δύο κανάλια τον Αύγουστο

Τον Αύγουστο, στις διακοπές, ακούω ραδιόφωνο. Μόνο ραδιόφωνο. Όση ώρα είμαι στο πατρικό μου, και όχι σε κάποια παραλία ή καφενείο, κάτι παίζει. Συνήθως συντονίζομαι στις γνωστές κρατικές και… προκρατικές συχνότητες, αν και μερικές φορές «πιάνω» και άλλους σταθμούς στους οποίους μπορεί ν’ ακούσω κάτι διαφορετικό ή μη προφανές (ας πούμε ένα ιταλικό τραγούδι με τον Vasco Rossi ή την Irene Grandi). Ραδιόφωνο δεν ακούω άλλο μήνα του χρόνου. Δεν ακούω, μάλιστα, ούτε στο αυτοκίνητο (κανένα μήνα του χρόνου), αφού το ψάξιμο και κυρίως ο χαώδης λόγος με αποσυντονίζουν κι εκνευρίζομαι. Αυτός είναι ο κανόνας, γιατί εξαιρέσεις υπάρχουν. Όταν κάποιος φίλος με πληροφορήσει για μιαν εκπομπή του σ’ ένα κανάλι το σημειώνω και την/τον ακούω (κυρίως on line). Γιατί, αν δεν το σημειώσω… πάει… έφυγε… Το ραδιόφωνο δηλαδή, αυτό το μαγικό πράγμα με το οποίο μεγάλωσα, κατέληξε να είναι το τελευταίο μέσο ψυχαγωγίας και ενημέρωσής μου· και λυπάμαι πολύ γι’ αυτό. Θυμάμαι πως κάποτε, στα χρόνια του ’80, εγκατέλειπα παρέες για ν’ ακούσω αγαπημένες ραδιοφωνικές εκπομπές, ενώ ακόμη παλαιότερα, στα seventies, οι πειρατικοί σταθμοί των μεσαίων ήταν ένα παράλληλο σχολείο, στο οποίο τυγχάνω μαθητής ακόμη. Εννοώ πως εκείνα τα προγράμματα τα αναπαράγω ακόμη και σήμερα για πάρτη μου, και τα απολαμβάνω (στο YouTube ας πούμε) όχι με νοσταλγία και συγκίνηση αλλά επειδή με «εκφράζουν». Τα κανάλια που άκουσα αυτό το καλοκαίρι ήταν κυρίως το Πρώτο Πρόγραμμα της ΝΕΡΙΤ (είπα… να το πάρει το ποτάμι) και βεβαίως η ΕΡΑ (ertopen κλπ.), δηλαδή το ραδιόφωνο των απολυμένων της πάλαι ποτέ ΕΡΤ. Ας το σημειώσω από την αρχή λοιπόν και χωρίς περιστροφές. Και τα δύο κανάλια (τον Αύγουστο) με απογοήτευσαν. Κοινώς, ήταν για κλάματα.

