ZBIGNIEW NAMYSLOWSKI jazz της Πλάκας

Τρανό όνομα της πολωνικής jazz, ο σαξοφωνίστας βασικά Zbigniew Namyslowski (γενν. το 1939) έχει και μια μικρή ελληνική διάσταση στη μακρόχρονη καριέρα του, την οποίαν, τώρα, θα επιχειρήσω ν’ αναδείξω (ή να βοηθήσω ορισμένους να τη θυμηθούν). 

Με δίσκους διαμάντια στα sixties (όπως η “Lola” στη βρετανική Decca) και τα seventies (όπως το “Winobranie” στην πολωνική Muza), o Namyslowski θα έρθει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1983 (ξαναήρθε το 1996) για εμφανίσεις στο Jazz Club του Γιώργου Μπαράκου, στην Πλάκα.
Πιο συγκεκριμένα, στο διάστημα 5-17 Οκτωβρίου ο πολωνός μουσικός με το συγκρότημά του, τους Air Condition –δηλαδή τον πιανίστα Wojciech Gogolewski, τον κιθαρίστα Marek Blizinski, τον μπασίστα Jan Cichy και τον ντράμερ Adam Lewandowski– θα εμφανιστεί στο αθηναϊκό τζαζόφιλο κοινό· το οποίον κοινό πληρώνοντας ένα πεντακοσάρικο (λίγο ακριβότερα από ένα δίσκο βινυλίου εκείνη την εποχή), θα απολάμβανε ένα εξαιρετικό live. Όπως μου είχε πει παλαιότερα ο ίδιος ο Γιώργος Μπαράκος: 

«Aν και τότε ο Namyslowski βρισκόταν σε κάποια κόπωση, το νέο funky στυλ του ήταν εντυπωσιακό στο πάλκο». 

Την ίδια περίοδο ο πολωνός σαξοφωνίστας είχε δώσει και μια συνέντευξη στο περιοδικό Μουσική, στον Μέμνονα Κωττάκη (στο τεύχος 72, ή αν όχι σ’ αυτό, τότε σίγουρα στο 73, τον Δεκέμβριο του ’83 – έχω τη συνέντευξη, αλλά όχι και το τεύχος) στην οποία μεταξύ άλλων σημείωνε:
«Στην Πολωνία υπάρχουν πολλά κλαμπ, κι εκεί σου δίνεται η δυνατότητα να παίξεις σ’ ένα μικρό κοινό που το αισθάνεσαι γύρω, δίπλα σου. Υπάρχει περισσότερη ζεστασιά, αμεσότητα. Όμως και στις συναυλίες, εκεί είναι το κάτι άλλο. Οι μεγάλες αίθουσες, οι τέλειες ηχητικές εγκαταστάσεις, όταν οι προβολείς πέφτουν πάνω μου, δεν ξέρω, είναι ένα συναίσθημα εντελώς ξεχωριστό. Νοιώθω ντοπαρισμένος! Ειλικρινά!».

«Η αναγνώριση ενός τζαζίστα στην Πολωνία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πρέπει πρώτα να έχεις κάνει κάποιο όνομα, ξεκινώντας από μικρά κλαμπ και καταλήγοντας στην ηχογράφηση δίσκων, στις περιοδείες, τις εμφανίσεις στα διάφορα φεστιβάλ. Έμεινα δυο χρόνια στην Αμερική, έχω γράψει δίσκους στην Decca, την Affinity, εμφανίστηκα στο Camden στο Λονδίνο και στο North Sea Jazz Festival στη Χάγη. Προηγήθηκε όμως προσπάθεια χρόνων, μελέτης, συνέχεια πάνω στο όργανο». 

Πώς λοιπόν θα ολοκληρωνόταν η παρουσία του πολωνού παίκτη στην Ελλάδα; Live, συνεντεύξεις και φυσικά η δυνατότητα ηχογράφησης ενός άλμπουμ θα ήταν το ιδανικότερο επιστέγασμα. Συνέβη. Ο Namyslowski με την μπάντα του, τους Air Condition, θα μπουν στο PDR στούντιο του Πάνου Δράκου, γράφοντας το LP “Plaka Nights” (αναφορά στις… πλακιώτικες νύχτες στου Μπαράκου) σε παραγωγή του αφεντικού της ελληνικής CBS Sol Rabinowitz.O δίσκος [CBS 26007, 1984] –ας το πω– έχει περάσει 3-4 φορές από τα χέρια μου. Την τελευταία… αποφάσισα να τον κρατήσω (του έκανα τη χάρη). Μάλιστα, πριν από κάποιο διάστημα τον ξανάκουσα, μετά από πολλά χρόνια. Δυο λόγια (όχι περισσότερα). 

Το κάπως contemporary, τύπου Δυτικής Ακτής, κλίμα των συνθέσεων του Πολωνού μπορεί να ξενίζει όσους θα περίμεναν κάτι πιο ριζοσπαστικό, είναι όμως συμβατό με το πώς εξελισσόταν ο ήχος του εκείνον τον καιρό. Τα πλήκτρα του Gogolewski είναι συχνά το highlight, ενώ σε κομμάτια όπως το “Szambelan’s samba” ή το funky “Air conditioner” το γκρουπ φαίνεται να το χαίρεται… κι εγώ επίσης. 

Το κομμάτι που ακούμε πιο κάτω λέγεται “Gogoszary” και προέρχεται από το LP του Zbigniew Namyslowski “Winobranie” [Muza SX 0952, 1973]. To μονό μέτρο (11άρι) είναι φυσικά βαλκανικής προελεύσεως (προσέξτε το προς το τέλος), αλλά εκείνο που έχει σημασία εδώ είναι το παίξιμο (από τον Namyslowski) στο ενισχυμένο τσέλο(!), το διανθισμένο με wah-wah και fuzz, που το κάνουν ν’ ακούγεται σαν ηλεκτρική κιθάρα (ο άπιαστος μπασίστας λέγεται Pawel Jarzebski). Ύπατη στιγμή της polish jazz.