OUT HERE REC ο ήχος της Αφρικής σήμερα

H Out Here Rec είναι μία γερμανική εταιρία, που δραστηριοποιείται την τελευταία δεκαετία (περίπου), προβάλλοντας μουσικές, που ακούγονται και παράγονται, τώρα, στην Αφρική. Όσο κι αν κάτι τέτοιο μοιάζει μεγαλεπήβολο – η Αφρική είναι η Αφρική, αρχίζει δηλαδή και δεν τελειώνει… – οι εκδόσεις της Out Here Rec δεν παύει να έχουν το δικό τους ενδιαφέρον. Ξεκινώ με τη συλλογή “Urban Africa Club” [OH 006] του 2007… Κατά βάση έχουμε να κάνουμε μ’ ένα «χιπχοπάδικο» CD, με χαρακτηριστικά γκρουπ και δημιουργούς, από τη Νότια Αφρική, τη Γκαμπόν, τη Σομαλία, την Τανζανία, την Κένυα, την Γκάνα, την Ουγκάντα και τη Σενεγάλη. Αντιπροσωπεύεται δηλαδή σχεδόν όλη η υποσαχάρια Αφρική (ανατολική, δυτική, νότια, κεντρική), και μάλιστα με μουσικούς-τραγουδιστές που χαίρουν, όπως διαβάζω στο ένθετο, μεγάλης απήχησης. Αν υπάρχει κάτι που πρέπει να ειπωθεί, έτσι γενικώς, πριν μπω σε λίγες λεπτομέρειες, τούτο έχει να κάνει μ’ ένα ωραίας σύλληψης hip-hop, που δεν ακούγεται καθόλου μηχανιστικό, καθορισμένο, φυσικά, από τη ρυθμική του συνοχή, αλλά και από μία σπάνια για το είδος μελωδικότητα, που έχει να κάνει με τις κατά τόπου παραδόσεις. Έτσι κάπως προκύπτουν και τα νέα υβρίδια: bonga flava στην Ανατολική Αφρική, hiplife στην Γκάνα, kwaito στη Νότια Αφρική κ.ο.κ. Το “Bhambatha” του Zola από τα townships του Johannesburg, το “Soobax” του Σομαλού K’Naan, που έχει για έδρα του το Toronto, απ’ όπου και εξαπολύει το extra funky hip-hop του, το reggae/hip-hop “Nikusaidiaje” του Proffesor Jay από την Τανζανία, με το απίθανο catchy «ρεφρέν» του, το (πάντα για hip-hop μιλάμε) “Champion no easy RMX” του Γκανέζου King Ayisoba, το οποίο ρυθμικώς είναι afrobeat, το… κλασικό dancehall “One time” του Ουγκαντέζου Peter Miles, το fusion “Besin” του Γκανέζου VIP, που σιγολιώνει κλασικό hip-hop και ακόμη κλασικότερο highlife, δημιουργώντας ένα… hiplife, είναι κομμάτια, που τ’ ακούς και τα ξανακούς, αντιλαμβανόμενος (για να μην πω κάτι άλλο…) το καζάνι που βράζει… και εκτινάσσεται.Το “Comfusoes1, From Angola to Brasil” [OH 012, 2009] είναι ένα παράξενο project. Τουλάχιστον. Γιατί είναι και μοναδικό και ακόμη, στιγμές-στιγμές, εντυπωσιακό. Τι συνέβη λοιπόν; Σύγχρονοι βραζιλιάνοι μουσικοί, DJs και παραγωγοί (Mauricio Pacheco, Mario Coldato Jr., Kassin & Berna Ceppas, Rica Amabis, DJ Dolores, Moreno Veloso – o γιος του Caetano Veloso –, DJ Cris), πήραν ανγκολέζικα τραγούδια από τα 60s έως και τα 00s, τραγούδια των Teta Lando, Artur Nunes, Avozinho, Bonga, Carlos Lamartine, Wyza, Alvarito/ Luiz Visconde, Paulinho Pineiro, Paulo Flores, Kissanguela και Elias Dia Kimuezo και αφού τα περιποιήθηκαν με τον δέοντα τρόπο, τα παρέδωσαν προς σύγχρονη συμμόρφωση. Γιατί εκείνο που χρειάζεται να ειπωθεί είναι πως το «πείραγμα» έγινε με απόλυτο σεβασμό στο πρωταρχικό υλικό – βοηθάει και η γλώσσα βεβαίως, που είναι κοινή –, με αποτέλεσμα και οι νέες εκδοχές να μην υπολείπονται σε αίσθημα. Αν, μάλιστα, αναφερόμαστε στη version του “Kapakiao”, από τους Kassin & Berna Ceppas, κομμάτι βγαλμένο μέσα από το “Kaxexe” (2007) του Bonga ή για το “Choffer de praca” των Alvarito e Luiz Visconte, εδώ φτιαγμένο από τον Mauricio Pacheco, τότε δεν μιλάμε, απλώς, για κάτι που έγινε και… πάει, αλλά για μιαν αναδημιουργία.