DAEVID ALLEN / GONG τώρα… θλιβερός ο λόγος

Με αφορμή τον θάνατο του Daevid Allen (1938 - 13/3/2015) πριν λίγες μέρες ανασύρω δύο σχετικά κείμενα που έγραψα πριν 17-18 χρόνια, το ένα για το Jazz & Τζαζ και το άλλο για το ZOO, επειδή εξακολουθεί να παρουσιάζουν ένα σχετικό ενδιαφέρον. Τότε ο λόγος δεν ήταν θλιβερός, τώρα είναι.

Ήταν Δεκέμβριος του 1997, όταν ένας αναγνώστης του Jazz & Τζαζ είχε ζητήσει πληροφορίες για τον Daevid Allen. Είχα απαντήσει με το κείμενο που θα διαβάσετε στη συνέχεια (δημοσιεύτηκε στο τεύχος 57 του περιοδικού)…

Ο Daevid Allen, Αυστραλός που βρέθηκε αρχικώς στον… Πειραιά (με καράβι από την Αυστραλία) και εν συνεχεία στο Παρίσι και το Λονδίνο το χειμώνα του ’61, υπήρξε φίλος του William S. Burroughs, με τον οποίον γνωρίστηκε (όπως και με τον Terry Riley) σε προχωρημένο σώου της γαλλικής πρωτεύουσας. Το πρώτο του γκρουπ υπό τον τίτλο Daevid Allen Trio (οι άλλοι δύο ήταν ο Robert Wyatt και ο Hugh Hopper) εμφανίσθηκε στο Λονδίνο το 1963. Μάλιστα, προσφάτως (σ.σ. το κείμενο, επαναλαμβάνω, είναι γραμμένο το 1997), οι ασπάλακες των στούντιο ανέσυραν ηχογραφήσεις της εποχής εκείνης, οι οποίες και είδαν το φως της δισκογραφίας υπό τον τίτλο “Live 1963”.

Στους Soft Machine o Daevid Allen συμμετείχε για ένα χρόνο περίπου (Αύγουστος ’66 – Σεπτέμβριος ’67), με τους οποίους και ηχογράφησε εκτός του γνωστού LP ένα single (“Love makes sweet music/ Feelin’ reelin’ squeelin’”), στο οποίο έπαιζε μπάσο, κιθάρα, κάνοντας και backing vocals. Η ιστορία με τη βίζα του είναι πάνω-κάτω γνωστή, όταν και δεν του επετράπη η είσοδός του στη Βρετανία, μετά την επίσκεψή του με τους Soft Machine στο Saint-Tropez.

Την περίοδο ’67-’69 έπαιζε μ’ ένα σχήμα στο Παρίσι ονόματι Banana Moon (υπάρχουν ηχογραφήσεις σε πρόσφατο CD υπό τον τίτλο “Je Ne Fum’ Pas des Bananes”), ενώ ανάμεσα στον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη του ’69 ηχογραφεί το άλμπουμ “Magick Brother, Mystic Sister” στη γαλλική BYG του συμπατριώτη μας Jean Georgakarakos – τον οποίον ο Allen θα τιμήσει αργότερα, δίνοντάς του τη θέση που του ταίριαζε στο πάνθεον των Gong, με το όνομα… Jean Kastro Kornflakes.

Οι Gong σχηματίζονται τον Νοέμβρη του 1969 και τα πολύ πρώιμα χρόνια συμμετείχαν σ’ αυτούς οι γνωστοί jazzmen Barre Phillips κοντραμπάσο και Burton Greene πιάνο. Οι δεκάδες αλλαγές μελών βεβαίως δεν είναι του παρόντος, αν και θα πρέπει να τονιστεί από εκείνη την περίοδο η σημασία του άλμπουμ “Camembert Electrique” από το 1971.

Εκείνη περίπου την εποχή, προς τα τέλη του ’71 δηλαδή, αποτέλεσε μέλος του γκρουπ και ο Kevin Ayers. Τότε ήταν, όταν ο Allen κυκλοφόρησε το πρώτο και καλύτερο προσωπικό άλμπουμ του (το “Magick Brother, Mystic Sister” θεωρείται ως το πρώτο άλμπουμ των Gong όχι γιατί το γκρουπ είχε ακόμη τότε σχηματοποιηθεί, αλλά γιατί η λέξη “Gong” φαίνεται στο εξώφυλλο και μάλιστα με γράμματα μεγαλύτερα από εκείνα του ονόματος του Daevid Allen). Ο τίτλος του ήταν “Banana Moon” και συμμετείχε σ’ αυτό και ο Robert Wyatt, που τραγουδούσε για ακόμη μία φορά το “Memories”. Η κλασική τριλογία τους (“Flying Teapot”, “Angel’s Egg”, “You”) αποτελεί για πολλούς ό,τι καλύτερο ηχογράφησαν ποτέ, αν και προσωπικά το “You” είναι αυτό που με συγκινεί περισσότερο. Προς τα τέλη των seventies το κυριότερό τους παρακλάδι (γιατί υπήρξαν και οι Planet Gong, οι Mother Gong, οι Paragong και οι Pierre Moerlen’s Gong) ηχογραφούν ορισμένα ενδιαφέροντα fusion άλμπουμ (προτείνω το “Gazeuse!” από το 1977) διατηρώντας κάπως τη φήμη της μπάντας, στην οποίαν πλέον δεν συμμετείχε ο Daevid Allen, αφού προτιμούσε να ηχογραφεί προσωπικούς δίσκους (ενδιαφέρον παρουσιάζει το “N' Existe Pas!” από το 1979).

