AYDΙN ESEN φωτεινά χρόνια

Ήταν δέκα χρόνια πριν, όταν έπεσε στα χέρια μου ένα πρώτο CD του πιανίστα-κιμπορντίστα Aydιn Esen. Είχε τίτλο “Living” [Emarcy, 2001] και κατέγραφε μία συνεργασία του Esen με τους πασίγνωστους Miroslav Vitous και Vinnie Colaiuta. Μάλιστα, για ’κείνο το CD είχα γράψει και στο περιοδικό (τεύχος 104, 11/2001) τη σχετική κριτική, η οποία, εξ όσων διαπίστωσα τώρα, ήταν αρκετά συγκρατημένη. Ο Esen χρησιμοποιούσε συχνά έναν κιμπορντικό ήχο, που δεν κόλλαγε με την αίσθηση που είχες συνηθίσει να σου αφήνει ένα jazz trio. Δίχως να παραλείπονταν κάποιες… anadolu αναφορές (Nefes), το “Living” είχε, βασικά, δυτικό, ηχόχρωμα, που άγγιζε, ενίοτε, contemporary πλαίσια. Μερικούς μήνες αργότερα (μέσα στο 2002 δηλαδή), μία σειρά CDs της Doublemoon με ένωνε εκ νέου με το έργο του τούρκου μουσικού. Ilhan Ersahin, Istanbul Blues Kubanyasι, Burhan Ocal, Laco Tayfa και ανάμεσα ένα ακόμη άλμπουμ του Aydιn Esen υπό τον τίτλο “Timescape” (είχε κυκλοφορήσει το 1999), να θέτει το πράγμα σε πιο στέρεες βάσεις. Σε συνεργασία με τον Baron Browne κοντραμπάσο, τον Steve Smith ντραμς, αλλά και τη σύζυγό του Randy, όπως και τον μικρό του γιό Aykan Esen στα φωνητικά, ο Aydιn Esen εμφάνιζε ένα περισσότερο straight ahead jazz άλμπουμ, από το οποίο ναι μεν δεν παραλείπονταν οι ηλεκτρονισμοί, υπήρχαν όμως και συνθέσεις υψηλού τζαζικού επιπέδου (“Weepin’”, “Moody”). Ρίχνοντας μια ματιά σ’ ένα βιογραφικό που υπάρχει στο διαδίκτυο, ο Aydιn Esen γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1962, παίρνοντας τα πρώτα μουσικά μαθήματα από τον τρομπετίστα πατέρα του. Αποφοιτήσας από το Istanbul Conservatory το 1980 και βραβευμένος με Πρώτο Βραβείο για Πιάνο και Σύνθεση, μετακομίζει στο Oslo για σπουδές και αμέσως μετά (1983) στο Berklee College of Music. Είναι η εποχή κατά την οποία γνωρίζεται με δεκάδες μουσικούς (Pat Metheny, Roy Haynes, Frank Gambale, Dave Liebman, Peter Erskine, Gary Burton, Daniel Humair, George Garzone, Mino Cinelu, Michel Portal, Trilok Gurtu), εμφανιζόμενος μαζί τους στις σκηνές του Μεγάλου Μήλου. Το 1986 ιδρύει τους Transfusion με τους Tommy Campbell, Kai Eckhardt (αργότερα τον Baron Browne) και άλλους, ενώ το 1987 σχηματίζει την New York Super Band με τους Tiger Okoshi, Miroslav Vitous, Bob Mintzer και Bob Moses περιοδεύοντας στην Ιαπωνία. Οι ηχογραφήσεις του είναι διασκορπισμένες στις εταιρίες Columbia/Sony, PolyGram, Arista, JMS, Gramavision, Label Bleu κ.ά. Άλλες αφορούν σε duo, όπως οι “Honor Simplicity” (με Kai Eckhardt) και “Turar” (με Arto Tuncboyaciyan), άλλες σε trio, όπως οι “Trio” (με Eddie Gomez και Marcello Pelitteri) και “So Many Lifetimes” (με Peter Herbert και Can Kozlu), και άλλες σε μεγαλύτερα σχήματα όπως οι “Pictures” (με Mick Goodrick, George Garzone, Can Kozlu, Peter Herbert, Tommy Campbell), “My Heart” (με Charnett Moffett, Kevin Eubanks, Emily Remler, Randy K) και “Anadolu” (με Anthony Jackson, Dave Holland, Peter Erskine, Dave Liebman, Mino Cinelu, Dave Bargeron, Jon Faddis, Randy K). Ένα από τα τελευταία άλμπουμ του Aydιn Esen έχει τίτλο “Light Years” [A.K. Muzik Yapιm Org./Extinction] και κυκλοφόρησε πριν από πέντε χρόνια. Στο πρώτο μέρος του (γιατί πρόκειται για 2CD) κυριαρχεί η αφηρημένη σύνθεση Multiverse, διάρκειας 23:18 λεπτών. Μέσα σ’ ένα cosmic περιβάλλον, το οποίο συγκροτούν αυξομειούμενης έντασης ηλεκτρονισμοί, ο Esen επιχειρεί να συνταιριάξει σύγχρονες κλασικές αναφορές (Schoenberg, Boulez), με το χάσιμο των πρωτο-kraut συγκροτημάτων (αρχικοί Tangerine Dream), δημιουργώντας καινοφανή περιβάλλοντα. Απεναντίας, στο “Sea garden” (διάρκεια 14:51) το πιάνο είναι εκείνο που πρωταγωνιστεί, με τα στοιχεία της jazz ρομάντζας να αντιπαρατίθενται με τις ιδιότροπες αρμονίες και τις αναπάντεχες μελωδίες (σαν μια νοητή επικοινωνία ανάμεσα στον Jarrett και τον Monk). Στις υπόλοιπες συνθέσεις του πρώτου CD το ηλεκτρονικό στοιχείο κυριαρχεί. Στο δεύτερο CD (που διαρκεί και αυτό περισσότερο από μία ώρα) οι electro/avant περιπλοκές είναι κυρίαρχες. Το “Induan” είναι ένα δυνατό systemic kraut – όχι μακριά από τον radical synth ήχο που πρότεινε ο Asmus Tietchens εκεί στα late 70s – και το οποίον “Induan” επεκτείνει τους πειραματισμούς ενός άλλου άλμπουμ του Esen, του “Dialogo” [Material, 2005], που μπορεί να αφορά σε ακόμη περισσότερους avant-αδόρους.