SYD BARRETT μπλέξαμε…

Στο τελευταίο Plus (τεύχος #6, 21.10.10) μελέτησα τη συνέντευξη(;) του συγγραφέα Rob Chapman στον Δημήτρη Αναστασόπουλο, με αφορμή το βιβλίο του πρώτου “A Very Irregular Head, The Syd Barrett story”, που ήδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Faber and Faber. Το βιβλίο δεν το έχω διαβάσει. Έτσι δεν θα μιλήσω γι’ αυτό, αλλά μόνο για όσα λέει(;) ο Chapman στον Αναστασόπουλο. Νομίζω πως, και πάλι, θα βγουν χρήσιμα συμπεράσματα…Κατ’ αρχάς εκείνο που παρατηρώ είναι πως ο Chapman χρησιμοποιεί βαρύγδουπα τσιτάτα, που δεν έχουν καμμίαν ουσιαστική αξία. Όταν, ας πούμε, λέγεται πως «ο Σιντ Μπάρετ δεν είχε ποτέ σχέση με τη μουσική των 60s», τι να υποθέσω; Όταν παρακάτω λέγεται πως «…η μουσική του είναι εκπληκτική. Από την άλλη ο Σιντ δεν έκανε δίσκους-σκουπίδια», πάλι ο συγγραφέας δεν υπερβάλλει εαυτόν; Ο συνοδοιπόροι του, στις ψυχεδελικές… παρελάσεις της εποχής, ο Robert Wyatt π.χ. ή ο Kevin Ayers έκαναν δίσκους σκουπίδια; Όχι βεβαίως· κι ας έχουν μία καριέρα, που φθάνει μέχρι τις μέρες μας.
Παρακάτω λέει ο Chapman πως «θέλησα να γράψω για την τέχνη του, γιατί είχα απηυδήσει από τόσα βιβλία που κυκλοφορούν και όλα ανακυκλώνουν τον προσφιλή μύθο του αυτοκαταστροφικού μουσικού». Για μισό λεπτό. Είναι όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί για τους Pink Floyd, τον Barrett, αλλά και την ιστορική εκείνη εποχή, απ’ αυτά που βγαίνει κάποιος από τα ρούχα του, όταν τα διαβάσει; Είναι τέτοιο το βιβλίο του Nicholas Schaffner “Saucerful Secrets, The Pink Floyd Odyssey” [Sidgwick & Jackson, London 1991], που θέτει το θέμα “Pink Floyd - Syd Barrett” στις σωστές του διαστάσεις (βασικά, ως προϊόν της εποχής του british underground); Είναι για πέταμα το “Days in the life: Voices from the English Underground 1961-1971” του Jonathon Green [Heinemann, London 1988], που αποτέλεσε βάση για το πιο πάνω βιβλίο, αλλά και για κάποια από τα μεταγενέστερα;
Στη συνέχεια ο Chapman μοιάζει να καταφέρεται εναντίον των Pink Floyd, που αρνούνται(;) να μιλήσουν για το παρελθόν. (Καλώς πράττουν. Η σκανδαλοθηρία είναι δίπλα). Λέει, μάλιστα, πως «φαίνεται ότι κουβαλάνε ακόμα ενοχές τις οποίες κανείς δεν ξέρει ποιες είναι». Έλα Παναγία μου. Σαν να λέει δηλαδή ο Chapman ότι ήταν οι συνεργάτες του Barrett στο συγκρότημα εκείνοι που ευθύνονται για τη διαδρομή που ακολούθησε, στα λίγα χρόνια που βρέθηκε στο προσκήνιο. Για ποιες «ενοχές» άραγε μιλάει; Ελπίζω να λέει κάτι παραπάνω στο βιβλίο· αν και μας προλαβαίνει λέγοντας πως «κανείς δεν ξέρει ποιες είναι»! Κι επειδή, τώρα, δεν μιλούν οι ίδιοι, οι υπόλοιποι Pink Floyd (οι μόνοι δηλαδή, που θα μπορούσε να πουν κάποια πράγματα με σημασία), τον Chapman θα πληροφορήσουν «η μεγαλύτερη αδερφή του (σ.σ. τού Barrett), η τότε κοπέλα του, φίλοι από τη γειτονιά». Αφήστε, κατάλαβα...
