δύο CD με ελληνικά τραγούδια

Μετά από καιρό στο δισκορυχείον δύο άλμπουμ με τραγούδια στην γλώσσα μας, από μιαν εταιρεία (τον Μετρονόμο) που επιμένει… ελληνο-ελληνικά.

ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΚΑΡΑΤΖΟΛΗ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙΔΗΣ: Κλείσε τα Σκούρα [Μετρονόμος, 2014]

Να πω από την αρχή πως πρόκειται για ένα CD, που έχει σίγουρα ενδιαφέρον. «Κλείσε τα Σκούρα» είναι ο τίτλος του και περιλαμβάνει τραγούδια σε μουσικές Αλέξανδρου Εμμανουηλίδη (υπάρχει κι ένα, που ανήκει στην Ελισσάβετ Καρατζόλη), στηριγμένα σε στίχους διαφόρων (Μάνος Ελευθερίου, Χρήστος Α. Μιχαήλ, Σπύρος Αραβανής, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ). Τα τραγούδια αποδίδονται, με ψυχή, από την Ελισσάβετ Καρατζόλη. Ο δε Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης είναι ένας συνθέτης από τους πιο ελπιδοφόρους του νεότερου τραγουδιού μας, κάτι που είχα την ευκαιρία να το διαπιστώσω, για πρώτη φορά, με αφορμή ένα παλαιότερο άλμπουμ του που είχε τίτλο «Όμορφοι & Ηττημένοι» [Μικρός Ήρως, 2010].

Ο Εμμανουηλίδης συνθέτει πατώντας στέρεα σε δύο βάσεις, στο λεγόμενο «έντεχνο» τραγούδι και στο rock. Συνδυάζει δηλαδή στις συνθέσεις του το ήρεμο πνεύμα της ελληνόφωνης μπαλάντας ενός Μάλαμα π.χ., με την... εκτροχιασμένη αφήγηση ενός Tom Waits, ή ενός Nick Cave. Βεβαίως, για να το γράψω αυτό, ακούω τα συγκεκριμένα τραγούδια του έτσι όπως τα έχει ηχογραφήσει και επεξεργαστεί ο Ottomo (ο οποίος επιμελήθηκε και την ενορχήστρωσή τους μαζί με τον Εμμανουηλίδη). Υπάρχει δηλαδή μία στουντιακή διαχείριση που είναι πολύ σημαντική για την ολοκλήρωση του CD και στην οποίαν συμβάλλουν οι session μουσικοί, με τους Otommo και Εμμανουηλίδη να αναλαμβάνουν σχεδόν όλα τα έγχορδα και τα keyboards (ακουστικές & ηλεκτρικές κιθάρες, τζουράς, μπάσο, πλήκτρα) – ηχογραφούνται ακόμη ντραμς, κοντραμπάσο, πιάνο, κλαρινέτο και ομάδα φωνητικών. Οι κατά βάσιν ερωτικοί στίχοι του Μάνου Ελευθερίου, που ακούγονται στ’ αυτιά μου κάπως τυπικοί ενώ τους διαβάζω, ανακυκλώνοντας δηλαδή παλαιότερα μοτίβο του ποιητή, όταν αποδίδονται από την Καρατζόλη (όταν γίνονται τραγούδια δηλαδή από τον Εμμανουηλίδη ) απελευθερώνουν άλλα vibes, γίνονται πιο «σκοτεινοί», πιο εσωστρεφείς δίχως στην πραγματικότητα να είναι. Επηρεασμένοι από την στιχουργική του Ελευθερίου οι πολύ νεότεροί του Μιχαήλ και Αραβανής αποδεικνύονται, περιέργως πως, πιο λιτοί και πιο «κεντραρισμένοι» στην περιγραφή του ερωτικού ανέφικτου. Για το οποίον «ανέφικτο» (ιδωμένο, τώρα, μέσα από μία συνολικότερη υπαρξιακή διάσταση) έρχεται να «μιλήσει» με τον δικό της τρόπο η σεβαστή ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στο έσχατο «Η ευλογία της έλλειψης», που είναι μια σύνθεση της Καρατζόλη.

