ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ 50 χρόνια Μάνος Ελευθερίου

Το 58ο τεύχος του Μετρονόμου κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό, και σ’ αυτό κυριαρχεί το αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου. Και όταν λέμε «αφιέρωμα» το εννοούμε, καθότι από τις 86 σελίδες του περιοδικού οι 71 αφορούν στον τιμώμενο.

Κείμενα λοιπόν για τον Μάνο Ελευθερίου, για τη ζωή και το έργο του, που αντιστοιχούν στα 50 και πλέον χρόνια ποιητικής και στιχουργικής δράσης του. Κείμενα που σχετίζονται με τις λογοτεχνικές καταβολές του έργου του, για το πώς εισχωρεί η πολιτική στα τραγούδια του, για τις θεατρικές επιρροές στον λόγο του, αλλά και πιο εξειδικευμένα άρθρα που έχουν να κάνουν με τις κατά καιρούς συνεργασίες του με τους πιο προβεβλημένους συνθέτες της γενιάς του (Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Μαρκόπουλος, Δήμος Μούτσης, Θάνος Μικρούτσικος…), όπως και με τους πολύ νεότερους (Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, Δημήτρης Μαραμής, Νεοκλής Νεοφυτίδης…).

Περαιτέρω υπάρχουν κείμενα που αναφέρονται σε συγκεκριμένα τραγούδια, μαρτυρίες καλλιτεχνών που συνεργάστηκαν μαζί του, όπως εκείνες των Γιώργου Νταλάρα, Ηλία Ανδριόπουλου, Γιώργου Ανδρέου κ.ά. Από μια τέτοια μαρτυρία τού Θανάση Γκαϊφύλλια αντιγράφω λίγα λόγια:

«(…) Ξεκίνησα να τραγουδώ στην ιστορική μπουάτ Εσπερίδες του Γιάννη Αργύρη. Ο Αργύρης με παρουσίασε στον κόσμο του και με σύστησε στους φίλους του, που ήταν άνθρωποι ιδιαίτεροι και ξεχωριστοί όπως και ο ίδιος. Ένας από αυτούς ήταν και ο Μάνος Ελευθερίου.(…) Εγώ δεν είχα ιδέα για το έργο του, ώσπου κάποια στιγμή μού έφερε μερικά ποιήματά του και μου είπε πως θα ήθελε πολύ να με ακούσει να τα τραγουδώ. Ήταν η “Ατέλειωτη εκδρομή”, η “Γνωριμία” και οι “Κιθάρες των νερών”.(…) Τα μελοποίησα με ενθουσιασμό και, καθώς είχε τελειώσει ο χειμώνας του ’71, άρχισα να τα τραγουδώ στην ταράτσα της μπουάτ ‘Μεταξύ μας’, δίπλα στην Μαρίζα Κωχ. Με μεγάλη ικανοποίηση έβλεπα την αποδοχή που είχαν τα συγκεκριμένα τραγούδια από το κοινό, και επάνω τους άρχισα να κτίζω το προφίλ μου σαν τραγουδοποιός. Στις ζωντανές εμφανίσεις τα τραγουδούσα χωρίς προβλήματα και μάλιστα ο κόσμος τα είχε μάθει και τα περίμενε. Στη δισκογραφία όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά.(…)».

Αυτά και άλλα πολλά διαβάζουμε στις σελίδες του τελευταίου Μετρονόμου… κι ας κλείσω αυτή την παρουσίαση τού τεύχους με δέκα συν ένα δικά μου (και άλλων πολλών υποθέτω) αγαπημένα τραγούδια σε στίχους Μάνου Ελευθερίου. 

1. «Του κάτω κόσμου τα πουλιά» (Σταύρος Κουγιουμτζής – Γιώργος Νταλάρας)

2. «Άλλος για Χίο τράβηξε» (Δήμος Μούτσης – Δημήτρης Μητροπάνος)

3. «Τα λόγια και τα χρόνια» (Γιάννης Μαρκόπουλος – Χαράλαμπος Γαργανουράκης)

4. «Ατέλειωτη εκδρομή» (Θανάσης Γκαϊφύλλιας – Μαρίζα Κωχ, Θανάσης Γκαϊφύλλιας)

5. «Η δίκοπη ζωή» (Θάνος Μικρούτσικος – Γιώργος Μεράντζας)

6. «Το τραίνο φεύγει στις οχτώ» (Μίκης Θεοδωράκης – Μαρία Δημητριάδη)

7. «Στο παζάρι του ληστή» (Μίκης Θεοδωράκης – Ντόρα Γιαννακοπούλου)

8. «Ειν’ αρρώστια τα τραγούδια» (Σταύρος Ξαρχάκος – Μαρία Δημητριάδη)

9. «Μαλαματένια λόγια» (Γιάννης Μαρκόπουλος - Χαράλαμπος Γαργανουράκης, Λάκης Χαλκιάς, Τάνια Τσανακλίδου)

10. «Ο χάρος βγήκε παγανιά» (Δήμος Μούτσης – Δημήτρης Μητροπάνος) 

Και το εντέκατο. Τερλέγκας κυρίες και κύριοι... Μουσική-τραγούδι Βασίλης Τερλέγκας εννοώ, στίχοι Μάνος Ελευθερίου. «Αυτοί που χειροκρότησαν»...