ΑΝΤΡΕΪ ΒΟΖΝΕΣΕΝΣΚΙ οι Jefferson Airplane και η ψυχεδέλεια, το LSD και ο Allen Ginsberg, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ

Ίσως δεν υπάρχει άλλη περίπτωση τόσο αναγνωρισμένου ποιητή, όπως ήταν/είναι ο Ρώσος Αντρέι Βοζνεσένσκι ή και Βοζνισιένσκι (1933-2010), αλλά την ίδιαν ώρα και τόσο σποραδικά μεταφρασμένου στη χώρα μας. Με τον Βοζνεσένσκι ασχολήθηκε, βασικά, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στο μνημειώδες τομίδιο τής σειράς «Σύγχρονη Ποίηση» των εκδόσεων τσέπης του Μπουκουμάνη, που τυπώθηκε τον Ιούνιο του ’74 (επί δικτατορίας ακόμη), και αυτό το τομίδιο παραμένει, 40+ χρόνια μετά, η συνολικότερη μεταφραστική απόπειρα πάνω στο συγκεκριμένο έργο.

Το βιβλίο ανοίγει μ’ έναν πρόλογο του βρετανού ποιητή W.H. Auden (1907-1973), του διασημότερου μεταφραστή τού Βοζνεσένσκι στη Δύση, που σχετίζεται με τις δυσκολίες της (μεταφραστικής) προσπάθειας. Γράφει ο Auden:

«Για τον Βοζνισιένσκι ξέρω ότι τον θαυμάζουν πολλοί συμπατριώτες του κι αφού διάβασα κατά λέξη μεταφράσεις των ποιημάτων του, μελέτησα μετρικά πρότυπα κι άκουσα από μαγνητοφωνήσεις τον ίδιο τον ποιητή να διαβάζει τα ποιήματά του, πείστηκα ότι οι θαυμαστές του έχουν δίκιο.

Σαν συνάδελφος εντυπωσιάστηκα πρώτα και κύρια από την τεχνική του. Να ένας ποιητής που τουλάχιστον γνωρίζει ότι πριν απ’ οτιδήποτε άλλο ένα ποίημα είναι ένα προφορικό τεχνούργημα που πρέπει να είναι τόσο γερά κατασκευασμένο όσο ένα τραπέζι ή ένα ποδήλατο. Οτιδήποτε μπορεί να επιτύχει κανείς στη ρωσική γλώσσα με το ρυθμό, τη ρίμα, τη συνήχηση και τις αντιθέσεις, το γνωρίζει με απόλυτη σαφήνεια. Τεχνάσματα όπως η εισαγωγή μιας ιδιωματικής λέξης για τη μύτη στη μέση του πιο συμβατικού λόγου, μπορεί κανείς λίγο-πολύ να τα αναπαράγει σε μια άλλη γλώσσα, αλλά ο ποικιλόμορφος τρόπος που χρησιμοποιεί τα διάφορα μέτρα, είναι ικανός να φέρει σε απελπισία οποιονδήποτε μεταφραστή».

Αμερικανικός δίσκος της Monitor από το 1963/64, με τους Γεβγκένι Γεφτουσένκο και Αντρέι Βοζνεσένσκι να απαγγέλουν ποιήματά τους. Λίγα χρόνια αργότερα, στο ίδιο label κυκλοφόρησε και το ψυχεδελικό άλμπουμ των Freeborne “Peak Impressions”… Έτσι το λέω…

Ο Auden λέει και κάτι άλλο σημαντικό για τον τρόπο που λειτουργούσε (στην εποχή του ακόμη) η ποίηση στη Ρωσία…

«Οι κοινωνικές και οι ιστορικές μνήμες, εμάς των Άγγλων ή των Αμερικάνων, είναι διαφορετικές από των Ρώσων. Για να αναφέρω μια μόνο διαφορά οι ποιητές στις δικές μας χώρες δεν θεωρήθηκαν ποτέ αρκετά σημαντικοί, κοινωνικοί παράγοντες για να τους προσέξει το κράτος, να τους ενθαρρύνει ή να τους αποθαρρύνει, να τους χρηματοδοτήσει ή να τους λογοκρίνει. Αντίθετα, στη Ρωσία, κάτω από οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα, πάντα τους έπαιρναν στα σοβαρά. Μόνο, όμως, μέσα από τις δικές μας εμπειρίες μπορούμε να διαβάσουμε τον Βοζνισιένσκι και να κερδίσουμε κάτι. Αν επιχειρήσουμε να τον διαβάσουμε σαν να είμαστε οι Ρώσοι αναγνώστες του, είναι βέβαιο ότι πολλά θα παρερμηνεύσουμε».

Εδώ… http://www.lifo.gr/articles/book_articles/85038