ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ – ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ

Δεν μπορώ να καταλάβω (δηλαδή κάτι καταλαβαίνω…) τι «ζούρλα» έχει πιάσει τον κόσμο κι έχει μετατρέψει σε best-seller τα παλαιά αναγνωστικά του Δημοτικού. Τέτοια καταβύθιση στην παιδικότητα αποδεικνύει, ή τουλάχιστον δείχνει, πως η κρίση καλά κρατεί και πως όσο περισσότερο κρατεί τόσο πιο πολύ θα σκάβουμε στο παρελθόν, ανακαλώντας την ασφάλεια και την προστασία (κυρίως αυτές) που μας παρείχε η παιδική ηλικία. Είμαστε τόσο ξεκρέμαστοι εν τέλει; Ή έτσι μοιάζουμε; Φαίνεται πως μεγαλώσαμε πολύ… και συμπεριφερόμαστε σαν να χάσαμε, ξαφνικά, τα πάντα. Αν κι εδώ που τα λέμε πολλοί από ’μας τα έχουν χάσει. Αυτοπεποίθηση, φίλους, σπίτια, δουλειές, λεφτά, συζύγους ή ό,τι άλλο… Δεν διανοούμαι, πάντως, να σκεφθώ τους σαραντάρηδες και τους πενηντάρηδες της δεκαετίας του ’60 και του ’70 να αναζητούν τα αναγνωστικά των παιδικών τους χρόνων, και πολύ περισσότερο να τα ξεφυλλίζουν σαν αποχαυνωμένοι. Επί της ουσίας «χαμένοι από χέρι» οι γονείς μας, άνθρωποι της σκληρής δουλειάς και του απλήρωτου μόχθου, με ελάχιστες απαιτήσεις από τη ζωή, προσγειωμένοι και με τη μούρη τους να τρώει χώμα δις την ώρα, είχαν άλλες προτεραιότητες. Και βασικά ένα μεγάλο προτέρημα. Είχαν συγκροτημένη κοινωνική συνείδηση. Ήξεραν ποιοι ήταν. Και κυρίως δεν ντρέπονταν για ’κείνο που ήταν. Γιατί, από τη στιγμή που κατάφεραν να ξεπεράσουν τη φτώχεια (την μεγαλύτερη απ’ όλες τις ντροπές, όπως έχει γράψει ευφυώς και ο Άκης Πάνου), όλα τα υπόλοιπα (που δεν ήταν και πολλά) ήταν κατορθωτά. Αντιθέτως, πολλοί από ’μας πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό. Κολλάει το μυαλό μας, και δεν ξεκολλάει με τίποτα. Πλουτίζουμε τους ψυχιάτρους ή αυτοκτονούμε σαν τα λέμινγκ. Σχηματίσαμε, ή έστω σχηματίστηκε, ένα βουνό από προβλήματα και καθίσαμε πάνω σ’ αυτό. Και τι κάνουμε; Πώς το παλεύουμε; Ξεφυλλίζουμε… την Άννα, τον Μίμη και τη Λόλα προσδοκώντας να βρούμε λύσεις; Τουλάχιστον, αν ξεφυλλίζαμε μιαν Αριθμητική-Γεωμετρία τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα…

