Η γαλλική ταινία Les
Liaisons Dangereuses (ελληνικός τίτλος: Επικίνδυνες Σχέσεις) από το 1959 έχει
μια τρανή ιστορία πίσω της, που την έχει αναδείξει σε κάτι σαν θρύλο. Μπορεί να
είναι σκηνοθετημένη από τον «άνισο» Ροζέ Βαντίμ, είναι όμως μια ταινία
ενταγμένη στον πυρετό της νουβέλ-βαγκ, που δεινοπάθησε στην εποχή της (η
ταινία) και η οποία είχε την τύχη, μέσα στα ζόρια της, να διαθέτει και
εκπληκτική τζαζ μουσική.
Δεινοπάθησε
γιατί; Βασικά, επειδή είχε προβλήματα με τη γαλλική λογοκρισία. Η διασκευή του
μυθιστορήματος του Πιέρ Σοντερλό ντε Λακλό από το 1782, που είχε μεταφερθεί στη
σύγχρονη τότε Γαλλία από τους Roger Vailland και Ροζέ Βαντίμ, ήταν παραπάνω απ’
όσο ανεχόταν η εποχή ελεύθερη, και ελευθεριάζουσα, με αποτέλεσμα να κοπούν
σκηνές με γυμνό, το φιλμ να χαρακτηριστεί ακατάλληλο για τους θεατές κάτω των
16 ετών και ακόμη να απαγορευτεί, προσωρινά, η διανομή του στο εξωτερικό!
Ακόμη, δε, και η
γενικότερη σεναριακή διασκευή είχε αντιμετωπίσει προβλήματα, καθώς η Société des Gens De Lettres (που έργο της είχε τη διαφύλαξη της γαλλικής πνευματικής
κληρονομιάς) θεώρησε πως
διαστρεβλωνόταν η αρχική ιδέα τού βιβλίου, και πως η νέα εκδοχή έσπερνε κατά
βάση «καινά δαιμόνια». Η υπόθεση πήγε στα δικαστήρια και αν στην υπεράσπισή τής
ταινίας δεν βρισκόταν ο δικηγόρος, τότε, Φρανσουά Μιτεράν, κανείς δεν ξέρει
ποια θα ήταν η τύχη της. Έτσι κάπως, αφού οι πρώτες κόπιες μαζεύτηκαν, η ταινία
θα κυκλοφορούσε τελικά με νέο τίτλο, ως… Les Liaisons Dangereuses 1960!
Η ταινία του Ροζέ
Βαντίμ θα προβληθεί τελικά και στην Ελλάδα, τον Νοέμβριο του 1961 και ο Μάριος
Πλωρίτης θα γράψει τα σχετικά στην εφημερίδα Ελευθερία (29/11/1961):
«Λίγα χρόνια πριν από τη Γαλλική Επανάσταση
(1782) μια βόμβα έσκασε στο Παρίσι. Μια βόμβα όχι από μπαρούτι, μα από
τυπωμένες σελίδες. “Οι Επικίνδυνες Σχέσεις” ονομαζόταν και συγγραφέας της ήταν
ο Σοντερλό ντε Λακλό. Γραμμένο σε επιστολική μορφή, με απάθεια και αυστηρότητα
μικροβιολόγου, το βιβλίο περιγράφει το βαθύτατο αμοραλισμό της γαλλικής
κοινωνίας του 18ου αιώνα.(…) Αυτό το βιβλίο διασκεύασαν για την οθόνη ο Ροζέ
Βαντίμ με τον Ροζέ Βαγιάν, μεταφέροντάς το στην εποχή μας. Αλλά δεν κατάφεραν
παρά να μεταμορφώσουν την ατσαλένια καθαρότητα του βιβλίου σε κοσμικό ανέκδοτο,
και τη δαιμονικότητα των ηρώων σε κοσμική διαστροφή.
Γιατί, πρώτα απ’ όλα η εποχή μας, όσο κι αν
είναι ελάχιστα “ηθική”, δεν έχει καμμία συγγένεια με τη θεοποίηση του
αμοραλισμού στο Παρίσι του 18ου αιώνα. Αυτό που ήταν φυσικό κλίμα τω καιρώ
εκείνω, είναι κρυφό προνόμιο σήμερα. Αντίθετα, η απόλυτη αγνότητα των θυμάτων
του βιβλίου –υπαρκτή ακόμα εδώ και 200 χρόνια– είναι ελάχιστα πιθανοφανής
σήμερα, όπου και οι πιο αθώοι γνωρίζουν πάρα πολλά… Έτσι η ισορροπία και οι
δυνάμεις του βιβλίου ανατρέπονται και η πάλη Αγγέλων και Δαιμόνων χάνει το
έρεισμά της.
Σ’ αυτό συντελεί, φυσικά, η ίδια η
σκηνοθετική ιδιοσυγκρασία του Βαντίμ, που πάντα γοητεύεται από την ερωτολογία,
όχι από το δράμα του έρωτα. Μοιραία λοιπόν η ταινία του παίρνει τόνο ελαφρό,
ανεκδοτολογικό, σχεδόν σαν μια σόκιν ιστορία των κοσμικών σαλονιών.(…)
Μοναδική σωτηρία της ταινίας –πέρα από την
ευλυγισία της αφήγησης– μένει η ερμηνεία της Ζαν Μορώ, που καταφέρνει να
διασώσει μέσα στην επιπολαιότητα του φιλμ, την αβυσσαλέα, ερμητική, άπληστη και
αδίστακτη δαιμονικότητα της ηρωίδας. Ο αξέχαστος Ζεράρ Φιλίπ (σ.σ. πέθανε στα
37 του, λίγο μετά την πρώτη προβολή της ταινίας) είναι φυσικά κι εδώ ο έξοχος
ηθοποιός που ξέρουμε – αλλά η τιμιότητα, η ειλικρίνεια που αναδίνει το Είναι
του κι ο θρύλος του, αντιστρατεύονται την έμφυτη κακότητα τού Βαλμόν. Ανάμεσα
σ’ αυτά τα δύο τέρατα ταλέντου η όμορφη Ανέτ Στρόυμπεργκ (σ.σ. η Ανέτ Βαντίμ,
σύζυγος τότε του Ροζέ) δίνει την εντύπωση άψυχης φωτογραφίας, ενώ η Ζαν Βαλερί
πόρρω απέχει από την τέλεια αγνότητα. Λαμπρός είναι και πάλι ο Ζαν-Λουί
Τρεντινιάν».
Η συνέχεια εδώ…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου