Τρίτη 11 Μαρτίου 2014

ΑΛΕΞΗΣ ΤΑΜΠΟΥΡΑΣ με αφορμή δύο σχέδια

Δεν ξέρω πόσοι από εσάς έχετε δει το Μαύρο + Άσπρο των Θανάση Ρεντζή και Νίκου Ζερβού (η ταινία υπάρχει στο Vimeo – δίνω το link στα σχόλια). Γυρισμένο περί το καλοκαίρι του 1973 το Μαύρο + Άσπρο προβάλλεται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς) και εν συνεχεία, «πετσοκομμένο» και για σύντομο διάστημα, στις αίθουσες, πιάνοντας πάτο από εισπρακτικής πλευράς (5278 εισιτήρια). Η ταινία που σχετίζεται με ποικίλα γεγονότα που προηγήθηκαν της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (το σενάριο αφορά σ’ έναν άβουλο φοιτητή που έρχεται από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα για να σπουδάσει Καλές Τέχνες, ο οποίος, ενώ συμμετέχει σε όλες τις ζυμώσεις της εποχής αναζητώντας υποτίθεται το… ανέφικτο, τελικώς καλοβολεύεται με το… εφικτό) έχει ένα ιστορικό ενδιαφέρον λόγω μερικών σημείων, που είναι κάπως ιδιαίτερα κατακρατώντας ένα νόημα.
Ας πούμε στο Μαύρο + Άσπρο, την μουσική επιμέλεια του οποίου είχε ο αείμνηστος Γιώργος Παπαδάκης, ακούγονται εκτεταμένα αποσπάσματα από το “The Dark Side of the Moon” των Pink Floyd, που είχε κυκλοφορήσει την άνοιξη του ’73 και στην Ελλάδα. Έπειτα, στους τίτλους της ταινίας ακούγεται η μελωδία από το «Καλημέρα ήλιε» του Μάνου Λοΐζου (με την Χαρούλα Αλεξίου), όχι όμως με τους στίχους του Λοΐζου (όπως όλοι τούς γνωρίζουμε από τον δίσκο που τυπώθηκε αργότερα), αλλά με εντελώς διαφορετικούς, γραμμένους από τον Δημήτρη Χριστοδούλου. Στο 37:20 ο πρωταγωνιστής της ταινίας, που είναι ο σκηνοθέτης Γιώργος Τσεμπερόπουλος, επισκέπτεται μαζί με τον ζωγράφο φίλο του (υποδύεται ο ζωγράφος Αλέξης Ταμπουράς) ένα δισκάδικο υπό τους ήχους του “Highway star” των Deep Purple από το “Made in Japan” –το δισκάδικο πρέπει να είναι το Pop Eleven (ας το επιβεβαιώσουν, ή όχι, όσοι θυμούνται την διαρρύθμισή του)– ενώ στη συνέχεια ο ζωγράφος, δηλαδή ο Αλέξης Ταμπουράς που κατά βάσιν «παίζει» τον εαυτό του, δείχνει μια σειρά δικών του (καταπληκτικών) σχεδίων στον φίλο του (Τσεμπερόπουλος), περιγράφοντάς του την συνειδησιακή και καλλιτεχνική έκρηξη στην φοιτητική Αμερική, στα χρόνια του πολέμου στο Βιετνάμ.
Όλα αυτά γιατί τα γράφω; Θα μπορούσα να απαντήσω: «έτσι, χωρίς λόγο». Υπάρχει, όμως, λόγος και αυτός σχετίζεται με δύο σχέδια του Αλέξη Ταμπουρά (πάντα καταπληκτικά) που βρήκα-είδα προσφάτως, δημοσιευμένα στο πάλαι ποτέ μηνιαίο περιοδικό επιστημονικής φαντασίας NOVA (εκδότης-διευθυντής: Άγγελος Μαστοράκης, σύμβουλος εκδόσεως: Λεωνίδας Χρηστάκης), στο τεύχος 3, τον Ιούλιο 1978, τα οποία σκανάρω και αναδημοσιεύω προς γενικότερη τέρψη…
Τέλος, ψάχνοντας στο δίκτυο εντόπισα μία συνέντευξη του Αλέξη Ταμπουρά στην Athens Voice (7/2/2013) από την οποίαν αντιγράφω το τελευταίο τμήμα της: «Μετά τον Εμφύλιο σχεδόν όλοι οι πνευματικοί άνθρωποι, από τη φύση τους ευάλωτοι, είχαν εξοντωθεί. Από τους επιζήσαντες οι αριστεροί κατέφυγαν πίσω από το ‘Σιδηρούν Παραπέτασμα’ για να σωθούν και οι ελάχιστοι υπόλοιποι φυγαδεύτηκαν με πλοίο στη Γαλλία. Εδώ δεν απέμεινε κολυμπηθρόξυλο. Έτσι, αναγκαστικά, βάλαμε ‘τους λύκους να φυλάνε τα πρόβατα’. Τα αποτελέσματα τα ζήσαμε. Τώρα μπροστά στον επικείμενο κίνδυνο, αυτοί οι λύκοι φόρεσαν προβιές και κρύφτηκαν μέσα στο κοπάδι φωνάζοντας: ‘Πού είναι ο λύκος; Πού είναι ο λύκος;’. Και μερικά πρόβατα λένε ‘να αυτοί που θα μας σώσουν’. Το έργο θα μπορούσε να ξαναπαιχτεί από την αρχή. Αλλά το πρόβλημα για αυτούς που επιθυμούν κάτι τέτοιο είναι η εξής ‘λεπτομέρεια’: ο λαός δεν είναι κοπάδι πρόβατα και ποτέ δεν υπήρξε, καθότι κάθε εξουσία απορρέει απ’ αυτόν. Μάλλον είναι ένας σοφός ελέφαντας και τώρα έχει εξοργιστεί και είναι έτοιμος να ισοπεδώσει τα πάντα για να σώσει τα παιδιά του που τα βλέπει μέσα στο καταχείμωνο να λιποθυμούν από την πείνα σε σχολεία χωρίς θέρμανση».
Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω σε όλα, επικροτώντας το ποθούμενο, αλλά, από την άλλη μεριά, κουνάω και το κεφάλι μου…

