η περφόρμανς στην Ελλάδα ανάμεσα στα χρόνια 1968-1986 – ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα ρίχνει φως στην ιστορία των συγκεκριμένων εικαστικών παραστάσεων, που τοποθέτησαν το ανθρώπινο σώμα στο κέντρο της δράσης

Το βιβλίο Η Περφόρμανς στην Ελλάδα 1968-1986 της Ειρήνης Γερογιάννη (διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, του τμήματος Αρχιτεκτόνων, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις futura τον Νοέμβριο που μας πέρασε. Πρόκειται για ένα απολύτως ενδιαφέρον και πρωτότυπο βιβλίο 175 σελίδων, που καταπιάνεται μ’ ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα. Με την ιστορική καταγραφή και μελέτη των περφόρμανς στην χώρα μας, ανάμεσα στα χρόνια 1968-1986.

Το βιβλίο είναι βασισμένο σε διδακτορική διατριβή, που σημαίνει πως πέραν των καταγραφών διαθέτει κι έναν επιστημονικό λόγο, που ίσως να το κάνει κάπως δυσνόητο σε αναγνώστες που δεν είναι εξοικειωμένοι με θεωρητικές έννοιες όπως η «επιτέλεση» ή και «επιτελεστικότητα», ο «μεταδομισμός», το «μεταμοντέρνο» κ.λπ., αλλά στην πράξη έχει να προτείνει ενδιαφέρουσα ύλη σε ποικίλα επίπεδα (και όχι μόνο στη θεωρητική ανάλυση των περφόρμανς), που οπωσδήποτε είναι ικανά να ελκύσουν και τον «μέσο» αναγνώστη. 

Το βιβλίο ξεκινά με την Εισαγωγή. Εδώ η Γερογιάννη καταθέτει όλο το θεωρητικό υπόβαθρο των περφόρμανς, όπως τούτο καταγράφηκε σε βιβλία μελετητών του φαινομένου (στο εξωτερικό βασικά). Γίνεται λόγος για τις διασυνδέσεις των περφόρμανς με την «επιτελεστική φιλοσοφία» του Διογένη του Κυνικού (4ος αιώνας π.Χ.), με την «αμφισβήτηση» στη δεκαετία του ’60, με το πέρασμα από το «μοντέρνο» στο «μεταμοντέρνο», με τις γενικότερες εξελίξεις στη γλωσσολογία, την ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία και τις Τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική, θέατρο, μουσική, βίντεο κ.λπ.) και βεβαίως με τις απόψεις, που άρχισαν να αναπτύσσονται προοδευτικά γύρω από το «σώμα» και τις «ταυτότητες». Και κάπως έτσι, σ’ αυτές τις πρώτες σελίδες, η συγγραφέας προβαίνει και σ’ έναν κάπως μακροσκελή ορισμό των περφόρμανς, που είναι φυσικά πολύ χρήσιμος για την περαιτέρω παρακολούθηση του βιβλίου. Γράφει η Γερογιάννη:

«Ως αποτέλεσμα, η περφόρμανς αναγνωρίζεται εδώ ως μια εικαστική παράσταση, με ή χωρίς σενάριο, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία του τυχαίου και του αυθόρμητου, ή να είναι προσεκτικά σχεδιασμένη και ενορχηστρωμένη, και είτε να πλαισιώνεται είτε όχι από τη συμμετοχή του κοινού. Η περφόρμανς μπορεί να είναι ζωντανή ή να μεταφέρεται στον θεατή μέσω της καταγραφής της με οπτικά ή ηχητικά μέσα. Μπορεί να περιλαμβάνει αντικείμενα άλλης χρήσης, αντικείμενα που κατασκευάστηκαν ειδικά από τον/την καλλιτέχνη, σκηνικά στοιχεία ή και τίποτα από τα παραπάνω. Η περφόρμανς μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιονδήποτε χώρο και για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα. Οι περφόρμανς διαφοροποιούνται από τις εγκαταστάσεις, ακόμα κι αν τις περιέχουν, μέσω της κεντρικής τοποθέτησης του υποκειμένου μέσα σ’ αυτές. Εν ολίγοις, περφόρμανς μπορεί να χαρακτηρισθεί οποιαδήποτε κατάσταση περιλαμβάνει τέσσερα βασικά στοιχεία: τον χώρο, τον χρόνο, το σώμα και την πρόθεση παρουσίας στο κοινό. Οι ενέργειες των συμμετεχόντων, είτε πρόκειται για ένα άτομο είτε για μία ομάδα, σε έναν συγκεκριμένο τόπο και σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αποτελούν το έργο».

Η συνέχεια εδώ...

https://www.lifo.gr/articles/book_articles/262220/h-performans-stin-ellada-anamesa-sta-xronia-1968-1986