PENTTI SAARIKOSKI φινλανδός ελληνολάτρης

Για τον φινλανδό τρομπετίστα Otto Donner έχω ξαναγράψει τουλάχιστον δύο φορές στο Jazz & Τζαζ. Η πρώτη ήταν στο δισκορυχείον του τεύχους 92 (11/2000), όταν ειπώθηκαν λίγα λόγια για το πρώτο άλμπουμ (1975) των Piirpauke στη Love Records, τη νούμερο ένα ανεξάρτητη εταιρία στη χώρα, στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 (την είχε ιδρύσει ο Donner μαζί με τον ντράμερ Christian Schwindt και τον δημοσιογράφο Atte Blom). Μία δεύτερη φορά ήταν στο τεύχος 139 (10/2004), στο κείμενο για τους Blues Section. Σε ηχογραφήσεις του σημαντικότατου φινλανδικού rock γκρουπ ο Otto Donner συμμετείχε ως guest.
Ανοίγω το βιβλίο “What about jazz in Finland?” [Finnish Music Information Center, Helsinki 1990] και διαβάζω:

«Ο Otto Donner είναι μία από τις κεντρικές φιγούρες της jazz στην Φινλανδία. Ξεκίνησε να παίζει τρομπέτα στη γενέτειρά του, το Tampere, σπουδάζοντας στην Sibelius Academy. Δάσκαλός του, ανάμεσα σε άλλους, υπήρξε ο Ligeti, ενώ δούλεψε και στο electronic studio της Siemens στην (τότε) Δυτική Γερμανία. Στα μέσα του ’60 συνεργάζεται με τον Terry Riley και ιδρύει, μαζί με άλλους, την Love Records. Από το 1966 έως το 1979 η εταιρία θα εκδώσει δεκάδες jazz, rock, ethnic, πολιτικά και παιδικά άλμπουμ, αφήνοντας το στίγμα της στη δισκογραφία της χώρας. Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια ο Donner είχε ένα δικό του jazz γκρουπ, τους Otto Donner Treatment. Μ’ αυτό το σχήμα κατόρθωσε να ηχογραφήσει δύο πολύ επιδραστικά LP, βασισμένα και τα δύο σε κείμενα φινλανδών ποιητών. Το πρώτο είχε τίτλο ‘En Soisi Sen Päättyvän’, βγήκε το 1970 (ποίηση Pentti Saarikoski), ενώ το δεύτερο βγήκε δέκα χρόνια αργότερα, είχε τίτλο ‘Kuinka Myöhään Valvoo Blues?’(ποίηση Arto Melleri)».

Ο Pentti Saarikoski (1937-1983) υπήρξε μία πολύ… ελληνική περίπτωση φινλανδού ποιητή. Είχε σπουδάσει Ελληνικά στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, ήταν εκείνος που μετέφρασε την Οδύσσεια του Ομήρου στη φινλανδική (ακόμη Αλκαίο, Σαπφώ, Ξενοφώντα, Ευριπίδη, Πλάτωνα και Αριστοτέλη), ενώ είχε για χρόνια ως πρότυπό του τον Ηράκλειτο, υιοθετώντας μάλιστα και το παρωνύμιο τού ίωνα φιλοσόφου (Σκοτεινός). Από τη μία μεριά η ελληνική φιλοσοφία και ποίηση και από την άλλη οι κομμουνιστικές ιδέες τις οποίες υπηρέτησε με πάθος (απ’ όσα έχω καταλάβει πρέπει να ήταν μαοϊκός), όπως και η γενικότερη αντισυμβατική στάση στη ζωή του (παντρεύτηκε τέσσερις φορές, έπινε τις… χίλιες λίμνες) έπλεξαν ένα μύθο γύρω από το όνομά του, που ακόμα σημαίνει πολλά (και ο μύθος και τ’ όνομά του) για τον φινλανδικό μοντερνισμό.

O Donner (τρομπέτα, βιμπράφωνο, φωνητικά) στηριγμένος στην ποίηση του Saarikoski και πιο συγκεριμένα στη συλλογή του “En Soisi Sen Päättyvän” (Δεν θα ’θελα να τελειώσει) του 1968, δημιουργεί μία δυναμική jazz σουίτα [Love Records LRLP-14, 1970], έχοντας δίπλα του μερικούς από τους καλύτερους jazz και rock μουσικούς της χώρας. Πρώτα την τραγουδίστρια Arja Saijonmaa (έχει κάνει δύο άλμπουμ με τον Μίκη Θεοδωράκη), τον τραγουδιστή Jim Pembroke (ex-Boys, Pems, Blues Section, Wigwam), τον σαξοφωνίστα-φλαουτίστα Juhani Aaltonen, τον Don Bane ηλεκτρική κιθάρα, τον Eero Ojanen πιάνο, τον Ilkka Willman μπάσο (ex-Oiling Boiling), τον ντράμερ Esko Rosnell… Το ακροαματικό ενδιαφέρον, όπως θα διαπιστώσετε και από το δείγμα, είναι προφανές.

Ποιήματα του Pentii Saarikoski έχουν παρουσιαστεί στη γλώσσα μας στο περιοδικό η λέξη (τεύχος 65, Ιούνιος ’87) σε μετάφραση Μαρίας Μαρτζούκου, ενώ έχει κυκλοφορήσει και το βιβλίο «Τι συμβαίνει, αλήθεια;» (1962), ποιήματα και αποσπάσματα από το νεανικό του ημερολόγιο [εκδ. Υάκινθος, 1987], το οποίον και ψάχνω. Πιθανώς δε να ανθολογούνται ποιήματά του και σε μια-δυο ακόμη (ελληνικές) συλλογές.