BERNARDO BERTOLUCCI (1941-2018)

Μεγάλη περίπτωση ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι – κυρίως στη δεκαετία του ’70 θα έλεγα, όταν και έδωσε το κορυφαίο έργο του. Έχω δει ταινίες απ’ όλες τις εποχές του, μέχρι και το Τσάι στη Σαχάρα (που είναι υπερεκτιμημένο για μένα, αλλά ok) και έχω την εντύπωση πως ο Κομφορμίστας είναι η κορυφαία ταινία του. Σημαντικότερη και από το 1900 και από το Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι και από εκείνο το σπουδαίο, αλλά υποτιμημένο Η Τραγωδία ενός Γελοίου Ανθρώπου.

Εκδόσεις Λυχνάρι, 1973

Είδα τον Κομφορμίστα το καλοκαίρι που μας πέρασε, ξανά, σε θερινό σινεμά κι έχω τη γνώμη πως είναι ένα αριστούργημα (αυτή τη γνώμη έχουν όλοι εξάλλου!). 
Ο Μπερτολούτσι, σαν σκηνοθέτης, δεν είχε ούτε την εστέτ ματιά του Βισκόντι, ούτε τη λαϊκή ενός αυθεντικού λαϊκού ανθρώπου όπως ήταν ο Φελίνι, ούτε την αναλυτική ενός αληθινού διανοούμενου, με λαϊκές καταβολές όμως, όπως ήταν ο Παζολίνι. Ήταν κάτι άλλο. Ήταν αυτό που λέμε… κουλτουριάρης (με τη θετική έννοια η λέξη), μεγαλωμένος και καλλιτεχνικά με τις αξίες της ιταλικής αριστεράς. Ήταν εξάλλου και μέλος του PCI (Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα) για κάποια χρόνια εκεί προς τα τέλη του ’60 και σίγουρα ο Κομφορμίστας δεν ήταν άμοιρος και της πιο στενής εμπλοκής του με τα κομματικά.  

Εκδόσεις Πάπυρος, 1977

Η ταινία είναι ένα δοκίμιο πάνω στον καθημερινό φασισμό (παίζει εκπληκτικά ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν), βασικά γύρω από το πώς ένας άνθρωπος (που έχει υποστεί ένα ψυχολογικό τραύμα στα παιδικά χρόνια του) μετατρέπεται σε πιόνι της (φασιστικής) εξουσίας προετοιμάζοντας ένα έγκλημα και πώς, το ίδιο άτομο, μετά την πτώση του φασισμού (πάντα στην Ιταλία του 1943), μετατρέπεται σε μια καρικατούρα αντιφασίστα.  

Αν και η ιστορία είναι απλή, ο Μπερτολούτσι, καταργώντας ουσιαστικά το χρόνο (αφού το παρόν διαλύεται μέσα στο παρελθόν και τούμπαλιν και μάλιστα δίχως εμφανή σημεία καμπής) φτιάχνει μια ταινία, την οποία πρέπει να την παρακολουθήσεις με τεταμένη προσοχή (και βασικά στο πανί), ώστε να μπορέσεις τελικά να την απολαύσεις.