Πριν από 7-8 χρόνια είχαν πέσει στα χέρια μου μερικά παλαιά Tintin («Τεντέν» γράφουμε στην Ελλάδα κι έχουμε όλοι καταλάβει), όπως και μερικά Spirou (το άλλο θρυλικό, αλλά και ανταγωνιστικό comic) και είναι αλήθεια πως τα ξεφύλλισα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Λεπτό χαρτί, απίθανα χρώματα απείραχτα από το χρόνο. Τεύχη σχεδόν ιστορικά. Το Νο 14 από την 2/4/1963 (όταν το περιοδικό βρισκόταν στον 18ον χρόνο του, που σημαίνει ότι ο Tintin πρωτοκυκλοφόρησε το 1946), το Νο 43 από την 22/10/1963 (που σημαίνει ότι ο Tintin ήταν εβδομαδιαίος), το No 7 από την 18/2/1964, το Νο 3 από την 19/1/1965 (που σημαίνει ότι οι αριθμήσεις μηδένιζαν στην αρχή κάθε χρονιάς) και κάποια ακόμη.
Τι απέφερε το πρώτο ξεφύλλισμα; Πέραν από τη μαγεία των χρωμάτων και τις απίθανες ιστορίες (τι θα λέγατε αν βλέπατε σε comic τον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας από τον Kemal Atatürk;), εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν οι σελίδες που αφορούσαν στην jazz (κυρίως), αλλά και στο αυτοκίνητο. Δύο θέματα, που φαίνονται ασύμβατα μεταξύ τους και επίσης ασύμβατα σε σχέση με τον κύριο όγκο του περιοδικού, που είχε να κάνει με την περιπέτεια. Ένα βασικό συμπέρασμα; Το βελγικό Tintin δεν απευθυνόταν αυστηρώς σε πιτσιρίκους, το χαρτζιλίκι των οποίων πιθανώς να μην έφθανε ούτε καν για την αγορά κάποιων δίσκων, πόσω μάλλον για την αγορά αυτοκινήτων. Ας το έχουμε κατά νουν αυτό, μιας και ο δικός μας Τεντέν, δεν ξέφυγε και τόσο από τον εφηβικό/παιδαγωγικό του ρόλο. Με τι καταπιάνονταν λοιπόν οι jazz σελίδες του Tintin;
Τεύχος Νο 14, της 2/4/1963. Με τον Thelonious Monk, μ’ ένα μικρό λεξικό της jazz (επεξηγήσεις των όρων afterbeat, alligator – ο fan της jazz, arrangement κ.λπ.), δημοψήφισμα του γαλλικού περιοδικού Jazz Hot και του αμερικανικού Down Beat για τους κορυφαίους σε κάθε όργανο – αξίζουν οι συμφωνίες: τρομπέτα Miles Davis, τρομπόνι J.J. Johnson, βαρύτονο Gerry Mulligan, κιθάρα Wes Montgomery, βιμπράφωνο Milt Jackson, όργανο Jimmy Smith, ενορχήστρωση Gil Evans, γυναικείο τραγούδι Ella Fitzgerald – και ακόμη jazz νέα και παρουσιάσεις δίσκων (ανάμεσά τους και το “The Blues and the Abstract Truth” του Oliver Nelson). 
Τεύχος Νο 43, της 22/10/1963. Αφιέρωμα στον Django Reinhardt, αναφορά στον δίσκο “Americans in Europe” της Impulse!, σε παραγωγή του Joachim-Ernst Berendt. Στήλη για τον Albert Bettonville, λαοφιλή βέλγο jazz DJ στο ραδιόφωνο και mega-fan του Duke Ellington – είχε, τότε, 1252 δίσκους του Δούκα! 
Τεύχος Νο 7, της 18/2/1964. Η νεανική κουλτούρα αρχίζει να παίρνει κεφάλι. Η στήλη Tintin Jazz δεν υπάρχει, παραχωρώντας τη θέση της στην Tintin Teen-agers. Δισκοκριτικές λοιπόν για τους Rocky Roberts, Jokers, Ria Bartok, Rika Zaraï, Lucky Blondo, Gamblers, Leny Escudero και άλλους pop ήρωες (και ηρωίδες) της εποχής. 
