HEIKKI SARMANTO serious music ensemble

Έχω γράψει και παλαιότερα για την περίπτωση του φινλανδού jazzman Heikki Sarmanto (γενν. το 1939), κυρίως για τις συνεργασίες του με τον σαξοφωνίστα Juhani Aaltonen. Εδώ, θα ρίξουμε μια ματιά σ’ ένα πολύ ενδιαφέρον άλμπουμ του, που ηχογράφησε με το συγκρότημά του, τους Serious Music Ensemble, στα Finnvox Studios του Ελσίνκι, την 14/9/1971. Ο τίτλος του: “Like a Fragonard” [EMI/Odeon 5E 062-34479].

Στο ένθετο του άλμπουμ διαβάζουμε λίγα λόγια για τα μέλη του κουιντέτου. «Ο Juhani Aaltonen, τενόρο, σοπράνο σαξόφωνο και φλάουτο, έρχεται από το Ελσίνκι. Σπούδασε στις ΗΠΑ, στο Berklee. Έχει παίξει με τους George Russell, Herb Pomeroy, Ted Curson κ.ά. Εξελέγη ‘Μουσικός του 1968’ στη Φινλανδία. Ο κιθαρίστας Lance Gunderson ήλθε από τη Βοστώνη, σπουδάζοντας κι αυτός στο Berklee, και παίρνοντας μαθήματα από τους George Russell και Jim Hall. Έχει παίξει με τους Chubby Checker, Thelma Houston, Freddy Cannon κ.ά. Πριν ενωθεί με το κουιντέτο εμφανιζόταν στη Νέα Υόρκη με τους Joe Henderson, Chico Hamilton και Wayne Shorter. Ο Pekka Sarmanto έχει σπουδάσει βιολί και μπάσο στο Ωδείο του Ελσίνκι. Έχει παίξει στην Σκανδιναυία και την ηπειρωτική Ευρώπη με τους Don Cherry, Dexter Gordon, Johnny Griffin και Charlie Mariano. Ο ντράμερ Craig Herndon μας ήρθε από την Τζώρτζια, ενώ έχει ζήσει και δουλέψει στη Βοστώνη (πέρασε κι αυτός από το Berklee). Έχει συμπράξει με τους Randy Weston, Eddie Harris, Junior Cooke κ.ά. Ο πιανίστας Heikki Sarmanto ήρθε στην Αμερική με υποτροφία από τη Φινλανδία, προκειμένου να σπουδάσει στο Berklee. Δούλεψε σε Ευρώπη και Αμερική με τους Joe Henderson, Ron Carter, Art Farmer, Charlie Mariano. ‘Μουσικός του 1970’ στην Φινλανδία και νικητής του πρώτου βραβείου για τον ‘καλύτερο πιανίστα’ στο Montreux Jazz Festival του ’71. Έχει εμφανιστεί στο Newport Jazz Festival». Συμπληρώνοντας πως στη σύνθεση του γκρουπ συμμετέχει, επί ίσοις όροις, και η τραγουδίστρια Maija Hapuoja, μπορούμε να δούμε λίγες λεπτομέρειες…

Από τις επτά συνθέσεις του άλμπουμ οι έξι έχουν στίχους. Πρόκειται για πέντε ποιήματα της Diana Glass (ανάμεσα και το αντιπολεμικό “Le petit soldat”) κι ένα της Laura Clayton. Οι ποιήτριες είναι Αμερικανίδες, αλλά όχι πολύ γνωστές (δεν κατόρθωσα να βρω κάτι άξιο λόγου στο δίκτυο). Το όλον ηχητικό κλίμα μοιάζει με μια jazz λειτουργία (θυμίζοντας άλμπουμ της αμερικανικής avant-jazz των late 60s) ειδικώς διαμορφωμένη για jazz κουιντέτο, χορεύτρια και τραγουδίστρια. Το έργo παρουσιαζόταν, μάλιστα, σε μια γνωστή υπόγεια εκκλησία του Ελσίνκι λαξευμένη σε βράχο (Temppeliaukion kirkko – είχε περατωθεί το 1969), με την παρουσία της χορεύτριας Riitta Vainio (εικονίζεται στο εξώφυλλο).

Οι συνθέσεις του Sarmanto είναι κάπως ιδιαίτερες. Κινούνται στο πλαίσιο της ηλεκτρικής jazz (ο ίδιος χειρίζεται fender rhodes), αλλά όπου απαιτείται είναι προσαρμοσμένες πάνω στους στίχους. Στα σημεία που «ξεφεύγουν», όπως π.χ. στο 13λεπτο “Ibiza: Grassdream”, εμφανίζουν πλέριο αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα, μη χάνοντας ποτέ το τελετουργικό τους χρώμα, με το συγκεκριμένο κομμάτι να αποτελεί την κορυφαία στιγμή του άλμπουμ· δίχως να υπολείπεται και το εισαγωγικό “Psalm”. Υπάρχουν όμως και τα τραγούδια. Το “Falle grace” π.χ. έχει εμπνευσμένη μελωδία. Και ο τρόπος που το αποδίδει η Hapuoja θυμίζει, στιγμές-στιγμές, την Μαρία Φαραντούρη…