ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ ΤΩΝ 90s (λίγα λόγια και πολλά σχόλια με αφορμή την εκπομπή της ΕΡΤ2)

Πρώτη ανάρτηση στο facebook, 12/12/2020
Άκουγα τόπους-τόπους την εκπομπή της ΕΡΤ2 για τις «μουσικές φυλές» των 90s και δεν προλάβαινα να σημειώσω κάποιες από τις συνεχείς μπαρούφες που ξεφουρνίζονταν.
Ο Φακίνος, νομίζω, ήταν εκείνος που είπε ότι τα 90s ήταν η κατ’ εξοχήν δεκαετία, που έγιναν πειραματισμοί στη μουσική (αν είναι δυνατόν!), ενώ ένας άλλος (ο Floorfiller;) μιλούσε λες και η χορευτική μουσική εφευρέθηκε τη δεκαετία του ’90, ενώ ο ίδιος πρέπει να ήταν εκείνος που είπε πως η ηλεκτρονική χορευτική μουσική (εκείνης της εποχής) είχε πολυπλοκότητα! Κάποιος άλλος-άλλη είπε πως το ροκ εν ρολ ήταν «μαύρη μουσική», αγνοώντας ο αφελής ή η αφελής την πολύ μεγάλη συνεισφορά του «λευκού blues», της country και των παραφυάδων της, στο τελικό μείγμα. Εντάξει το έγκλημα με την κάντρι είναι διαχρονικό στην Ελλάδα, αφού όλοι οι... μουσικώς καταρτισμένοι την έχουν στο φτύσιμο.
Όλοι μιλάγανε τέλος πάντων για το «μαγαζάκι» τους, αλλά πουθενά δεν άκουσα (αν και μπορεί να μου διέφυγε) πως τα 90s στην Ελλάδα ήταν βασικά η απενοχοποίηση του Ελληνικού Τραγουδιού. Αν δεν πεις αυτό, δεν λες τίποτα. Και του έντεχνου και της πίστας (το Δίφωνο, με εξώφυλλο Παπάζογλου και CD Νταλάρα –τα ονόματα είναι τυχαία, αλλά πάνω στην πραγματικότητα– πουλούσε περισσότερα από 50 χιλιάδες τεύχη κάθε μήνα).
Επίσης δεν πρέπει να ακούστηκε καθόλου πως τα 90s χαρακτηρίστηκαν από τα crossovers μεταξύ των μουσικών του κόσμου, που ήταν ό,τι πιο σοβαρό, σαν κατεύθυνση, στην ποπ μουσική εξέλιξη τής περιόδου. Ρε, κάνατε εκπομπή για τις «φυλές» των 90s και δεν ακούστηκαν καθόλου οι λέξεις world και ethnic;
Ένα θα πω μόνο. Μουσικές εκπομπές, χωρίς σοβαρούς μουσικούς συμβούλους πίσω, είναι καταδικασμένες στην αποτυχία. Μετατρέπονται απλώς σε πεδία, για να βγούνε στο γυαλί διάφορα φαντάσματα ή ψωνάρες και να πλασάρουν την άγνοιά τους. Και κάπως έτσι οι λίγες σοβαρές κουβέντες, που μπορεί να ακουστούν σε μια τέτοια εκπομπή, καταπλακώνονται κάτω από τόνους σαχλαμάρας. Όπως συνέβη και τώρα.

Δεύτερη ανάρτηση στο facebook, 14/12/2020
Ξαναβλέποντας κάπως προσεκτικότερα το επεισόδιο της ΕΡΤ2 για τις «μουσικές φυλές» των 90s συνειδητοποίησα, για ακόμη μια φορά, πόσο κακό έχει κάνει η διαχρονική απουσία βιβλιογραφίας στη χώρα μας σε σχέση με αυτά τα ζητήματα. Και μεταφρασμένης και κυρίως πρωτότυπης. Η δε μπάλα χάθηκε, όταν στο κόλπο της βιβλιογραφίας των υποκουλτουρών μπήκαν οι πανεπιστημιακοί, οι οποίοι από τελείως θεωρητικές θέσεις, και άσχετοι κατά βάση, διαχρονικά, με τα θέματα αυτά, άρχισαν να λένε και να γράφουν ό,τι να ’ναι.
