το βιβλίο του Χριστόφορου Κάσδαγλη για «Το Βρώμικο Ψωμί» του Διονύση Σαββόπουλου – μια κριτική παρουσίαση ενός μουσικού βιβλίου της σειράς «33 1/3» των εκδόσεων οξ υ

Πριν από λίγο καιρό εμφανίστηκαν στα βιβλιοπωλεία μερικά μουσικά βιβλία μικρού σχήματος (16,3 Χ 11,8) από τις εκδόσεις οξ υ. Τα βιβλία αυτά ανήκουν σε μια σειρά, που αποκαλείται «33 1/3» και στην οποίαν «αναλύονται» δίσκοι βινυλίου LP, που γυρίζουν φυσικά στις 33 και 1/3 στροφές και οι οποίοι έπαιξαν κάποιο ρόλο σε ό,τι ονομάζεται «ποπ & ροκ κουλτούρα» ή και πέρα απ’ αυτήν ορισμένες φορές.
Σε πρώτη φάση τυπώθηκαν δεκατρία τέτοια βιβλία, που αφορούν στα εξής άλμπουμ: Bob Dylan “Highway 61 Revisited”, Joy Division “Unknown Pleasures”, Led Zeppelin “IV”, The Beatles “Let it Be”, Beach Boys “Pet Sounds”, Metallica “Metallica”, Μαρία Κάλλας “Lyric and Coloratura Arias”, Tom Waits “Swordfishtrombones”, Pink Floyd “The Piper at The Gates of Dawn”, Nine Inch Nails “Pretty Hate Machine”, Pixies “Doolittle”, Μάνος Χατζιδάκις «Ο Μεγάλος Ερωτικός» και Διονύσης Σαββόπουλος «Βρώμικο Ψωμί».
Όπως βλέπουμε από αυτά τα δεκατρία βιβλία τα έντεκα αφορούν σε ξένους δίσκους, ενώ δύο αφορούν σε ελληνικούς. Εκείνα των ξένων δίσκων είναι γραμμένα από ξένους συγγραφείς, άρα εδώ μας έρχονται ως μεταφρασμένα, ενώ τα δύο, που ασχολούνται με τα ελληνικά άλμπουμ του Μ. Χατζιδάκι και του Δ. Σαββόπουλου, είναι γραμμένα από Έλληνες.
Η σειρά, φυσικά, εμφανίστηκε κατά πρώτον στο εξωτερικό. Τα πρώτα βιβλία κυκλοφόρησαν το 2003, από τις εκδόσεις Continuum (Λονδίνο, Νέα Υόρκη) και αργότερα από τις εκδόσεις Bloomsbury (Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Νέο Δελχί, Σίδνεϊ), ενώ μέχρι σήμερα έχουν τυπωθεί στη βασική σειρά περισσότεροι από 160 τίτλοι!
Οπωσδήποτε πολλοί απ’ αυτούς τους δίσκους έχουν ενδιαφέρον και κάθε αναγνώστης θα διαλέξει εκείνους τους τίτλους βιβλίων που «του πάνε» περισσότερο, όμως εμείς θα πούμε πως, ίσως-ίσως, ακόμη πιο μεγάλο ενδιαφέρον να έχουν τα βιβλία, που τυπώνονται, στο πλαίσιο της σειράς, στις διάφορες χώρες (έξω από Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ) και που αφορούν σε τοπικούς δίσκους (ιαπωνικούς, βραζιλιάνικους, βουλγάρικους, πολωνικούς κ.λπ.).

Πολύ θα θέλαμε, για παράδειγμα, να δούμε και στα ελληνικά το βιβλίο για το LP “Niemen Enigmatic” (1970) του Πολωνού Czesław Niemen ή το βιβλίο για το LP “Refazenda” (1975) του Βραζιλιάνου Gilberto Gil, αλλά αυτό είναι κομμάτι δύσκολο να γίνει, γιατί οι τίτλοι (και οι καλλιτέχνες) δεν ήταν ποτέ εμπορικοί στην Ελλάδα – όμως ok, το ξεπερνάμε...