Η Ελισσάβετ Καρατζόλη, λοιπόν, είναι η τραγουδίστρια που μπορεί να δώσει «χρώμα» όχι μόνο στους στίχους των ποιητών, μα και στις μουσικές του Εμμανουηλίδη. Είναι η τραγουδίστρια, με άλλα λόγια, που μπορεί να κινηθεί μεταξύ διαφορετικών απαιτήσεων, εμφανίζοντας γκάμα ερμηνευτική και τονίζοντας επί μέρους μουσικά ζητήματα. Κι αυτό βοηθά, περαιτέρω, στο να έχει το «Κλείσε τα Σκούρα» έναν ηχητικό-φωνητικό ρυθμό, που σπανίζει πλέον στην ελληνική δισκογραφία (κυρίως λόγω της πολυδιάσπασης που, συνήθως, επιφέρουν οι πάσης φύσεως «συμμετοχές»).

ΘΩΜΑΣ ΙΩΣΗΦ ΒΕΝΑΚΗΣ: Ρουμπίνι και ζαφείρι μου/ Μικρασιάτικα τραγούδια [Μετρονόμος, 2014]

Διδάκτωρ χημικός, ο Κρητικός Θωμάς Ιωσήφ Βενάκης είναι ένας τραγουδιστής της παράδοσης. Ένας εξαιρετικός (τενόρος) τραγουδιστής της παράδοσης, ο οποίος αφού μαθήτευσε δίπλα στο ζεύγος Σίμωνος και Αγγελικής Καρά (υπήρξε μέλος της Χορωδίας του Δημοτικού Τραγουδιού του Σίμωνος Καρά), έρχεται πολλά χρόνια μετά, δηλαδή σήμερα, να δώσει την δική του, την προσωπική άποψή του για ένα σώμα τραγουδιών που αν και, γενικώς, επιγράφονται ως «μικρασιάτικα» στην πραγματικότητα αφορούν (και) στα Δωδεκάνησα, στο βορειοανατολικό Αιγαίο, στον Πόντο και την Προποντίδα. Η ερμηνευτική προσέγγιση του Βενάκη περικλείει, βασικά, γνώση και ήθος. Δύο στοιχεία δηλαδή που πάνε μαζί, συμπληρώνοντας το ένα το άλλο. Η ενασχόλησή του δε, από χρόνια, με το αντικείμενο τού επιτρέπει να είναι όσο «προσωπικός» χρειάζεται, προκειμένου αυτά τα θαυμάσια τραγούδια που επιλέγει να ερμηνεύσει να διατηρούν, πάντα, το μεγαλείο τους. Γιατί, αυτό είναι το σημαντικότερο που μπορώ να γράψω για το «Ρουμπίνι και ζαφείρι μου»… το γεγονός, δηλαδή, πως ακούμε τα «Στα ψηλά τα παραθύρια», «Από τα γλυκά σου μάτια», «Στο είπα και στο ξαναλέω» και όλα τα υπόλοιπα αποκαθαρμένα από τις τραγουδιστικές τσιριμόνιες κάποιων «όνομα και μη χωριό», που τραγουδάνε ό,τι να ’ναι ρίχνοντας στα προγράμματά τους κι ένα-δυο παραδοσιακά (επειδή με αυτά μεγάλωσαν…).

Δεν έχω να πω περισσότερα γι’ αυτό το θαυμάσιο CD (όλες οι πληροφορίες εξάλλου υπάρχουν στο 56σέλιδο booklet), που ακούγεται με τον πιο φυσικό και αναπάντεχο τρόπο. Να μνημονεύσω μόνον τα ονόματα των μουσικών που συνοδεύουν τον Θωμά Ιωσήφ Βενάκη σε τούτο το μοναχικό ταξίδι του στο παρελθόν του τραγουδιού μας. Μανώλης Καρπάθιος κανονάκι, Στρατής Ψαραδέλης πολίτικη λύρα, Περικλής Παπαπετρόπουλος πολίτικο λαούτο και Γιώργης Τζανέτος κρουστά.

Επαφή: www.metronomos.gr