11 σχόλια:

  1. Το link για το «Μαύρο + Άσπρο»…

    http://vimeo.com/33652541

    Το link της συνέντευξης του Αλέξη Ταμπουρά στην Athens Voice…

    http://www.athensvoice.gr/article/culture/art/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%AC

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναι το Pop Eleven το πρωτο στη Σκουφα είναι στη ταινια.Εκτοs από τη διαρρυθμιση και οι αφισεs είναι χαρακτηριστικεs.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Για να μη γίνει μπέρδεμα… ή για να γίνει μεγαλύτερο…

    Το πρώτο Pop Eleven (μιλάμε τώρα για το ’70-’71) ήταν χαμηλά στη Σκουφά, στο νούμερο 73 (αυτό πρέπει να ήταν υπόγειο). Αργότερα, δεν ξέρω πότε ακριβώς, πήγε στη Σκουφά 57 (εκεί ήταν την άνοιξη του ’74 ας πούμε), ενώ πιο μετά ανέβηκε κι άλλο προς την πλατεία (Κολωνάκι), στην Σκουφά 15 (στον πρώτο όροφο). Εκεί ήταν σίγουρα από το ’78 έως το ’81 (αλλά πιθανώς και από παλαιότερα). Το Pop Eleven που πήγαινα εγώ (το 1982-83 πια) ήταν αλλού! Στην Πινδάρου 38 και Τσακάλωφ… Αυτά μετά από ένα πρόχειρο ψάξιμο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αφίσες και δίσκοι Zappa, Dylan, Beefheart (;) και Lou Reed στις θήκες και τους τοίχους . Ποιός ξέρει τι άλλα διαμαντάκια θα κρύβονταν εκεί μέσα! Μια χρονομηχανή και φύγαμε!