Τι να καταλάβει ο κόσμος απ’ αυτά τα ζητήματα, όταν ας πούμε το σημαντικότερο βιβλίο για το ροκ που είδαμε ποτέ στην Ελλάδα μεταφράστηκε το 2016;
Εν τω μεταξύ τεράστιο κακό έκανε στο χώρο ένα κλασικό βιβλίο από τα early 80s η «Υπο-Κουλτούρα: Το Νόημα του Στυλ» του Dick Hebdige, το οποίο ήταν πολύ σοβαρό – αλλά συγχρόνως και εντελώς «ακατάλληλο» για το αμαθές ελληνικό κοινό εκείνης της εποχής, μα και κάθε εποχής. Και κάπως έτσι ο κάθε άσχετος έπιανε κάτι από ’κει και το ανήγαγε σε θέσφατο.
Χωρίς να έχουν υπάρξει στη χώρα, άλλα πολύ πιο απαραίτητα και «λαϊκότερα» βιβλία, στην δεκαετία του ’70 (και σε όλες τις επόμενες δεκαετίες χοντρικά) το βιβλίο του Hebdige απλώς θόλωσε τα πράγματα, παρέχοντας σε πολλούς την (δήθεν) βεβαιότητα πως θα μπορούσε κι εκείνοι να μετατραπούν εν μία νυκτί σε... σημειολόγους και κοινωνικούς παρατηρητές και σχολιαστές των θεμάτων των υποκουλτουρών, αγνοώντας τον τρόπο εξέλιξής τους από τα χρόνια του ’50 ήδη (στις μητροπόλεις), έως και τις μέρες μας. Νόμιζαν και νομίζουν, δηλαδή, οι αφελείς πως γράφοντας για το πανκ π.χ., αλλά αγνοώντας τα του ροκ (που είχαν προηγηθεί), θα μπορούσε να γίνουν πιστευτοί (γίνονταν από τους αμαθείς) και να διεκδικήσουν την πολυπόθητη εγκυρότητα.
Ο Hebdige γράφει κάτι στο 8ο κεφάλαιο του βιβλίου του («Το στυλ σαν ομολογία»), το οποίο αν το διάβαζαν (και το κατανοούσαν) πολλοί απ’ αυτούς που εμφανίστηκαν στην εκπομπή τής ΕΡΤ2 θα έπρεπε κανονικά να ντρέπονται – γι’ αυτά που είπαν.
Γράφει, λοιπόν, ο Hebdige αναφερόμενος στου πανκς της Αγγλίας (όχι της Ελλάδας...) και γενικότερα σ’ αυτούς που εντάσσονται στις υποκουλτούρες για το θεαθήναι, από μόδα, πλήξη, λόγω διαφήμισης ή κεκτημένης ταχύτητας. Οι εμφάσεις δικές μου:
«Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, ότι όλοι οι punks ήταν εξίσου σε θέση να αντιληφθούν τη διάκριση ανάμεσα στην εμπειρία και τη σημασία, στην οποία βασιζόταν τελικά όλο το στυλ τους. Το στυλ αναμφίβολα είχε νόημα για το πρώτο κύμα των συνειδητών νεοτεριστών, σ’ ένα επίπεδο απρόσιτο σ’ όσους έγιναν punks μετά την ανάδειξη και την δημοσιότητα της υποκουλτούρας. Το punk δεν είναι βέβαια το μοναδικό τέτοιο φαινόμενο: η διάκριση ανάμεσα σε αυτούς που είναι αυθεντικοί και σ’ αυτούς που προσκολλούνται, είναι αξιοσημείωτη σε κάθε υποκουλτούρα. Συχνά μάλιστα εκφράζεται και λεκτικά (πλαστικοί punks ή παραμανάκηδες, κουφιοκέφαλοι ράστα ή καροτσέρηδες της μπάντας, hippies του Σαββατοκύριακου κ.λπ., σε αντίθεση με τους αυθεντικούς».
Παραμανάκηδες και κουφιοκέφαλοι του ρέηβ κ.λπ. παρήλασαν προχθές απ’ τις οθόνες μας...