Ο Allen, και πρέπει να το πούμε αυτό, είναι ο μόνος από την ομήγυρη των Gong, που εξακολουθεί να ηχογραφεί ενδιαφέροντα άλμπουμ.

Η τελευταία αξιοπρόσεκτη δουλειά του που έπεσε στα χέρια μου ήταν το “Dreamin a Dream” (rec. 1993-94), που αποδεικνύουν ότι ο δημιουργικά… φαντασιόπληκτος αυτός Αυστραλός έχει ακόμη πράγματα να πει. Το θέμα είναι σίγουρο πως δεν εξαντλείται εδώ και γι’ αυτό, με κάποια μελλοντική αφορμή, θα επανέλθουμε με περισσότερα στοιχεία.

Και η μελλοντική αφορμή δόθηκε μερικούς μήνες αργότερα, όταν έγραψα ένα κείμενο στο περιοδικό ZOO (#11, Σεπτ-Οκτ 1998) προσθέτοντας στοιχεία σε αφιερώματα που είχαν προηγηθεί από τον Νίκο Κοντογούρη στη Σκηνή του Canterbury και τους Gong… Εδώ, επιλέγω να μεταφέρω τα των Gong/ Daevid Allen…

Το πρώτο συγκρότημα που σχημάτισε ο Daevid Allen στη Γαλλία ήταν οι Bananamoon. Πριν από τέσσερα χρόνια μάλιστα εμφανίστηκε ένα CD με τίτλο “Je Ne Fum’Pas des Bananas” [Legend KZLM 1505 1], που περιείχε υλικό από την περίοδο ’67-’69, ηχογραφήσεις δηλαδή του Allen με τους Bananamoon, οι οποίοι αποτελούνταν από τους Patrick Fontaine μπάσο, Marc Blanc ντραμς, Daevid Allen κιθάρες, ενώ συχνά εμφανίζονταν μαζί τους η Gilli Smyth και κάποιος τύπος ονόματι Daniel Laloux. Το CD περιλαμβάνει πολλά ενδιαφέροντα κομμάτια, σε πρωτόλειες αλλά συναρπαστικές εκτελέσεις, όπως το free “Goldilox”, ή το “Un oeuf for you” με το γνωστό στους φίλους του γκρουπ riff από το “Stoned innocent Frankenstein”, αν και το πιο ωραίο κομμάτι του άλμπουμ είναι σίγουρα το “East-ce que je suis (Garçon ou fille)”, που λίγο καιρό μετά αποτέλεσε το πρώτο single των Gong. Από τους Bananamoon ξεπήδησε μάλιστα ένα από τα καλύτερα γαλλικά συγκροτήματα της εποχής, οι Ame Son.(…)

Την ίδιαν εποχή που κυκλοφόρησε το “Je Ne Fum’…” εμφανίστηκε στην αγορά κι ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον CD των Gong, με τον τίτλο “Camembert Eclectique” [GAS CD 001]. Μάλιστα για να μην υπάρξει κανενός είδους μπέρδεμα, επειδή το “Eclectique” με το “Electrique” οπτικώς μπορεί να ταυτιστούν (πέραν του ότι τα εξώφυλλα των δύο άλμπουμ μοιάζουν αρκετά, αν και έχουν εντελώς διαφορετικό φόντο), υπήρχε στο άνω μέρος του art-cover η σημείωση “Not what you think…”. Και όντως. Οι συνθέσεις που υπάρχουν εδώ χρονικώς τοποθετούνται μεταξύ των ετών 1969-1971 και καλύπτουν, επαρκώς θα έλεγα, (αφού το CD διαρκεί μια ώρα) το διάστημα ανάμεσα στα πρώτα δύο LP του γκρουπ. Το υλικό που ερμηνεύεται εμφανίστηκε κατά καιρούς σε διάφορες μορφές (“Hyp hypnotise you”, “Big city energy”), ενώ υπάρχουν και πρωτότυπες στιγμές. Ενδιαφέρον έχει επίσης η line-up της μπάντας εκείνη την εποχή, μιας και παρουσιάζονται εδώ κάποια καινούρια μέλη. Έχουμε λοιπόν τους Daevid Allen κιθάρα, Gilli Smyth φωνητικά, Daniel Laloux κρουστά, horn, Didier Malherbe σαξόφωνα, φλάουτο, Christian Tritsch μπάσο, Dieter Gewissler βιολί και Raschid Houari ντραμς.