Τεύχος Νο 3 της 19/1/1965. Οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται. Η στήλη Tintin Jazz μπορεί και πάλι να απουσιάζει, υπάρχει όμως ένα δισέλιδο(!) αφιέρωμα στον Donald Byrd. Ο πιτσιρίκος λοιπόν, συγχρόνως με τη… διαφυγή που του προσέφερε το περιοδικό, έπαιρνε και το σπόρο της μουσικής. Έτσι ξεκινάει, σωστά, η φάση και όχι από τα ωδεία και τα σχολεία...
Τεύχος Νο 5 της 2/2/1965. Οι Beatles κυριαρχούν στη νεανική κουλτούρα και ο Tintin δεν έχει παρά να τους χαρίσει όχι μόνο το εξώφυλλo, αλλά κι ένα «σαλόνι» του.Ίσως θα είχε κάποιο ενδιαφέρον («κάποιο» λέω), αν ξέραμε τι αυτοκίνητα οδηγούσαν (αν οδηγούσαν), οι jazz μουσικοί της εποχής. Γιατί, εντάξει με το rock n’ roll και την κουλτούρα του αυτοκινήτου στα μέσα του ’50, ήταν σημεία που αυθωρεί συνδέθηκαν· με την jazz όμως τι συνέβαινε; Οδηγούσε ο Davis καμμιά Plymouth Barracuda ή περίμενε στη στάση για να πάει στο στούντιο; Ο Coltrane, όταν δεν προσευχόταν, μήπως καβάλαγε καμμιά Chrysler LeBaron κι έπαιρνε τους δρόμους ή περίμενε για ταξί; Οι Βέλγοι, αν και… χωριάτες για τους Γάλλους, φαίνεται πως ψυλλιάζονταν, δίνοντας ένα μικρό νόημα στις απαντήσεις.
Ντουέτο κατά βάση, αλλά τρίο για τις ανάγκες ηχογράφησης του δίσκου, οι Bermuda Triangle αποτελούνταν από την 
Οι τρεις διασκευές που ακούγονται στο άλμπουμ, το οποίο βγήκε για πρώτη φορά στην Winter Solstice Records [SR-3338] το 1977, και κυρίως εκείνες σε δύο από τα πιο γνωστά κομμάτια της ιστορίας, του 
Και σαν να μην έφθανε αυτό, πέρυσι, η εταιρία από την Ανάκασα ξαναχτύπησε μ’ ένα δεύτερο LP του γκρουπ (έκδοση 300 αντιτύπων) υπό τον τίτλο 
Το 
«Αν η μουσική είναι ένα διαρκές παιγνίδι με τους ήχους, όπως λένε, τότε γιατί τα μέσα από τα οποία αυτή παράγεται να μην είναι αληθινά παιγνίδια; Πλαστικές κιθάρες, σαν αυτές που ξεχαρβαλώναμε μικροί, μεταλλόφωνα μινιατούρες, πιανάκια τσέπης, τύμπανα κρεμασμένα με σπάγκο από το λαιμό μας, τρίγωνα και ακορντεόν της μιας οκτάβας, ό,τι τέλος πάντων ένα χέρι παιδικό έκρουε ή φύσαγε, λίγο πριν το αγκυλώσουν τα τόσο ίδια bleeps των play stations; 
Τι είναι εκείνο, όμως, που συμβαίνει στην πραγματικότητα; Είναι η μοναδική ικανότητα του Comelade να ζει τη ζωή προς τα πίσω; Είναι η επιδεξιότητά του να μεταπλάθει όλη την ιστορία της pop σε πρώτη ανάμνηση; Είναι το ταλέντο του να γράφει απλές, απλούστατες, αλλά τόσο γοητευτικές μελωδίες, ικανές να παιχτούν ακόμη και από τα πιο πρωτόλεια όργανα; Είναι ο ψυχισμός του – μία παιδική πληγή που... μεγαλώνει μαζί με την ηλικία του; Ό,τι και αν είναι, δύσκολα αποκτούν νόημα οι ερωτήσεις. Όταν ξεκινήσει το 
