ΤΖΕΣΣΙΚΑ bella ΤΖΕΣΣΙΚΑ

Η ελληνική γυναικεία pop στη δεκαετία του ’70, ο ήχος της δηλαδή, διαμορφώθηκε μέσα από το Ελληνικό Φεστιβάλ Τραγουδιού στη Θεσσαλονίκη. Η Μαρίνα με τα τραγούδια «Οι αριθμοί» των Γιώργου Ρωμανού & Δημήτρη Ιατρόπουλου το 1970, «Το τραίνο τώρα…» του Χάρη Βρουλή το 1971 και κυρίως με το «Ένα καλοκαίρι μόνο» των Γιώργου Μανίκα & Νίκου Ελληναίου το 1974, η Ελπίδα με το «Δεν τον είδα» των Άκη Σκαμάγκα & Γιώργου Ματαράγκα το 1972 και κυρίως με το «Στάξε μέλι στην καρδιά σου» των ιδίων το 1973, η Χριστίνα με τον «Μάγο» του Ηλία Ασβεστόπουλου το 1973, η Μπέσυ Αργυράκη με την «Ηλεκτρονική εποχή» του Δημήτρη Κωνσταντάρα το 1973, η Μίλλη με τη «Νέα γενιά» των Νίκου Λαβράνου & Διονύση Τζεφρώνη το 1974 και ορισμένες ακόμη στηρίχτηκαν και πρότειναν έναν ήχο τον οποίον διαμόρφωσαν, βασικά, οι ενορχηστρωτές της εποχής· ο Κώστας Κλάββας, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Κώστας Καπνίσης, ο Τάκης Αθηναίος, ο Ζακ Ιακωβίδης, ο Γιώργος Θεοδοσιάδης… Φυσικά, δεν πέρασαν όλες οι pop τραγουδίστριες της εποχής από το Ελληνικό Φεστιβάλ Τραγουδιού, όμως κι εκείνες που δεν πάτησαν στη σκηνή του, όπως η Gelsomina ή η Τζέσσικα π.χ., στα ίδια χνάρια κινήθηκαν. Τον ίδιον-ανάλογο ήχο είχαν. Αυτός ο συνδυασμός, λοιπόν, στοιχείων της pop από τη μια μεριά με τον ελαφρύ ήχο της ορχήστρας του Φεστιβάλ από την άλλη δημιούργησε ένα «ελληνικό» υβρίδιο, που έπασχε από έναν μικρομεγαλισμό κάποιες φορές, αλλά που, ορισμένες άλλες, κατόρθωσε να δώσει όντως άξιες και εμπνευσμένες ενορχηστρώσεις. Αυτές τις ενορχηστρώσεις άκουσε πριν από λίγα χρόνια και ο Βρετανός Andy Votel κάνοντάς μας… διάσημους στα πέρατα του κόσμου· τις σφήνωσε δε στο μυαλό και ουκ ολίγων Ελλήνων νεωτέρων DJs και ακροατών –πολλοί εκ των οποίων αγνοούσαν το εν λόγω υλικό– και οι οποίοι (DJs) ανέδειξαν το «Θάρθη θάρθη» των Γιάννη Ρενιέρη & Ηλία Ασβεστόπουλου (Ελπίδα) και το «Ένα καλοκαίρι μόνο» (Μαρίνα) σε «εναλλακτικούς» κλαμπίστικους ύμνους. Ένα από τα τελευταία ολοκληρωμένα δείγματα αυτού του ήχου –της ελληνικής pop των seventies εννοώ– συναντάμε στο LP της Τζέσσικας «Έλα Tώρα… Που δε Θες…» [EMI/ Columbia], που κυκλοφόρησε το 1977 σε παραγωγή του Γιώργου Πετσίλα. Λέω «τελευταία δείγματα», γιατί από ’κει και πέρα δεν αλλάζει μόνον η εξωτερική pop αντίληψη, αλλάζει συν τω χρόνω και η ουσία της (πάνε μαζί αυτά). Γίνεται, δηλαδή, περισσότερο πεζή και λιγότερο αφελής όσον αφορά στη θεματολογία της, ενώ και από πλευράς ενορχηστρώσεων θα εισβάλλουν σιγά-σιγά τα σύνθια, αντικαθιστώντας (ανεπαρκώς εννοείται) τα φυσικά όργανα. Ήδη από το 1977 ο pop ήχος του Φεστιβάλ ήταν κομματάκι ξεπερασμένος. Τραγούδια όπως τα «Ας κάνουμε απόψε μια αρχή» (1977) με την Άννα Βίσση και «Κράτα με» (1978) με τους Τάκη Αντωνιάδη και Χριστίνα θυμίζουν πιο πολύ τα… δυσκίνητα φεστιβάλ ελαφρού τραγουδιού της εποχής (όπως το βουλγαρικό Golden Orpheus για παράδειγμα), ενώ ο Γιώργος Πολυχρονιάδης με το «Αν ξανακατεβείς Χριστέ στη Γη μας» την επόμενη χρονιά θα έβαζε ταφόπλακα στο «παλιό στυλ», το οποίο θα έμπαινε οριστικά στο χρονοντούλαπο στα πρώτα χρόνια του ’80…