    ΥΓ. Ρίχνω μιά ιδέα: ένα αφιέρωμα σε παλιά ιστορικά δισκάδικα που δεν υπάρχουν πια (Jazz Rock, Happening, Δισκάδικο της Αθηνάς κλπ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ήταν υπερυψωμένο ισόγειο και ημιυπόγειο.Προφανώς ήταν διαρρυθμισμένα διαμερίσματα -ισόγειο και ημιυπόγειο-όπως φτιάχνονταν τότε οι πολυκατοικίες.Τα ανοίγματα του ημιυπογείου είχαν μετατραπεί σε βιτρίνες.Στο ισόγειο είχε και δωμάτιο-βιβλιοπωλείο και "χώλλ" με πίνακα για μικρές αγγελίες.Δεν θυμάμαι πια από που κατέβαινες στο υπόγειο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μιλάω γι' αυτό στη σκουφά 73 (?) εκεί που "σκάει" η γριβαίων/δελφών στη σκουφά.Παρέμεινε σίγουρα εκεί ως το 76-77

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιώργο, στην Σκουφά 73 λέω πως αποκλείεται να παρέμεινε μέχρι το 1976-77, επειδή έχω διαθέσιμη διαφημιστική καταχώρηση του Pop Eleven σε περιοδικό, από τον Μάιο του 1974, με διεύθυνση Σκουφά 57. Τι να πω…

      Διαγραφή
    2. Αυτό που περιγράφω ήταν το ίδιο από το 1974 (και πιο πριν) μέχρι τουλάχιστον το 1976.Το θυμάμαι γιατί τη μέρα του θανάτου του Παναγούλη είχα αγοράσει κάτι μέσω μικρής αγγελίας από εκεί.Ίσως ήταν στη Σκουφά 57 όλο αυτό το διάστημα.

      Διαγραφή
    3. Μάλλον.

      Θα βρω χρόνο να το ψάξω λίγο ακόμη.

      Διαγραφή
    4. Το ΜΑΥΡΟ+ΑΣΠΡΟ, δεν παίχτηκε όπως λέτε σε αίθουσες γενικώς.
      Άνοιξε σε μία μόνον, την Αλκυονίδα, για τρείς μόνο μέρες (12 - 15 Νοεμβρίου 1973)
      καθώς υπέστη ολοκληρωτική απαγόρευση και τα 5.278 εισιτήρια που αναφέρετε είναι απ' αυτό το τιήμερο και μόνον στην προαναφερθείσα αίθουσα.

      Διαγραφή
    5. Το "αίθουσες" γράφτηκε με τη γενική του έννοια. Ότι ξεκίνησε να προβάλλεται. Δεν το είχα ψάξει και τόσο, το 2014, όταν έκανα αυτή την ανάρτηση, αν οι αίθουσες ήταν μία ή περισσότερες. Τα εισιτήρια είναι αυτά που δίνει ο Σολδάτος στην Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου.
      Όταν λέτε >>Άνοιξε σε μία μόνον, την Αλκυονίδα, για τρείς μόνο μέρες (12 - 15 Νοεμβρίου 1973) καθώς υπέστη ολοκληρωτική απαγόρευση<< τι εννοείτε, γιατί είναι ασαφές.
      Για να προβληθεί σημαίνει ότι είχε άδεια από τη λογοκρισία. Προφανώς απαγορεύτηκε αργότερα. Δεν το ξεκαθαρίζετε αυτό...
      Έχω διαβάσει ότι στις 14 Νοεμβρίου 1973 η Δευτεροβάθμια Επιτροπή ελέγχου ταινιών έδωσε άδεια προβολής στην ταινία, που είχε απαγορευτεί, προ ημερών, από την πρωτοβάθμια. Πιθανώς την άδεια να την πήρε πίσω λίγες μέρες αργότερα το καθεστώς Ιωαννίδη...
      Δεν έχω ασχοληθεί επισταμένως με την συγκεκριμένη ταινία, αλλά κάποια στιγμή θα το επιχειρήσω. Μπορείτε να μας πείτε κι εσείς από εδώ πώς ακριβώς είχαν τα πράγματα...
      Σας ευχαριστώ.

      Διαγραφή