Κατ’ αρχάς εκείνο που παρατηρώ είναι πως ο Chapman χρησιμοποιεί βαρύγδουπα τσιτάτα, που δεν έχουν καμμίαν ουσιαστική αξία. Όταν, ας πούμε, λέγεται πως 
Προσωπικώς, ακούγοντας το “Seven for Lee” (του Elton Dean) ή το κλασικό “Kings & queens” (του Hugh Hopper) από το “Fourth” δεν ένοιωσα, απαραιτήτως, να μου λείπει κάτι από ’κείνες τις old days, τότε όταν η ανεπιτήδευτη... βαρειά κουλτούρα των Softs ξεπηδούσε μέσα από κάθε fuzz, μέσα από κάθε riff. Ναι, ok, λείπει το ηλεκτρικό πιάνο του Mike Ratledge, ναι, δεν θα μου έλειπε η ηλεκτρική κιθάρα του John Etheridge, όμως, το ξαναλέω, στο “Live at The New Morning” κρίνω ό,τι βλέπω. Κι εκείνο που βλέπω και ακούω έχει νόημα, πέραν από κολλήματα και προκαταλήψεις. 
Εδώ (
Όλα ξεκίνησαν κάπου μέσα στο 1945, όταν ο Bernard Abrams μετέτρεψε την πατρική κατοικία στο 831-833 της Maxwell Street (στο Σικάγο) σε στούντιο ραδιοφώνου, τηλεόρασης και δισκάδικο, επισκευάζοντας ταυτοχρόνως διάφορες συσκευές. (Τέτοια μαγαζιά, που πουλούσαν και επιδιόρθωναν ηλεκτρικά είδη, λειτουργώντας όμως και ως δισκάδικα, υπήρχαν μέχρι και τη δεκαετία του ’90 στην Ελλάδα. Από ένα τέτοιο μαγαζί στο Ναύπλιο είχα αγοράσει δίσκους το 1992).
Τι να πούλησαν τότε τα δύο αυτά δισκάκια; Κανείς δεν ξέρει. Ο Abrams όμως δεν το ’βαλε κάτω. Έκοψε acetates κι έκανε demos για τον 
Εκείνο που έχω να σημειώσω, εν σχέσει με την ακρόαση του 54λεπτου “Red Snakes & Cave Bats”, είναι πως το ενδιαφέρον μου αυξανόταν με την πάροδο του χρόνου. Λες και επρόκειτο για κάποιο live που «ανέβαινε», καθώς οι μουσικοί ζεσταίνονταν. Και όμως. Το συγκινητικό 
Δείγμα γραφής…
Ο Ran Blake αναγνωρισμένος πιανίστας από 50ετίας και δάσκαλος στο New England Conservatory της Βοστόνης, εξακολουθεί να βαθαίνει τα (γνώριμα) χαρακτηριστικά της μουσικής του, «αδιαφορώντας» για τις εξελίξεις και το ευρύτερο hip. Εξάλλου, τι άλλο μπορεί να είναι το (προσωπικό σου) hip εκτός από το να κάνεις τον «ίδιο» πάντα δίσκο, μετά από τόσο πολλές δεκαετίες; Ο Ran Blake είναι λάτρης του Monk. Είναι ολοφάνερο από τον τρόπο που διασκευάζει (γιατί, εδώ, μόνο διασκευάζει) ό,τι αγαπάει. Αγαπάει, δηλαδή, να δίνει στα στάνταρντ, ή τα λιγότερο στάνταρντ, την προσωπική του άποψη, αρνούμενος, κατά μίαν έννοια, να δεχθεί έτοιμες συνταγές (ακόμη και για τα μέτρα της… καθομιλουμένης jazz), διαμορφώνοντάς τα περαιτέρω όχι μόνον μέσω ευφάνταστων αρμονικών επεξεργασιών, αλλά και εκμεταλλευόμενος έτερες παραμέτρους που μπορεί να αφορούν, για παράδειγμα, την πιανιστική πρωτοπορία του ’60 (τον Cecil Taylor φερ’ ειπείν), αλλά και το φόρτο συναισθημάτων που μπορεί να δημιουργούν άσματα όπως το 