Η Τζέσσικα εμφανίζεται στη δισκογραφία με τα 45άρια «Άφησέ με/ Βρέχει βρέχει» [Pan-Vox PAN 6579] το 1974 και «Αμαζόνα/ Τώρα γιατί» [EMI/ Columbia 2J 006-70472] το 1975, για ν’ ακολουθήσει το LP «Έλα Tώρα… Που δε Θες…» [EMI/ Columbia 14C 062-70819] δύο χρόνια αργότερα. Με τον Άκη Σκαμάγκα ν’ αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς συνεργάτες της (ήδη από την εποχή των singles) –o Σκαμάγκας ήταν μέλος των… Skamagas το 1966 και αργότερα του γκρουπ Φοίνικες– υπογράφοντας τα πέντε από τα δώδεκα τραγούδια του δίσκου, και με τον Νέστορα Δάνα (κι αυτός από τα συγκροτήματα του ’60, αφού είχε περάσει από τους Monks) να επιμελείται τις ενορχηστρώσεις, διευθύνοντας και την ορχήστρα, η Τζέσσικα κατορθώνει να προτείνει ένα μεγαλεπήβολο pop άλμπουμ, που πέρασε, στην εποχή του, εντελώς απαρατήρητο. Ήταν η γενικότερη «κακή» εποχή της τότε Columbia, όταν τυπώνονταν οι πιο αλλοπρόσαλλοι δίσκοι; Ήταν το κακό promotion; Ήταν το εξώφυλλο, που όσο… τραβηχτικό κι αν φάνταζε παρέπεμπε σε τουριστικό ρεπερτόριο; Να ήταν ο τίτλος, που έφερνε στο νου κάτι από ελληνικό soft core (ή και hard των 80s – αυτό το λέω τώρα); Η ουσία είναι πως το άλμπουμ θάφτηκε από το ραδιόφωνο και πάτωσε. Και η ίδια η Τζέσσικα δηλαδή δεν φαίνεται να ξανα-απασχόλησε από τότε τη δισκογραφία, παρότι το LP (ως παραγωγή) είχε πάρει μέρος σ’ ένα διαγωνισμό στο Φεστιβάλ του Sopot (Πολωνία) το 1980. Αυτό το τελευταίο κάπου το είχα διαβάσει, αν και δεν μπόρεσα (παρότι έψαξα) να βρω που ακριβώς. Επίσης, είχα δει (σε περιοδικό εννοώ) και αφίσες από κλαμπ και μαγαζιά της εποχής, στις ταμπέλες των οποίων εμφανιζόταν και τ’ όνομα της Τζέσσικας (κάτω από εκείνα των «πρώτων» ονομάτων). Δυστυχώς, ούτε αυτό το περιοδικό, μ’ ένα πρώτο πρόχειρο ψάξιμο, μπόρεσα να εντοπίσω· μάλλον μου έχει ξεφύγει η κατάσταση και κάπως πρέπει να την συμμαζέψω… Βρήκα, όμως, μερικά παλαιά τεύχη (από τα τέλη του 1976) του περιοδικού Αθηνόραμα (#7, 27/11/1976) και ψάχνοντας στις σελίδες με τα κοσμικά κέντρα εντόπισα την Τζέσσικα να τραγουδά στον Διογένη (στον Πειραιά) μαζί με την Νέλλη Γκίνη, τον Σπύρο Σερεμέτη, την Χαρούλα Ντάνου και τον Κώστα Κόλλια, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Ζακ Ιακωβίδη.