Ο Bassekou Kouyate (παίκτης του ngoni – δυτικοαφρικανικό έγχορδο, που ηχεί κάπως, «κάπως» λέω, σαν μπάντζο) και το συγκρότημά του, οι Ngoni ba, παρουσιάζουν με το “I Speak Fula” [OH 013, 2010] ένα από τα ωραιότερα μαλινέζικα άλμπουμ, που άκουσα τα τελευταία χρόνια. Ο Bassekou δεν είναι τωρινός, έχει ιστορία πίσω του, αφού έχει παίξει ακόμη και με τους Rail Band στα 80s, ενώ λίγο αργότερα(;) ήταν σε τρίο με τους Toumani και Keletigui Diabate. Θεωρείται από τις μεγάλες μορφές του ngoni, αφού έχει επενδύσει πάνω σ’ αυτό το μικρό, μάλλον, όργανο όλο το πάθος και τη μαστοριά του. Έχει κατασκευάσει μπάσο ngoni, που βγάζει ακόμη πιο χαμηλές νότες από το ngoni ba (που είναι ένα «χαμηλό» ngoni), ενώ έχει προσθέσει extra χορδές στο κλασικό ngoni, δίνοντάς του μεγαλύτερες αρμονικές δυνατότητες. Στο “I Speak Fula” έχοντας δίπλα του την τραγουδίστρια Amy Sacko, τρεις ακόμη χειριστές ngoni, δύο κρουστούς, καθώς και μία ομάδα 11 φιλοξενουμένων μουσικών (μεταξύ των οποίων ο κιθαρίστας Vieux Farka Toure, ο φίλος από τα παλιά kora player Toumani Diabate, ο τραγουδιστής Kasse Mady Diabate…), ο Bassekou Kouyate γράφει μερικά εξαιρετικά «διδαχτικά» τραγούδια, τα οποία δένονται ακόμη περισσότερο από τα παιξίματα, δονούμενα ταυτοχρόνως από τους χαρακτηριστικούς ρυθμούς του μαλινέζικου άσματος και τις εξώκοσμες μελωδίες. Πολύ δυνατό άλμπουμ, δίχως ούτε ένα αδιάφορο κομμάτι.Δεκαπέντε καλλιτέχνες από την Αφρική και την αφρικανική διασπορά ανθολογούνται στο άλμπουμ Yes We Can, Songs About Leaving Africa [OH 017, 2010]. Νιγηριανοί (Rapturous, Green Passport), Γκανέζοι (Wanlov the Kubolor) και Σενεγαλέζοι rappers (Xippil Xol), αγαπημένα σενεγαλέζικα γκρουπ (Daara J Family), hip-hop φίρμες σαν τον Σομαλό K’Naan με το πολύ καλό “15 minutes away” (διαβάζω στην Wikipedia… a remixed version of K’naan’s single “Wavin’ flag” was chosen as Coca-Cola’s anthem for the 2010 FIFA World Cup), Καποβερντιανοί «σκρατσάδες» (Ize) από τους οποίους η μελωδία δεν απολείπει… και άλλοι διάφοροι από την Ακτή Ελεφαντόδοντος, το Καμερούν, τη Νότια Αφρική… Δεν είμαι ειδικός, αλλά είναι και προφανές. Η Αφρική χιπχοπ-καίγεται.Η Ερυθραία, ανεξάρτητη χώρα (από το 1993) στο Κέρας της Αφρικής και με πρωτεύουσα την Asmara, έκανε γνωστή τη μουσική της ήδη από τα late sixties (αναφέρομαι στην… pop μουσική της), ως ένα κομμάτι, επ’ ουδενί αμελητέο, των ευρύτερων… ethiopiques (τα ονόματα των Yemane Ghebremichael και Tekle “Hiwket” Adhanom ας μνημονευτούν κι εδώ). Έτσι, δεν φαντάζει καθόλου «από το πουθενά» η περίπτωση των Asmara All Stars, μιας καταπληκτικής μπάντας που μας συστήνεται με το άλμπουμ “Eritrea’s Got Soul” [ΟΗ 016, 2010], ένα από τα ωραιότερα της περυσινής παραγωγής. Με σαφείς αναφορές στον κλασικό ethio ήχο των seventies, όπως και με τα υπόλοιπα που προστέθηκαν στην πορεία (reggae, soul, funk, groovy jazz, ραπάρισμα, hip-hop), κι έχοντας ως παραγωγό τον Γάλλο Bruno Blum, οι 12μελείς Asmara All Stars, που γίνονται πολυπληθέστεροι με τους τραγουδιστές και με τους guests, αγγίζουν το τέλειο με κομμάτια όπως το “Adunia” (ένα αποθησαύρισμα της ελεγειακής ethio music, σε συνδυασμό με funky πενιές και tribal κρουστά, και με μπροστάρη τον Mahmoud Ahmed Omer – καμμία σχέση με τον Mahmoud Ahmed), φέρνοντας εις… γάμου κοινωνίαν ηλεκτρικές krar, horn section, hammond organ, κιθάρες και φυσικά φωνητικά, από ’κείνα που μόνο στο Κέρατο ακούγονται (απίθανος ο Temasgen Yared στο “Ykre Belni”). Το “Eritrea’s Got Soul” είναι ένα άλμπουμ που σε εκπλήσσει και στα 66 μουσικά λεπτά του. Από το πρώτο κομμάτι, το roots reggae “Amajo”, με τα out φωνητικά της Dehab Faytinga, έως το έσχατο “Bloom Brothers mood”, μία εντελώς απίθανη bossa nova, πάνω στην οποίαν αραδιάζεται η… instrumental ερυθραιική μελαγχολία, ένα είναι σίγουρο. Τίποτα, εδώ, δεν πάει χαμένο.
Επαφή: www.outhere.de