (που ήταν οι πρώτοι, ας πούμε, του καινούριου punk) φτιάχτηκαν στις αρχές του ’79 (όχι το ’76), παίζοντας ανάμεσα σε άλλα και punk του ’60 (Animals και Troggs) κάτι που τους τιμά και τους υψώνει στ’ αυτιά μου, ενώ οι Stress σχηματίστηκαν το 1980 (τα έχω πει για τους Stress, που τους ξεχωρίζω, και θα τα ξαναπώ με αφορμή την επανέκδοση του LP τους). Σε κάθε περίπτωση ας μην παίζουμε με τους μήνες, γιατί οι Forminx, ας πούμε, φτιάχτηκαν πριν από τους Rolling Stones…

      Διαγραφή
    2. την tammy με το ψυχεδελικο proto punk garage ηχο ξεχασες να μας πεις....

      Διαγραφή
    3. Προσπάθησα να σου πω κάτι, αλλά δεν... Κακώς το επιχείρησα, δεν υπήρχε λόγος…

      Διαγραφή
  6. Παιδιά έλεος, και ο σχολαστικισμός έχει τα όριά του! Π.χ. τι σημαίνει οι τάδε 'φτιάχτηκαν' τότε; Τι είναι αυτό που ορίζει πότε 'φτιάχτηκε' ένα γκρουπ ή μια μπάντα, η πρώτη δημόσια εμφάνιση (πρώτο live ή πρώτη δισκογραφική εμφάνιση;) ή το πρώτο τζαμάρισμα σε κάποιο γκαράζ ή υπόγειο (και πώς το ξέρουμε οι απ' έξω); Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι όταν γράφουμε να ορίζουμε τα κριτήριά μας ρητά για να μην αοριστολογούμε! Αδιάφορο, δηλαδή κακό, το ντοκιμαντέρ, αλλά -για να τα λέμε όλα- αδιάφορο εν πολλοίς και το αντικείμενο! Τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, το 'ελληνικό πανκ' ήταν πολύ λίγο, για λόγους κοινωνιολογικούς και όχι μόνο! Οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα, ως συνήθως!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Υπάρχει μιά εξαιρετική συλλογή του 1990, που επιμελήθηκαν ο Χάρης Καββαδίας (Ποπ&Ροκ), ο Θοδωρής Κούτσης (Rock FM), ο Άκης Λαδικός, κι ο Θοδωρής Κρίθαρης με τίτλο ''Greek Garage Bands of 60's'' με : Persons-Teenagers-Stormies-Rabbits-Girls-Knacks-Loubogg στην MBI records.
    Aναστάσης Λίζος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Το είδα πρόσφατα. Δεν είμαι κανένας φανατικός του Ελληνικού punk (για την ακρίβεια δεν θα έλεγα ότι μου πολυαρέσει) αν κι έχω αρκετούς δίσκους που ακούω αραιά και που όμως (Panx Romana, Χαοτικό Τέλος, Αντίδραση κλπ). Γνώμη μου πως τέτοιες προσπάθειες δίνουν το έναυσμα σε κάποιους "τουρίστες" να δώσουν λίγη προσοχή σε μπάντες που παρουσιάζονται σε τέτοιου είδους φιλμ. Μια ιστορία, ένα περιστατικό, ένα γεγονός που αφορά μια μπάντα ή ένα τραγούδι, σε κάνουν πολλές φορές να δεις με άλλο μάτι κάτι που ενδεχομένως δεν σε εντυπωσίασε από τη μουσική και μόνο. Στο ψάξιμο και στην πορεία ίσως βρεις κάτι που να σου αρέσει περισσότερο και πραγματικά. Από αυτή την οπτική γωνία τη θεωρώ μια καλή προσπάθεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Το λαθος που κανουν οι περισσοτεροι "κριτικοι" αλλα και οι περισσοτεροι που απλα σχολιαζουν, είναι ότι νομιζουν οτι κατι,ειτε αυτο ειναι ταινια ειτε τραγουδι, θα επρεπε να ειχε γινει οπως αυτοι θελουν. Ή καντο μονος σου και ραφτο η βασισε αυτα που λες σε πραγματα ουσιωδη και οχι να γραφεις πραγματα για να κανεις εντυπωση και /η να προκαλεις. Υπαρχουν πολα πραγματα που μπορεις να κανεις π.χ. γραψε κανα λαικο να πουλησεις γιατι εδω δεν πουλας ψηλε

    ΑπάντησηΔιαγραφή