«Όταν άρχισα την έρευνα γύρω από τις επιρροές του Σιντ, ανακάλυψα ότι το μόνο που τον συνέδεε με το ροκ εντ ρολ ήταν η κιθάρα. Όλοι οι μουσικοί της εποχής εμπνέονταν από τον Μπο Ντίτλεϊ, από τους πρώτους δίσκους των Rolling Stones και τον Who (σ.σ. προφανώς εννοείται «των» Who). Όμως ο Σιντ διέφερε. Τα τραγούδια του ποτέ δεν είχαν σχέση με τα συνήθη ροκ εντ ρολ κλισέ του στυλ “come on baby”, “let’s get high”. Οι δικοί του στίχοι προέρχονταν από τον αγγλικό ρομαντισμό και από συγγραφείς σαν τον Λιούις Κάρολ(…). Όσο για την κιθάρα, υποτίθεται ότι είχε επηρεαστεί από το πρώιμο γκαράζ των Sonics. Όμως ο ήχος της δεν ήταν ροκ εντ ρολ. Ούτε τζαζ αυτοσχεδιασμός. Αντίθετα σχετιζόταν με την αβαντγκάρντ. Ήταν ένας φόρος τιμής στον Τζον Κέιτζ, στον τρόπο που ο Τζάκσον Πόλοκ έβαζε την μπογιά στον καμβά». (Το άλμπουμ που είναι στο πλατώ του Barrett είναι της εταιρίας Direction. Το label φαίνεται ολοκάθαρα - κίτρινο με μαύρο βέλος. Τι να άκουγε ο Syd; Μήπως Elmer Gantry's Velvet Operα; Μήπως Zoot Money; Ή μήπως... τα πρώτα blues του Taj Mahal;)

Το παιγνίδι χοντραίνει. Πώς διέφερε ο Syd Barrett από τους υπόλοιπους μουσικούς της εποχής (στα μέσα των sixties), προσωπικώς, δεν μπορώ να το καταλάβω. Όταν, μάλιστα, ακόμη και το συγκρότημα το ονόμασε Pink Floyd (γιατί αυτός το ονόμασε έτσι), συνθέτοντάς το από τα ονόματα δύο καρολινέζων bluesmen, του Pink Anderson και του Floyd Council; Αν γούσταρε τόσο πολύ τον John Cage και τον Jackson Pollock, κατά πως τα λέει ο Chapman, δεν θα ήταν πιο λογικό να ονομάσει το γκρουπ, χρησιμοποιώντας λέξεις από έργα και των δύο; Ξέρω ’γω… Lucifer 4:33 (μάπα ακούγεται). Θέλω να πω (αφήνοντας τις από μέρους μου εξυπνάδες) πως ο Barrett άκουγε στα mid-sixties ό,τι και όλοι οι άλλοι συνοδοιπόροι του. Και Bo Diddley δηλαδή, και Rolling Stones και Who και… Pink Anderson και Floyd Council. Και, βεβαίως, δεν μπορεί να άκουγε Sonics. Ένα γκρουπ (εγώ θα το πω, παίρνοντας το ρίσκο να διαψευστώ) παντελώς άγνωστο στη Μεγάλη Βρετανία των mid sixties. Mόνο, λοιπόν, όταν τον έσπρωξε ο Peter Jenner να πάει ν’ ακούσει τον Keith Rowe των AMM, άρχισε ο Barrett να τη βλέπει αλλιώς ως κιθαρίστας. Όπως έγραφα και σε παλιότερη ανάρτηση:
«Οι ΑΜΜ υπήρξαν στη γέννησή τους μία ακόμη παραφυάδα του british underground. Επειδή έπαιζαν ένα είδος ‘προχωρημένης’ jazz βρέθηκαν κοντά σε ανθρώπους που γούσταραν την beat ποίηση βλέποντας σ’ αυτούς (στους ΑΜΜ) ενδεχομένως ένα βρετανικό jazz ανάλογο· κάπως σαν την jazz του Monk, του Coltrane και του Ayler, που άκουγαν οι beat ποιητές στην Αμερική. (Βεβαίως, όταν ο Ginsberg ήλθε στην Ελλάδα πήγε - τον πήγαν -, ν’ ακούσει Πόλυ Πάνου και Τσιτσάνη, όχι Ανέστη Λογοθέτη και Γιάννη Χρήστου ας πούμε, αλλά αυτή είναι μία άλλη ιστορία). Στην Αγγλία, όσοι ήταν κοντά στη φάση άκουγαν και τζαζ (βεβαίως και αυτήν την... jazz των AMM). Ουσιαστικά το γκρουπ βγήκε μέσα από το London Free School, μία τρανή έκφραση του british underground, το οποίο ακολούθησε (νομίζω) την περίφημη International Poetry Incarnation (Ιούνιος του ’65). Το αντι-Πανεπιστήμιο στήριξαν ο John ‘Hoppy’ Hopkins, ο συγγραφέας-ψυχαναλυτής Felix de Mendelssohn, ο ακτιβιστής της Black Power στο Λονδίνο Michael X, ο Pete Jenner, οι ποιητές και άλλα τινά Michael Horovitz και Neil Oram, η Julie Felix, ο Joe Boyd, ο Harvey Matusow… Μέσα από αυτή την ομάδα μπόρεσαν οι AMM να δρασκελίσουν, τελικώς, την πόρτα της Elektra του Joe Boyd, ώστε να δουν ένα LP τους στο προσκήνιο (αυτό με το κίτρινο φορτηγό στο εξώφυλλο, που ηχογραφήθηκε την 8 και 27/6/1966). Κι ήταν ο Jenner εκείνος που έσπρωξε τον Syd Barrett να πάει να δει τον κιθαρίστα Keith Rowe (όπως γράφει ο Nicholas Schaffner στο βιβλίο του “Saucerful of Secrets, The Pink Floyd Odyssey”) και ήταν οι Beatles (ο Paul McCartney) εκείνοι που παρακολουθούσαν τα live των AMM, φτιάχνοντας τα δικά τους “Revolution 9” και “Carnival of light”».