Πριν λίγες ημέρες μπήκα σ’ ένα μικρομάγαζο –ένα ψιλικατζίδικο βγαλμένο λες από τα sixties, που πουλάει ψευτοπράγματα στοκάροντας κυρίως άρλεκιν και βίπερ– κι έτσι καθώς έψαχνα έπεσα πάνω στο βιβλίο (μου) της Αριθμητικής-Γεωμετρίας της Τρίτης Δημοτικού, με τα… πουλιά του Παπαδόπουλου μπρος-πίσω. (Θυμάμαι σαν τώρα τον δάσκαλό μου, τον Σεπτέμβριο του ’74 –γιατί τότε πρέπει να ήταν– να μας βάζει να σχίζουμε τις σελίδες με τα «πουλιά» από τα σχολικά βιβλία… Και σωστά δηλαδή. Χρατς… χρουτς… και κάπως έτσι καταλαβαίναμε κι εμείς, οι πιτσιρίκοι της εποχής, τι σήμαινε Μεταπολίτευση). Εκείνο λοιπόν το βιβλίο, στην πρώτη έκδοσή του από το 1972, το αναγνώρισα αμέσως, παρότι είχα να το δω 40 χρόνια! Και το ξεφύλλισα όχι τρέμοντας, ούτε συγκινούμενος, αλλά απολαμβάνοντας τον τρόπο γραφής του. Τον τρόπο που αντιμετώπιζε την έννοια «αριθμός», τον τρόπο που αποκάλυπτε την μεθοδολογία των τεσσάρων πράξεων της αριθμητικής, συνδέοντάς τες με τις σχετικές ιδιότητες (την προσεταιριστική π.χ.) Τους μηχανισμούς, εν ολίγοις, που υφίστανται πίσω από τον πρόσθεση, την αφαίρεση, τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση. Θαύμασα τον τρόπο που εισήγαγε την έννοια της «δύναμης» (χωρίς να την κατονομάζει) χρησιμοποιώντας τα εμβαδά των τετραγώνων, κι έμεινα άναυδος μπροστά στην ουσία και τη διατύπωση των προβλημάτων του. Να ένα… από τη σελίδα 188…

Το πλοίο «Νεράιδα» ανεχώρησε από τον Πειραιά για τη Σάμο με σταθερή ταχύτητα 15 μίλια την ώρα. Μετά μία ώρα ανεχώρησε το πλοίο «Δελφίνι» ακολουθώντας την ίδια ακριβώς πορεία  με ταχύτητα 20 μίλια την ώρα. Σε πόσες ώρες το δεύτερο πλοίο θα φτάσει το πρώτο;

Έδωσα δύο ευρώ στον ψιλικατζή και πήρα το βιβλίο, για να το μελετήσω περισσότερο στο σπίτι. Και όντως. Το διάβασμα απεδείχθη συναρπαστικό (να μην μιλήσω για την αισθητική τού βιβλίου), καθότι σε έβαζε σε μια διαδικασία σκέψης και κρίσης, η οποία απουσιάζει παντελώς από τα σημερινά βιβλία Μαθηματικών του Δημοτικού· οι σελίδες των οποίων, ειρήσθω εν παρόδω, μοιάζουν με οθόνες υπολογιστή. Κουτάκια εδώ, κουτάκια εκεί, κουτάκια παραπέρα, πλήθος εικόνων (για να μην το πολυ-ζορίζεις, μόνο να βλέπεις), διαφορετικές γραμματοσειρές, διαφορετικά χρώματα, ακατανόητες γραφιστικές «πατέντες», και το κυριότερο; Παντελής απουσία κειμένου. Μόνο… συμπληρώματα. Να γεμίζεις τα κενά… Το μάτι κατάκοπο κι η σκέψη ουτιδανή. Δεν είναι ν’ απορεί κανείς, γιατί τα παιδιά τελειώνοντας το Δημοτικό είναι σκράπες στα Μαθηματικά. Σκέτα «ναυάγια», όπως λέει κι ένας φίλος καθηγητής. Η κρίση, δε, υπό το μηδέν. (Μην πούμε για τις εξαιρέσεις). Δώστε σ’ έναν τυχαίο, σημερινό μαθητή της Έκτης Δημοτικού (όχι της Τρίτης) να λύσει το πιο πάνω πρόβλημα, και αν το λύσει εγώ θα του παράσχω τζάμπα φροντιστήριο στα Μαθηματικά (που θα του είναι και αχρείαστο δηλαδή) μέχρι να τελειώσει και το Λύκειο…

Προτείνω, λοιπόν, για να μην πολυλογώ, στους εκδοτικούς οίκους και στις λαοπρόβλητες φυλλάδες αντί για τα αναγνωστικά του Δημοτικού να τυπώσουν και να πουλήσουν στον κόσμο τα βιβλία της Αριθμητικής-Γεωμετρίας, των δεκαετιών του ’60 και του ’70. Δεν είναι, απλώς, πιο χρήσιμα. Είναι διαχρονικώς… σκέτο χρήσιμα.

Θα το πράξουν; Τι λέτε; Δεν υπάρχει περίπτωση.