Οι συνεργασίες των μουσικών που πέρασαν κάποια στιγμή της καριέρας τους από τους Gong είναι σίγουρα δεκάδες και ίσως, συγχρόνως, να είναι αδύνατη μια οριστική καταγραφή τους.(…) Ίσως, όμως, εδώ, θα έπρεπε να αναφέρω κάτι που μου είχε πει παλαιότερα ο Αλέκος Καρακαντάς (κιθαρίστας στους Juniors, We Five, μπάντα Γιώργου Ρωμανού, Axis κ.λπ.), ότι στις αρχές της δεκαετίας του ’70, οι Axis είχαν εμφανισθεί στη σκηνή τόσο με τους Gong όσο και με του Magma.

Το εξαιρετικό live LP των Gong “Gong Est Mort” [Tapioca TP 10002/10003] είναι ηχογραφημένο στο Hippodrome του Παρισιού την 28/5/1977. Οι συνθέσεις είναι όλες των μελλών του γκρουπ, εκτός από δύο στην τρίτη πλευρά και τις δύο της τέταρτης, που συνυπογράφονται από κάποιους Gong C.O.I.T. (Gong Compagnie Opera Invisible de Thibet) – τρέχα-γύρευε δηλαδή. Στη μεγάλη εσωτερική φωτογραφία ποζάρουν άπαντες. Μόνο το πρόσωπο του Steve Hillage (αυτός πρέπει να είναι) είναι καλυμμένο, επειδή ο γνωστός κιθαρίστας ανήκε ακόμη τότε στην Virgin.

Την 8 και 9 Οκτωβρίου 1994, στο Forum του Λονδίνου, γιορτάστηκαν τα 25χρονα της μπάντας. Η συναυλία που διήρκεσε συνολικά 24 ώρες έδωσε την ευκαιρία σε δεκάδες μουσικούς από διάφορους σχηματισμούς να παίξουν πάλι μαζί μετά από χρόνια. Στην εκδήλωση πήραν μέρος οι Classic Gong (Allen, Smyth, Malherbe, Moerlin, Blake Howlett), Shapeshifter’ Gong, Mothergong, Planet Gong, Pierre Moerlen’s Gong, Tim Blake’s Crystal Machine, Didier Malherbe’s Fluvius Band, Pip Pyle Band, Here & Now, Kangaroo Moon, Short Wave, Lady June και Kevin Ayers. Το live απαθανατίστηκε σ’ ένα διπλό CD και κυκλοφόρησε ως “25th Birthday Party” [GAS/ Voiceprint VPGAS 101 CD, 1995].

Ακόμη η γαλλική Spalax εμφάνισε ένα τριπλό CD με τον τίτλο “Radio Gnome Trilogy” και στο οποίο περιλαμβάνονται τα γνωστά τρία LP του γκρουπ (“Flying Teapot”, “Angel’s Egg”, “You”). Η προσφορά του κουτιού, όμως, ήταν άλλη. Υπάρχει εδώ το σπάνιο booklet από την original έκδοση του “Angel’s Egg”.

Τελευταία  προσωπική δισκογραφική εμφάνιση του Daevid Allen που γνωρίζω είναι το CD “Dreamin a Dream”. Εκδόθηκε από την GAS το 1995 και είναι περισσότερο ακουστικό (συμμετέχουν οι Graham Clark και Bill Bacon από τους New York Gong).

Το 1994 ο Daevid Allen κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο Gong Dreaming 1 από τις GAS Publications, μέρος, όπως καταλαβαίνετε, μιας σειράς αναμνήσεων από την ιστορία του (από τους Soft Machine μέχρι τους Gong). Πιθανώς να έχουν κυκλοφορήσει και τα υπόλοιπα μέρη (σ.σ. το Gong Dreaming 2/The Histories & Mysteries of Gong from 1969-1975 εκδόθηκε στην SAF Publishing το 2009).

Και κάτι ακόμη. Οι Gong με τον Daevid Allen είχαν επισκεφθεί την Ελλάδα δύο φορές (τρίτη δε θυμάμαι). Την πρώτη τον Νοέμβριο 2000 (4 και 5) είχαν παίξει στο Ρόδον (Αθήνα) και στον Μύλο (Θεσσαλονίκη) αντιστοίχως, ενώ τη δεύτερη τον Οκτώβριο 2001 (6 και 7) στους ίδιες πόλεις και στους ίδιους χώρους. Τη δεύτερη φορά τους είχα δει κι εγώ στο Ρόδον σ’ ένα εξαιρετικό live. Από ’κει και η φωτογραφία του Daevid Allen, τραβηγμένη από το φίλο Λευτέρη Αρβανίτη.