Το «Έλα Τώρα… Που δε Θες…» άνοιγε με το φερώνυμο κομμάτι που ήταν σύνθεση κάποιων… R.Smith & S. Williamson με ελληνικούς στίχους του Ηλία Ηλιόπουλου (δεν γνωρίζω το πρωτότυπο). Αν και δεν λέει πολλά πράγματα, εντούτοις η ενορχηστρωτική κάλυψη του Δάνα με τα σύνθια, τo φλάουτο και το hammond να προσφέρουν ό,τι καλύτερο σε ηχοχρώματα προετοίμαζε εκείνο που θ’ ακολουθούσε. Το επόμενο τραγούδι, το «Ξέχνα τα παλιά» (Λάκης Τζιλιάνος & Δώρα Δάνα) είναι ένα από τα καλύτερα του άλμπουμ. Ένα light rhythm n’ blues με μελιστάλαχτα φωνητικά, άψογο πνευστό τμήμα, ωραίο mellotron, και γενικώς «ελαφρά» ενορχηστρωτική προσέγγιση για σεμινάριο. Ένα «πλούσιο» τραγούδι, που θα μπορούσε να αποτελεί ένα διαχρονικό ελληνικό pop στάνταρντ. Το «Ραντεβού» (Α. Θεοδωρόπουλος & Η. Ηλιόπουλος) έχει ενδιαφέρον λόγω των παιξιμάτων. Με το ρυθμικό τμήμα να κάνει πολύ καλή δουλειά, το mellotron να ζωγραφίζει στο background συνεπικουρούμενο από τα διάφορα σύνθια και με την Τζέσσικα να ερμηνεύει πειστικά, το κομμάτι δεν μπορεί παρά να ανήκει μεταξύ εκείνων που ξεχωρίζουν (από το LP). Το «Αγόρι μου» είναι το πρώτο κομμάτι του Άκη Σκαμάγκα. Εντάξει, οι στίχοι δεν είναι το ζητούμενο, όμως η σύνθεση και βεβαίως η ενορχήστρωση είναι ζηλευτές. Μόνο και μόνο για το «χαμοντικό» break και το καθαρόαιμο «Jethro Tull-ικό φλάουτο» στο τέλος το τραγούδι παίρνει «πολύ καλά». Γιατί «δέκα με τόνο» βάζω στο «Μια αγάπη καινούργια» (Σταύρος Λαδάς & Σώβερ Μεταξάς – κιθαρίστας και μάνατζερ των Sover Group αντιστοίχως), το ωραιότερο ελληνόφωνο pop τραγούδι εκείνης της περιόδου και οπωσδήποτε ένα από τα ωραιότερα της δεκαετίας. Δεν είναι το fuzz στην κιθάρα, το jazzy πιάνο που κάνει στράκες, το rhythm section που τα χώνει, τα γεμίσματα από το φλάουτο, η ερμηνεία της Τζέσσικας οι ωραίοι στίχοι («Με το χρόνο η αγάπη ξεχνιέται/ όταν έχει βαριά πληγωθεί/ το μυαλό πια δεν τη συλλογιέται/ είναι νόμος αυτός στη ζωή. Όμως δίπλα του εκείνος ποια να ’χει/ να της λέει γλυκά σ’ αγαπώ/ κι εγώ μένω στο σπίτι μονάχη/ δίχως να ’χω κανένα σκοπό;»), είναι το συνολικό drive που βγάζει το τραγούδι (ελαφροροκιά για πολλά φράγκα). Θα το είχα ξεσκίσει στα τζουκ-μποξ το ’77, αν έβγαινε σε 45άρι. (Ας το ανεβάσει κάποιος). Το λέω, γιατί εκείνη τη χρονιά τάιζα το «Έλα πιο κοντά» (Θέμης Ανδρεάδης & Άινα Μάουρερ), που δεν πιάνει μία μπροστά στο «Μια αγάπη καινούργια»... Η πλευρά θα κλείσει με το «Ας ήταν όνειρο» του Νέστορα Δάνα (στίχοι Γ. Ρέμου), που έχει τραβηχτική μελωδία «βγαλμένη» στο σαξόφωνο.

Η όψη Β ανοίγει με το «Μπέλλα Τζέσσυ», που δεν είναι άλλο από το “Linda bella Linda” των Ιταλών Daniel Sentacruz Ensemble με ελληνικούς στίχους του Ηλία Ηλιόπουλου. Παρότι το τραγούδι είχε καταταγεί όγδοο στο Sanremo 1976, στην Ελλάδα ακούστηκε δεόντως, αφού είχε «κοπεί» και σε (ελληνικό) 45άρι: “Linda bella Linda/ Scaramouche” [ΕΜΙ 2J 006-18148]. Η ελληνική διασκευή είναι πολύ καλή και προσωπικώς την προτιμώ από το original λόγω της ενορχήστρωσης· και η Τζέσσικα όμως κάνει το κομμάτι δικό της. Τα επόμενα τέσσερα τραγούδια ανήκουν στον Άκη Σκαμάγκα. Το «Παίρνεις και μια πόζα» είναι funky με ωραία χρήση του hammond και rhythm section που ίπταται. Χορευτικό και το «Αλήθεια σας λέω» έχει μία «άπλα» ως τραγούδι, είναι «ντυμένο σωστά» από τον Δάνα, με το μπάσο να κρατάει όλη την ουσία. Άσσος και το «Έλα πιάσε με από το χέρι» που είναι αρκούντως jazzy, με τα πνευστά και τα πλήκτρα να υποστηρίζουν με πάθος τη μελωδία (ένα από τα 2-3 ωραιότερα tracks του δίσκου). Μα και το «Ένα καλοκαίρι μόνη» είναι ξεχωριστό. Μπαλάντα με ρεφρέν ελκυστικό και την Τζέσσικα να δείχνει πως έχει φωνή εύπλαστη (αν και χαριτωμένα και μάλλον από τη φύση της… αλλοιωμένη), ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας με άνεση. Το κομμάτι που συμπληρώνει την πλευρά και το άλμπουμ είναι το «Τα χείλη μου διψάνε» του Νίκου Τζαβάρα· ένα τραγούδι που θα μπορούσε να ήταν λαϊκό ή μάλλον ελαφρολαϊκό, ανακαλώντας στη μνήμη μου κάτι από το ρεπερτόριο της Χριστιάνας (εκείνης της εποχής).

Γενικώς, το «Έλα Tώρα… Που δε Θες…», που έχει τουλάχιστον δύο τραγουδάρες, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον pop άλμπουμ και κακώς το υποτιμούν όσοι το υποτιμούν…