Να υπενθυμίσω μόνον πως πριν ακόμη και από την ηχογράφηση του “Arnold Layne” (29/1/1967 και 27/2/1967) οι AMM είχαν συμπράξει με τους Pink Floyd στο UFO Club (27/1/1967). Να μου πει, τώρα, κάποιος πως οι Pink Floyd, και ο Barrett ειδικώς, είχαν επηρεαστεί από τους AMM να το δεχθώ. Είναι κάτι που αιτιολογείται. Για τα υπόλοιπα περί Cage… τ’ αφήνω…Όσον αφορά εκείνο «τα τραγούδια του ποτέ δεν είχαν σχέση με τα συνήθη ροκ εντ ρολ κλισέ του στυλ “come on baby”, “let’s get high”. Οι δικοί του στίχοι προέρχονταν από τον αγγλικό ρομαντισμό και από συγγραφείς σαν τον Λιούις Κάρολ(…)», ακούγεται στ’ αυτιά μου too much. Δεν ξέρω σε ποια κλισέ αναφέρεται ο Chapman (ήταν κλισέ οι στίχοι των Who ή των Kinks, αν εννοεί αυτούς; – μη λέμε ό,τι θέλουμε), αλλά και ο Barrett δεν ήταν ο μόνος που ήταν επηρεασμένος από τον ρομαντισμό, τον Carroll και δεν ξέρω ποιους άλλους ακόμη (προσωπικώς, θα προτιμούσα ο Barrett να έγραφε στίχους σαν εκείνους του Ray Davies, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα). Έχει ή δεν έχει υπ’ όψιν του, ο Chapman, τους στίχους των Kaleidoscope (UK), του Donovan (“Voyage into the golden screen”), των Nirvana του Alex Spyropoulos, των Blossom Toes, ακόμη και το “Whiter shade of pale” των Procol Harum; Θα τους έχει. Απλώς, θέλει να πει εκείνα που θέλει. Και τα λέει…
Ακούγεται λογικό το ότι ο Barrett έφυγε από τους Pink Floyd «μόλις άρχισαν να υπογράφουν συμβόλαια και να έχουν επαγγελματικές υποχρεώσεις, όπως συναυλίες τη μια νύχτα πίσω από την άλλη». Πιθανώς, ο άνθρωπος (ο Barrett) να μην άντεχε, να μη γούσταρε το καθημερινό αλισβερίσι. Άλλο αυτό, όμως, και άλλο εκείνο το «απεχθάνομαι τη φήμη σύμφωνα με την οποία υπεύθυνο για όλα ήταν το LSD που του προκάλεσε βλάβες στον εγκέφαλο». Το πόσο μπορεί να ευθύνεται το LSD στον τρόπο που διαχειρίστηκε, εν τέλει, ο Barrett την καριέρα του κανείς δεν μπορεί να το… αριθμοποιήσει. Να πούμε δηλαδή ότι κατά 40% ευθυνόταν το παραισθησιογόνο και κατά 60%, οι απόψεις του ή ο χαρακτήρας του. Ούτε έχουν και πολύ σημασία αυτά, τόσα χρόνια μετά. Απ’ ό,τι φαίνεται ακόμη και ο ψυχίατρος R.D. Laing (το πλήρες όνομά του ήταν Ronald David Laing και όχι «Ρόμπερτ», όπως αναφέρεται στο κείμενο – δεν ξέρω αν το λάθος το κάνει ο Chapman ή ο Αναστασόπουλος – ενώ είναι σωστό να τον αποκαλούμε ψυχίατρο, που πρωτοστάτησε στο κίνημα της «αντι-ψυχιατρικής» και όχι «αντιψυχίατρο»), ακόμη κι ο R.D. Laing λοιπόν, βάσει όσων λέει, πάντα, ο Chapman, είχε κρατήσει «πισινή» αναφέροντας πως: «μπορεί ο Σιντ να μην ήταν τρελός, αλλά να ‘περιστοιχιζόταν από ψυχωτικούς’». Με το «μπορεί» μπορούμε κι εμείς να πάμε παρακάτω…