MPS neue Pop-Musik

Εδώ το δεύτερο set με τις MPS εκδόσεις, για το οποίο έκανα λόγο λίγο πριν...

Από την ομάδα “Frank Zappa, Jean-Luc Ponty, Don ‘Sugarcane’ Harris”, βγήκε ένας ακόμη καινοτόμος μουσικός, ο κιμπορντίστας George Duke. Είναι δε απορίας άξιον, πώς συνέβη δηλαδή και το “Faces In Reflection” [MPS, 1974/ Promising Music, 2008], ένα άλμπουμ που θεωρείται holy grail για τη νέα jazz-funk σκηνή, δεν είχε επανεκδοθεί μέχρι πριν από δυο χρόνια σε CD. Δημιουργώντας από τη βάση του ένα pop-jazz-funk σκηνικό, εκμεταλλευόμενος ελάχιστα όργανα, όπως ένα ντραμ (Leon Ndugu Chancler), ένα μπάσο (John Heard), τα keyboards (clavinet, fender rhodes, wurlitzer, hammond, synths), το στούντιο και βεβαίως, τη φαντασία του ο George Duke χτίζει ένα παράξενο άκουσμα, παράξενο όσον αφορά στα μέτρα των συνθέσεων (στο “Faces in reflection no 1” παίζει κάτι σαν αργό ζεϊμπέκικο!), στις «αναφορές» (η αγάπη του για τη βραζιλιάνικη μουσική δεν κρύβεται) και βεβαίως στο ηχητικό περίβλημα - εκεί όπου το ARP Odyssey synthesizer κάνει τη διαφορά. Θέματα όπως το “Psychocomatic dung” ακούγονται τόσο μυστηριωδώς «καινούρια», σε βαθμό που να νομίζεις ότι η σημερινή «σύγχρονη jazz» σταμάτησε τότε.Το “Helen 12 Trees” [Promising Music, 2008] είναι ένα από τα τελευταία μεγάλα άλμπουμ της MPS. Κυκλοφόρησε το 1976, κάτω από το όνομα του βοστωνέζου σαξοφωνίστα Charlie Mariano και των συνοδοιπόρων του Zbigniew Seifert βιολί, Jan Hammer πλήκτρα, Jack Bruce μπάσο, John Marshall ντραμς και Nippy Noya κρουστά. Υπάρχουν κάποια γνωρίσματα, που κάνουν το “Helen 12 Trees” ξεχωριστό. Κατ’ αρχάς η αίσθηση του prog/jazz-rock συνόλου που δίνει η line-up (ας μην ξεχνούμε πως ο Mariano υπήρξε μέλος των Γερμανών Embryo και των Ολλανδών Supersister – για να θυμήσουμε μερικές μόνον από τις εκατοντάδες δικές του sessions), δεύτερον η μόνιμη αγάπη του Mariano για τις «μουσικές του κόσμου» και ιδίως την ινδική (το αγαπημένο του πνευστό nagaswaram ακούγεται στο “Parvati’s dance”), τρίτον το άψογο πληκτρονικό στρώμα και υπόστρωμα που θέτει ο Jan Hammer και τέταρτον την πούρα rock διάσταση που «βγάζει» ο Jack Bruce – στο “Neverglades pixie” τα walking μπάσα είναι σκέτα Cream. Όλα τούτα συναποτελούν ένα MPS CD, που μοιάζει, σήμερα, περισσότερο ενδιαφέρον από τότε... Από την πρώτη φορά που άκουσα σε βινύλιο το “Free Action” [Saba, 1967/ Promising Music, 2008] του σεπτέτου του Wolfgang Dauner, είχα την αίσθηση πως βρισκόμουν μπροστά σε μία από τις