ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΛΕΝΑΚΗΣ το μοντέρνο, λαϊκό και κοσμοπολίτικο σινεμά του στα χρόνια του ’60

Ο σκηνοθέτης και δάσκαλος του κινηματογράφου Γιώργος Σκαλενάκης μπορεί να έφυγε από τη ζωή, στα 88 του, πριν τρία χρόνια, όμως οι ταινίες του είναι πάντα παρούσες στην τηλεόραση (κάποιες τουλάχιστον απ’ αυτές) και στο YouTube (όταν δεν τις κατεβάζουν).

Ο κόσμος τις βλέπει και τις ξαναβλέπει γιατί είναι άψογα γυρισμένες, έχουν «αέρα», χάρη, δροσιά, λαμπερούς πρωταγωνιστές και επίσης ξεχωριστή μουσική. Χοντρικά, είναι προϊόντα ενός έλληνα σκηνοθέτη, που ήξερε να κάνει κινηματογράφο όσο ελάχιστοι άλλοι, συνάδελφοί του, στη δεκαετία του ’60.

Μπορεί ο Σκαλενάκης να μην έκανε ποτέ μια ταινία, που θα σφράγιζε για πάντα την εγχώρια κινηματογραφία (όπως έκαναν άλλοι συνοδοιπόροι του στα σίξτις), έκανε όμως ταινίες που είχαν πολλά επιμέρους προτερήματα – και αυτό δεν πρέπει να παραβλεφθεί.

Με σπουδές στην πρώην Τσεχοσλοβακία, στην περίφημη σχολή FAMU (μία από τις παλιότερες κινηματογραφικές ακαδημίες της Ευρώπης) κι έχοντας ως συμμαθητές μεγάλες μορφές του τσεχοσλοβάκικου σινεμά, όπως τους Miloš Forman και Ivan Passer, o Σκαλενάκης μπλέκει από νωρίς με τις παραγωγές, συμμετέχοντας ως ηθοποιός σε ταινίες άλλων και γυρίζοντας ο ίδιος φιλμ μικρού μήκους.

Το 1963 του δίνεται μάλιστα η δυνατότητα να γυρίσει και την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, την Prazské Blues (Τα Μπλουζ της Πράγας), η οποία διακρίνεται για τα πολλά και πρωτότυπα χαρακτηριστικά της, αποτελώντας σταθμό για τον τσεχοσλοβάκικο κινηματογράφο των αρχών του ’60.

Ο Σκαλενάκης κινηματογραφεί, βασικά, το πώς διασκέδαζαν οι ξένοι φοιτητές στην Πράγα της εποχής, καταγράφοντας το μοντέρνο κλίμα που αρχίζει να αναπτύσσεται στα νεανικά κυκλώματα της πόλης στις αρχές των σίξτις  (πρωταγωνιστούσαν ερασιτέχνες ηθοποιοί, Τσεχοσλοβάκοι και αλλοδαποί), παράλληλα με την αποκάλυψη (είναι η σωστή λέξη) της μεγάλης τσεχοσλαβακικής τζαζ της περιόδου.

Να πούμε λοιπόν πως στην ταινία Prazské Blues συμμετείχαν μουσικοί που έκαναν τρανό όνομα αργότερα στα πάλκα και την τζαζ δισκογραφία όπως ο φλαουτίστας Jiří Stivín, η τραγουδίστρια Jarmila Veselá, ο ντράμερ Alan Vitouš (αδελφός του διάσημου μπασίστα των Weather Report Miroslav Vitouš), αλλά κι ένα από τα πολύ σημαντικά γκρουπ της εποχής, οι SHQ του τενορίστα και βιμπραφωνίστα Karel Velebný μέλη των οποίων ήταν (ανάμεσα σε άλλους) οι Jan Konopásek βαρύτονο σαξόφωνο, Rudolf Dašek ηλεκτρικές κιθάρες και Ladislav “Laco” Déczi τρομπέτα (όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα της czech jazz αντιλαμβάνονται το «βάρος» αυτών των ονομάτων). Στιγμές από το soundtrack του Pražské Βlues ακούγονται στο LP-συλλογή “Československý Džez 1963” [Supraphon], με την ταινία να θεωρείται, το ξαναλέμε, μνημείο του μοντέρνου νεανικού κλίματος της περιόδου.

Λάτρης της τζαζ, και γενικότερα της μουσικής (και) ως ακρογωνιαίο κινηματογραφικό στοιχείο, ο Σκαλενάκης φύλαξε τις υπόλοιπες ιδέες του για την ελληνική πλέον παραγωγή.

Τον Απρίλιο του 1965, επί Ένωσης Κέντρου, ο Γιώργος Σκαλενάκης έρχεται στην Ελλάδα (ως ένας σκηνοθέτης που διέπρεπε στην Πράγα), στο πλαίσιο των τότε επαναπατρισμών (σε ατομική βάση) από τις χώρες του πρώην eastern μπλοκ. Μάλιστα πολύ γρήγορα θα βρεθεί να σκηνοθετεί την πρώτη ελληνική ταινία του, για τους παραγωγούς Δαμασκηνό-Μιχαηλίδη, την περίφημη Διπλοπεννιές, με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ – και βεβαίως με την απαστράπτουσα μουσική τού Σταύρου Ξαρχάκου ως συμπρωταγωνίστρια.

Η συνέχεια εδώ…

http://www.lifo.gr/articles/cinema_articles/162605