Πρέπει να πούμε, επίσης, πως αυτά τα μουσικά βιβλία τσέπης της σειράς 33 1/3, ως ιδέα, δεν εμφανίστηκαν στα 00s. Τέτοια μουσικά βιβλία μικρού σχήματος τύπωναν οι Γάλλοι ήδη από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70.
Λέμε για τα καταπληκτικά βιβλία της σειράς “poésie et chansons” των Editions Pierre Seghers στα σίξτις, που πέραν από ποιητές (Paul Elyard, Aragon, F.G. Lorca, Arthur Rimbaud, Pablo Neruda, Bertold Brecht, Emily Dickinson, Dylan Thomas, Georg Trakl, Constantin Cavafy, Langston Hughes κ.ά.) ανθολογούσαν και τροβαδούρους (Georges Brassens, Charles Aznavour, Jacques Brel, Charles Trenet κ.ά.) και βεβαίως για τα βιβλία τής επίσης έξοχης σειράς “Rock & Folk” των εκδόσεων Albin Michel στα σέβεντις, με τίτλους Les Beatles, Les Rolling Stones, Magma, Le Rock Anglais, La Chanson Brettone, Jim Morrison au-delà des Doors, Leonard Cohen, Theodorakis κ.ά. Οι διαστάσεις αυτών των τελευταίων βιβλίων ήταν 16,5 Χ 13,5 (περίπου, δηλαδή, όσο και της σειράς «33 1/3», που είναι 16,3 Χ 11,8)
Θα πρέπει να σημειώσουμε από την αρχή πως η ιδέα τού να γράφεται ένα βιβλίο για ένα δίσκο δεν μας βρίσκει και πολύ σύμφωνους. Δεν την θεωρούμε και τόσο καλή ιδέα.
Θα μας άρεσε περισσότερο να υπήρχε μια άλλη θεματική. Για παράδειγμα: τα δύο πρώτα άλμπουμ των Pink Floyd (δεν μπορείς να μιλάς για το ένα, χωρίς να αναφέρεσαι και στο άλλο), τα ηλεκτρικά άλμπουμ του Bob Dylan στα σίξτις, η τριλογία του Σαββόπουλου «Το Περιβόλι του Τρελλού», «Μπάλλος», «Το Βρώμικο Ψωμί» κ.ο.κ.
Το να γράφεις μόνο για ένα δίσκο κρύβει πολλούς κινδύνους – και ο βασικότερος είναι ο εξής. Να μην βγαίνει ένα... κανονικό ενδιαφέρον βιβλίο, και άρα να πρέπει να το «τραβάς» το θέμα από ’δω κι από ’κει, να το ξεχειλώνεις με άσχετα και αδιάφορα πράγματα, να το φορτώνεις με ασήμαντες λεπτομέρειες, και τελικά να αποκόβεις ένα άλμπουμ από μιαν ευρύτερη σημαντική περίοδο ενός καλλιτέχνη, δίνοντας λάθος σήμα.
Αντιλαμβάνομαι το «εμπορικό» πλάνο της σειράς «33 1/3», όμως θα πρέπει να βλέπει κανείς και πέρα απ’ αυτό.
Πάντως, για να είμαστε ακριβείς, υπάρχουν και άλμπουμ που μπορείς να τα δεις «μόνα τους» είτε γιατί οι καλλιτέχνες ή τα γκρουπ δεν κυκλοφόρησαν άλλο, είτε γιατί το πρώτο άλμπουμ ενός ονόματος μπορεί να απέχει χρονικά από το δεύτερό του, οπότε να διατηρείται μιαν αυτονομία. Μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι λόγοι... Τέλος πάντων...

Πρόσφατα έφθασαν στα χέρια μας τρία τέτοια βιβλία. Το “Pink Floyd: The Piper at the Gates of Dawn” του John Eric Cavanagh (μετάφραση Αλέξης Καλοφωλιάς, πρόλογος Γιώργος Δημητρακόπουλος), το “Μαρία Κάλλας: Lyric and Coloratura Arias” της Ginger Dellenbaugh (μετάφραση Ζήσιμος Τρυφίδης, πρόλογος Λιάνα Σκουρλή) και το «Διονύσης Σαββόπουλος: Βρώμικο Ψωμί» του Χριστόφορου Κάσδαγλη (επίμετρο Ναταλί Χατζηαντωνίου).
Σ’ αυτό το κείμενο επιλέξαμε να ασχοληθούμε με το βιβλίο «Διονύσης Σαββόπουλος: Βρώμικο Ψωμί» – στο μέλλον ίσως ασχοληθούμε και με κάποιο άλλο...
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/biblio-toy-hristoforoy-kasdagli-gia-bromiko-psomi-toy-dionysi-sabbopoyloy