κορυφαίες στιγμές τής euro-jazz του ’60. Εκείνον δηλαδή τον αποκαλυπτικό συνδυασμό αμερικανικής «ελεύθερης φόρμας» και ευρωπαϊκής πρωτοπορίας, που άφησε (και αφήνει) ανεξίτηλο στίγμα. Άξιοι μουσικοί (Wolfgang Dauner πιάνο, προετοιμασμένο πιάνο, Jean-Luc Ponty βιολί, Gerd Dudeck τενόρο, κλαρινέτο, Eberhard Weber τσέλο, Jurgen Karg μπάσο, Mani Neumeier ντραμς, τάμπλα, Fred Braceful ντραμς), συνθέσεις δεσμευμένες μέσα στην ελευθερία τους, αισθήματα γαλήνης και θορύβου να εναλλάσσονται με αυθόρμητο τρόπο, θέματα που λένε περισσότερα απ’ όσα ακούγονται, γραφικές παρτιτούρες (“Free action shot”) στην παράδοση του Ανέστη Λογοθέτη, του Γιάννη Χρήστου και του Cornelius Cardew, να δίνουν τη θέση τους σε 24μετρα, σχεδόν blues, εκρηκτικά clusters και μικροτονικές «προετοιμασίες». Δυστυχώς ή ευτυχώς ο Wolfgang Dauner δεν ξαναέκανε τέτοιο άλμπουμ. Προσχώρησε σ’ ένα περισσότερο pop-rock στρατόπεδο, επηρεασμένος από την kraut ζούρλα της περιόδου, διαπρέποντας κι εκεί, προσφέροντας διαμάντια-δίσκους. Underrated... αλλά έως πότε;Είναι «μύθος» ο γάλλος σαξοφωνίστας Barney Wilen. Πρώτον, γιατί έχει παίξει με τον Art Blakey, τον Miles Davis (στο “Ascenseur pour l’echafaud”), τον John Lewis, τον Bud Powell, τον Roy Haynes κ.ά. Δεύτερον, γιατί δοκίμασε σε πολλά και διαφορετικά πεδία (rock, punk, soundtracks...), γκρεμίζοντας, εμπράκτως, αισθητικά τείχη. Τρίτον, γιατί δεν βρίκεται στη ζωή από το 1996. Και τέταρτον, αν θέλετε, γιατί ηχογράφησε (Ιούνιος ’68) ένα από τα πρώτα free-rock άλμπουμ της ιστορίας· αυτός και η Amazing Free Rock Band του, δηλ. οι Mimi Lorenzini κιθάρες, Joachim Kuhn πιάνο, όργανο, Gunter Lenz μπάσο, Aldo Romano ντραμς και Wolfgang Paap ντραμς (αργότερα στους Brainticket). Ο τίτλος του “Dear Prof. Leary” [MPS, 1968/ Promising Music, 2008]. Παράξενο, ε; Αφιερωμένο, λοιπόν, στον δόκτορα, το άλμπουμ είναι ένα απολαυστικό... jazz-rock έργο, από ’κείνα που ηχογραφούνταν κατά κόρον στην Αμέρικα (το ’68), αλλά όχι και τόσο συχνά στην Ευρώπη. Beatles (“The fool on the hill”), Bobbie Gentry (ναι, το ολοδικό της “Ode to Billie Joe”), Otis Redding (“Respect”), Supremes (“You keep me hangin’ on”), το “Lonely woman” του Ornette Coleman, μα και δυο δικά τους ("Dur, Dur, Dur", "Dear Prof. Leary"), είναι το υλικό επί του οποίου ασκούνται οι φίλοι μας. Και πώς ασκούνται... Με φαντασία απερίγραπτη, με παίξιμο παθιασμένο, με τη συνείδηση και την ορμή ανθρώπων που ξέρουν που βαδίζουν και τι κάνουν. Έξοχο άλμπουμ.