Πρωτοήλθα σ’ επαφή με την τέχνη του Ran Blake, το 1993. Και δεν ήταν δίσκος. Ήταν live. Ένα live στην Πάτρα, το Μάρτιο εκείνης της χρονιάς, στον απολύτως ταιριαστό, για τέτοιες περιπτώσεις, χώρο του Δημοτικού Θεάτρου Απόλλων. Έχουν περάσει περισσότερο από 17 χρόνια. Τι να θυμάμαι; Θυμάμαι τη μυσταγωγική, «ταξιδιάρικη» ατμόσφαιρα του κονσέρτου, την ευρύτητα του ρεπερτορίου (George Gershwin, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Stevie Wonder, Ary Barroso – συμβουλεύτηκα το πρόγραμμα για τα ονόματα), τη συνάντηση γνωριμίας μου με τον Γιώργο Χαρωνίτη, δυο χρόνια σχεδόν πριν ξεκινήσω να γράφω στο Jazz & Τζαζ. [Ο Χαρωνίτης είχε γράψει κι ένα από τα κείμενα του προγράμματος, το οποίο (πρόγραμμα) είχε σχεδιάσει ο Δημήτρης Θ. Αρβανίτης, ενώ ένα άλλο κείμενο το είχε γράψει ο Σάκης Παπαδημητρίου, με τον οποίον είχα, ήδη, γνωριστεί, μέσω ενός αλησμόνητου πακέτου με βιβλία και δίσκους].
Υ.Γ.1 Στο πρόγραμμα αναγράφεται πως την Τρίτη, 23 Μαρτίου 1993, ο αμερικανός πιανίστας θα μιλούσε στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Πατρών. Δεν ήμουν εκεί. Συμπεραίνω, όμως, πως η συναυλία θα πρέπει να έγινε την προηγούμενη μέρα. Την Δευτέρα 22/3/1993.
Το “Jesahel”, που υπήρξε η μεγαλύτερη επιτυχία τους ήταν γραμμένο από τους Ivano Fossati και Oscar Prudente και πρωτακούστηκε στο φεστιβάλ του Sanremo (Φεβρουάριος του ’72). Το τραγούδι ξεχώρισε αμέσως. Διασκευάστηκε δε όχι μόνο στην Ιταλία (Capitolo 6), αλλά και στην Ελλάδα (The Daltons), στη Γαλλία (Joel Dayde, Dynastie Crisis), στη Βρετανία (English Congregation), στην Ισπανία (οι ίδιοι οι Delirium το τραγούδησαν στην ισπανική), στην… Αυστρο-Γερμανία (Alexander Reuter - δεν το έχω ακούσει), στην Τουρκία από τον Ozdemir Erdogan ως “Elele” κ.ά. (παραβλέπω τις easy-lounge εκτελέσεις, αν και δεν πρέπει…). Επηρέασε δε ακόμη και άλλα τραγούδια στην πορεία, όπως ας πούμε το “Quelli come noi” (1972) των Santoni.
Λίγους μήνες αργότερα οι Delirium επιχείρησαν να επαναλάβουν την επιτυχία του “Jesahel” με το “Haum!”, αλλά δεν το κατάφεραν. Κατάφεραν όμως να ηχογραφήσουν δύο ακόμη LP (“Lo Scemo e il Villaggio” το ’72, “Delirium III” το ’74), τα οποία εκτιμήθηκαν δεόντως από τους «προγκρεσιβάδες». Όχι αδίκως.
