ΣΥΛΛΟΓΕΣ… με ναι και όχι…

Η απορία είναι μία. Πώς κατόρθωσε ένα τόσο μικρό μέρος (τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου έχουν έκταση λίγο μεγαλύτερη από την Εύβοια), να κάνει παγκοσμίως γνωστή, και βασικά εμπορική τη μουσική του; Η οποία μουσική του, εδώ που τα λέμε – μεταξύ μας – δεν διαθέτει κάτι που να την κάνει τόσο ξεχωριστή. Πιο ξεχωριστή, εννοώ, από άλλες, το ίδιο μικρών ή και λίγο μεγαλύτερων τόπων. Δούλεψε και για την περίπτωση του Cabo Verde ο μύθος. Όχι ο αληθινός, των ανθρώπων, της προσπάθειας που καταβάλλουν για να ζήσουν σ’ ένα τόσο απομακρυσμένο και μάλλον αφιλόξενο μέρος, αλλά εκείνος (ο μύθος) που συντάχθηκε στα γραφεία των γάλλων (κυρίως) παραγωγών, που ανακάλυψαν το… προϊόν· ανακάλυψαν δηλαδή την ξυπόλητη ντίβα, τη morna και την coladeira, τυλίγοντάς τες και σπρώχνοντάς τες, περαιτέρω, στα press rooms όλου του κόσμου. Εν πάση περιπτώσει. Σέβομαι – και λόγω αντικειμένου – το γούστο του καθενός. Εκείνο που δε σέβομαι είναι την... εντεταλμένη απόφαση να καταναλωθεί Πράσινο Ακρωτήρι, όπως ας πούμε η Eurovision ή ο... μηχανισμός στήριξης. Κατά τα λοιπά, στο διπλό CD της Wagram Music “Cap Vert (Cabo Verde)” θα βρείτε απ’ όλα (ή σχεδόν απ’ όλα). Και Teofilo Chantre, και Bau, και Cesaria Evora, και Sara Tavares, και Cordas do Sol· ένα γκρουπ που το αγνοούσα, δίχως να υπάρχει λόγος… Εντάξει με τον τίτλο “Vocal Jazz” [Wagram Music], αλλά ο υπότιτλος με αποτελειώνει... The essential classic and new jazz voices... Πακέτο 60 τραγουδιών (τέσσερα CD) της γαλλικής εταιρίας, τα οποία, ανά 15, μπαίνουν κάτω από τους... ανθυποϋπότιτλους “New Jazz Divas”, “New Jazz Crooners”, “Jazz Divas” και “Jazz Crooners”. Και άιντε... crooner να τον πεις τον Jamie Cullum, αλλά diva πώς είναι δυνατόν να αποκαλέσεις την Norah Jones, την Madeleine Peyroux ή την Elizabeth Kontomanou; Αφήνω δηλαδή το γεγονός ότι το... ντίβα μού φαίνεται παντελώς άστοχο ακόμη και όταν αναφέρεται κανείς στην Etta James ή την Ella Fitzgerald. Από την άλλη… new jazz crooner ο Terry Callier και απλώς… jazz crooner ο Ray Charles; Θα ξεριζώσω τις κοτσίδες μου... όπως θά’λεγε κι ο μακαρίτης ο Παράβας. Τέλος πάντων... Η ουσία είναι πως όσοι θα χρησιμοποιήσουν, γιατί είναι προς επαγγελματική χρήση, αυτήν ταύτην τη συλλογή, θα αδιαφορήσουν – και σωστά – για τις αγωνίες μου. Στη μουσική δεν υπάρχουν φανταχτερές πρωτιές. Τα «είδη» και οι εξελίξεις δεν προέρχονται από παρθενογενέσεις. Ενταγμένα μέσα στις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές δομές, δεν ξεπετάγονται σαν… ραπανάκια, ακολουθώντας, σχεδόν πάντα, ομαλές διαδρομές. Φυσικά, προσανατολισμένοι σε μία φωτογράφηση της ιστορίας, μιλάμε π.χ. για την αρχή του rock n’ roll και εννοούμε άλλοι τον Bill Haley (αν όχι το “Crazy man, crazy”, τότε σίγουρα το “Rock around the clock”) και άλλοι τον Elvis Presley (“That’s all right”). Η ουσία είναι πως αρχή δεν υπάρχει. Και σε σχέση με τον Haley και, κυρίως, με τον Presley, εκείνο που έχει σημασία δεν είναι η αρχή (γιατί, όλοι, κάποια στιγμή κάνουν μιαν αρχή…), όσο, κυρίως, η απήχηση που είχαν εκείνες οι πρώτες ηχογραφήσεις τους· ο τρόπος μέσω του οποίου ο «βασιλιάς» π.χ. οδήγησε όχι, απλώς, μιαν ολόκληρη γενιά, αλλά, κυρίως, μιαν ολόκληρη pop μούζικα. Ακούγοντας λοιπόν την εξαιρετική 4πλή συλλογή της Proper “Rampage, Rare Rock n’ Roll”, ανακαλύπτεις σ’ εκείνες τις τόσο πρώιμες ηχογραφήσεις (1951) των Jimmy Cavallo & His House Rockers (“Ha ha ha blues”, “Leave married women alone”), όλη την αυθεντική δύναμη του rock n’ roll, εκείνη που παρέλαβαν λίγο αργότερα (1953) οι Treniers και οι Freddie Bell & The Bellboys (το δικό τους “Hound dog” ξέσκισε ο Elvis και όχι της Big Mama Thornton) κάνοντας το τσαφ. Εκατό(!) κομμάτια λοιπόν επισκιασμένων rock n’ roll σχηματισμών και δημιουργών (Boyd Bennett, Eddie Fontaine, Danny & The Juniors, Dave Appell & The Applejacks, Jimmy Daley & The Ding-A-Lings, Frankie Brent και κάποιοι ακόμη), τα οποία έγραψαν την παραδίπλα ιστορία, στο κρίσιμο – για την pop – διάστημα 1951-1957. Μετά, όλα ήταν απλά. Ή περίπου…