Και κάτι ακόμη που το λέω με επιφύλλαξη, επειδή, τώρα, δεν μπορώ να το τσεκάρω. Τις τζαζ περιπέτειες του Wilen τις είχε μετατρέψει σε comic ο Jacques de Loustal και δημοσιεύονταν σε συνέχειες στη Βαβέλ, εκεί προς τα τέλη της δεκαετίας του '80.Ξέρω ότι πολλοί ακραιφνείς τζαζόφιλοι άλμπουμ όπως, ας πούμε, το “Virtue” του Alphonse Mouzon [MPS, 1977/ Promising Music, 2009], θα το είχαν και, μάλλον, ακόμη θα το έχουν για τα μπάζα. Αυτό το απλοποιημένο funky style – θα σκέφτονται – με τα σύνθια σε πρώτο πλάνο, θαυμάσια θα ταίριαζε σε μουσικούς που ξεκίνησαν να παίζουν soul στα late sixties, πριν ορμήσουν, ψυχή τε και σώματι, στο disco παρανάλωμα, και πάντως όχι σε τζαζίστες· σ’ ένα μουσικό, εν προκειμένω, που έφτιαξε όνομα δίπλα στον McCoy Tyner και τους Weather Report. Να πω, κατ’ αρχάς, πως ξεκινάμε από λάθος βάση, όταν επιχειρούμε να επενδύσουμε δικές μας προσδοκίες σε κάποιους άλλους. Ειδικώς, όταν μιλάμε για καλλιτέχνες, των οποίων αγνοούμε σκέψεις, προβληματισμούς, κοινωνικά και αισθητικά περιβάλλοντα. Ας κρίνουμε λοιπόν αυτό που ακούμε, κι ας αφήσουμε κατά μέρος τις ενοχοποιητικές απλοποιήσεις. Το “Virtue” δείχνει σαφώς την εξέλιξη που είχε η jazz στο δεύτερο μισό των seventies· και αυτό από μόνο του είναι θετικό, καθότι, κι εδώ, ακούμε πρωτότυπη μουσική και ουχί αναμασήματα. Έναν blax αέρα δηλαδή, ανακατεμένο με «τετράγωνα» ρυθμικά patterns και deep funky επιχρίσματα. Disco; Όχι ακριβώς. Απλώς μία μετεξέλιξη του fusion του Larry Coryell, ιδίως αυτού, με τους Eleventh House, των οποίων ο Mouzon υπήρξε βασικότατο στέλεχος. Στο “Virtue” παρατάσσονται πολλά και ενδιαφέροντα, όπως π.χ. το leading-track “Master funk”, το “Nychtophobia”, με το Fender Rhodes του Stu Goldberg να αλωνίζει, δίπλα στα contemporary soprano soli του Gary Bartz (μπασίστας ήταν ο Welton Gite) και βεβαίως το φερώνυμο “Virtue” με τον Mouzon να παίζει, πράγματι, εμπνευσμένους ρούλους (η ταχύτητα πάντα ήταν το φόρτε του, αλλά εδώ μιλάμε για το άπιαστο). Και όμως, ακόμα δεν ακούσαμε τίποτα… Το 9λεπτο “The Mouzon drum suite”, που ολοκληρώνει το άλμπουμ, είναι η σαφέστατη απόδειξη της ντραμιστικής κυριαρχίας του Mouzon· τουλάχιστον στην εποχή του (τώρα δεν ξέρω τι κάνει).
Από τους τελευταίους «ήρωες» της MPS, ο πιανίστας Stu Goldberg (συνεργάτης του Mouzon, υπενθυμίζω) κάνει κι αυτός ένα ακόμη άλμπουμ για τη γερμανική εταιρία, το 1982. Το “Eye of the Beholder” [MPS, 1982/ Promising Music, 2009] δεν ήταν το ντεμπούτο του στον «Μέλανα Δρυμό», ούτε το κύκνειο άσμα του. Ήταν, όμως, ένα καθαρό early eighties LP, που είχε να πει κάποια πράγματα. Μπορεί ο ήχος να είναι αρκούντως «στρογγυλός», όμως έχει τις… ευαισθησίες του. Υπάρχει δηλαδή το funk, αλλά, παραλλήλως, υπάρχει και η romance, όπως και το smooth στοιχείο, όλα καλοβαλμένα και ισορροπημένα, τη βοηθεία οκτώ ακόμη μουσικών που χειρίζονται βιόλα, τσέλο, δύο βιολιά, congas-bongos και όλα τα υπόλοιπα βασικά. Το “Eye of the Beholder” μετράει πιο πολύ συνθετικώς, γιατί στο επίπεδο της παραγωγής προβληματίζει…