Μάλιστα, ακριβώς με τον ίδιο τίτλο ηχογράφησαν κι ένα LP [Style STLP 405] το 1971, το οποίο κατά τον Ιταλό που γράφει στο site… is a good period work, well balanced between rock songs and more poppy tunes. Αν αυτό ισχύει για το “Sole sole, mare mare” (που είναι ωραίο τραγούδι και δεν έχει καμμία σχέση με τη σύγχρονη reggae καρικατούρα, που υπάρχει στο YouTube), δεν ισχύει με τίποτα για το άλλο κομμάτι, ένα βαρύ-βαρύτατο prog (εξαιρώ, τα χαριτωμένα poppy φωνητικά), που θυμίζει Le Orme, New Trolls, RDM και τα «ανάλογα» ιταλικά γκρουπ της περιόδου (για να μη μιλήσω για τα βρετανικά, τους Emerson, Lake & Palmer π.χ.). Έξοχο παίξιμο στα πλήκτρα, δυνατές κιθάρες, ωραίες αλλαγές ρυθμού· πραγματικά ξεχωριστό.
Ο Augusto Croce τελειώνει το άρθρο του, για τους Romans στο ιταλικό site γράφοντας: “no counterfeits exist of these nor foreign issues”. Λογάριασε, προφανώς, χωρίς τον Πλωμαρίτη…
Η μουσική avant στην Ιταλία, έτσι όπως διασκορπίστηκε σε όλο το σώμα της pop τα τελευταία 40+ χρόνια (jazz, rock, world, electronica, λοιπές «σύγχρονες» τάσεις) έχει τη βάση της στους Φουτουριστές – το καλλιτεχνικό κίνημα των αρχών του 20ου αιώνα, μέσα από το οποίο αναδείχθηκε η, κατά Russolo, «τέχνη των θορύβων». Ο 
Δύο «μορφές» της κλασικής avant που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της... nuova futurista ήταν ο 
Μαθητές του Luigi Nono υπήρξαν βασικά μέλη των 
Λίγο πριν από τους MEV ξεκινούν το δικό τους ταξίδι και οι 
Ένα από τα πρώτα συγκροτήματα που επιχείρησαν να παίξουν ένα κάποιο είδος θορύβου στην ιταλική pop σκηνή των sixties ήταν οπωσδήποτε οι 
Εκτιμώ αφάνταστα τα πρώτα άλμπουμ του 
Το ιταλικό προχώ-rock δεν ήταν μόνον κάποια από τα διεθνή ονόματα που μαθεύτηκαν εγκαίρως στην Ελλάδα (New Trolls, Premiata Forneria Marconi, Banco). Μιλάμε για μία χωρίς πάτο σκηνή, που είναι δύσκολο να την προσεγγίσεις ακόμη και μέσα από «περιορισμούς». Στο χώρο του «πειράματος» που εδώ μας ενδιαφέρει, υπάρχουν κάποια ονόματα τα οποία πρέπει, έστω και σ’ ένα περιγραφικό κείμενο όπως αυτό, ν’ αναφερθούν οπωσδήποτε. Πρώτοι και καλύτεροι οι 
Σ’ ένα πιο jazz, ελεύθερο πεδίο κινήθηκε ο περκασιονίστας 
Μία ιδιάζουσα περίπτωση avant γκρουπ ήταν οπωσδήποτε εκείνη των 
Στη δεκαετία του ’80, καθώς και στα πρώτα χρόνια του ’90 νέα ηχητικά δεδομένα που σχετίζονταν με το βρετανικό new wave, το «βιομηχανικό θόρυβο» την synth-pop, αλλά και την ευρύτερη synth music, άρχισε να ενσωματώνονται στην καθημερινή μουσική, προσφέροντας νέα φουτουριστικά ρίγη. Οι 
Οι 
Από την ADN φαίνεται πως ξεκίνησαν δύο ακόμη ιταλικά σχήματα της εποχής. Οι 
Κι αν υπάρχει κάτι σημερινό, που να με ένωσε, προσωπικώς, με το ιταλικό «χθες», αυτό δεν ήταν άλλο από το άλμπουμ