Ο σταθμός της ΝΕΡΙΤ έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός κλασικού ελληνικού κρατικού (και όχι δημοσίου) ραδιοφώνου (δεν περιμέναμε, φυσικά, να μας το πει αυτό η EBU…). Και αναφέρομαι στις εκνευριστικές ειδήσεις (προσέξτε, μάγκες μου, μην κόψει η σούπα) κεντραρισμένες στο κυβερνητικό «έργο» (ή μάλλον πάρεργο) που σου δίνουν την εντύπωση ότι αφορούν σε ηλιθίους, στην απουσία σοβαρού αντιπολιτευτικού λόγου (ούτε για τα μάτια του κόσμου), στην εμμονή σε «νέα» αρνητικού περιεχομένου (εγκλήματα κ.λπ.) –δεν εννοώ το έγκλημα που διαπράττεται στην Γάζα και που αντιμετωπιζόταν κάπως… απ’ έξω-απ’ έξω–, και ακόμη στην εκνευριστική αναπαραγωγή όλων τούτων ανά ημίωρο (κάτι που εφαρμόζεται όχι μόνον από κρατικούς, αλλά και από ιδιωτικούς, αθηναϊκούς σταθμούς). Αλλά και στο ψυχαγωγικό κομμάτι το πράγμα δεν ήταν καλύτερο – μάλλον ήταν πολύ χειρότερο. Υπήρχαν ελάχιστες στιγμές (κυρίως τα βράδια) που είχαν κάτι να προτείνουν –μην φανταστείτε τίποτα παράξενα πράγματα, τραγούδια του... γάμου από την Χώρα των Βάσκων π.χ., ή ψαράδικα τραγούδια της Ισλανδίας– και βεβαίως πολύ ελληνικό ρεπερτόριο, όπως και ελάχιστο και βεβαίως ανεπαρκέστατο ξένο (βαρέθηκα να μετράω πόσες φορές άκουσα, μέσα σε 20 μέρες, το “On the beach” του Chris Rea). Εν αντιθέσει, όμως, με τους… απολυμένους οι… επαναπροσληφθέντες έχουν κάπως εκσυγχρονίσει τις επιλογές τους (μπορείς ν’ ακούσεις, ας πούμε, μέχρι και… Ευσταθία), δίχως να λησμονούνται τα «κιλά» από Χατζιδάκι, κάτι ελάχιστο από Θεοδωράκη, καθώς και όλα τα υπόλοιπα (και πιο καινούρια) έντεχνα. Δεν χρειάζεται να πω πως ένα κρατικό (ελληνικό) ραδιόφωνο οφείλει να προβάλλει το άπαν της ελληνικής μουσικής (παλαιότερης και καινούριας) δίχως αποκλεισμούς και προκαταλήψεις. Το πολλάκις εκνευριστικό πρόγραμμα του Δεκαπενταύγουστου με τις πανηγυρτζίδικες επιλογές ήταν, μάλιστα, το κερασάκι στην τούρτα. Ορισμένοι αδαείς νομίζουν πως αν αναπαράγουν κάτι από την μουσική αθλιότητα των τουριστοπανηγυριών του ελληνικού καλοκαιριού θα μας κάνουν να ευθυμήσουμε. Μα καλά, τόσο βλάκες είναι; Κακές ήταν επίσης και οι πρωινές «ενημερωτικές» εκπομπές με τις εκφωνήτριες, που δημοσιογραφούν επιπλέον και σε… αντικαθεστωτικές φυλλάδες (συνάδει; – συνάδει…), να εμφανίζονται απροετοίμαστες (με κομπιάσματα και χάσματα στο λόγο τους) εμμένοντας σε (ξενέρωτες) αυτοσχέδιες εξυπνάδες, ξερογλείφοντας στα μικρόφωνα. Α παράτα μας κυρά μου… Για ακόμη μια φορά τζάμπα πληρώνουμε, αυτό είναι το πιο σίγουρο.

Αλλά και η παλαιά ΕΡΑ δεν είναι καλύτερη. Μπορεί να ξαφνιάζει ευχαρίστως (ναι!) εκείνο το περί… φασιστικής κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου που ακούγεται τακτικώς (και ως «ουρά) στα δελτία ειδήσεων, όπως και ο εν γένει αντιμνημονιακός σοβαρός (όταν είναι σοβαρός) λόγος, όμως το πράγμα μπάζει – κι ας είναι εν μέρει αιτιολογημένο. Θέλω να πω πως το σπικάζ π.χ. στην ΕΡΑ είναι χειρότερο από εκείνο της ΝΕΡΙΤ. Φίλτατοι θέλει προσοχή. Όσο και αν ένα κανάλι προβάλλει τον δικό του… αντι-σαμαροβενιζελικό αγώνα δεν πρέπει να χαλαρώνουν ορισμένα από τα απαράβατα ραδιοφωνικά στάνταρντ. Αλλά, εδώ, θα μου πεις πως βραδύγλωσσους σπίκερ (κυριολεκτώ) έχει και η ΝΕΡΙΤ, οπότε… κλαφ’ τα Χαράλαμπε. Και πρέπει να ήταν στην ΕΡΑ και όχι στην ΝΕΡΙΤ ένα μεσημέρι (δεν κρατούσα, όπως αντιλαμβάνεστε, λεπτομερείς σημειώσεις αφού σε διακοπές βρισκόμουν), όταν ακούστηκε πως το Woodstock συνέβη… 40 χρόνια πριν –κάθε Αύγουστο όσοι δεν έχουν τι να κάνουν θυμούνται το Woodstock, τον Presley, και την Ικαρία...–, δηλαδή το καλοκαίρι του ’74 (ε ρε βρεγμένη σανίδα που ήθελε η απολυμένη, γιατί γυναίκα ήταν).
Τώρα, από ενημερωτικής πλευράς (και πάντα συγκριτικώς), τα πράγματα ήταν καλύτερα στην ΕΡΑ, αφού υπήρχαν εκπομπές που μπορούσες ν’ ακούσεις έναν λόγο που να μην σε υποτιμά (θυμάμαι μία συζήτηση με Γιάννη Βαρουφάκη, Αντώνη Παπαγιαννίδη και κάποιον τρίτο ένα μεσημέρι), ενώ και στον ψυχαγωγικό τομέα άνθρωποι όπως ο Θόδωρος Σαραντής μπορούν (ακόμη) να κρατήσουν το ενδιαφέρον τόσο με τις επιλογές τους όσο και μ’ εκείνα που λένε. Γενικότερα, όμως, το μουσικό οπλοστάσιο της ΕΡΑ ήταν ακόμη πιο προφανές από εκείνο της ΝΕΡΙΤ και ώρες-ώρες εκνευριστικά… εμμονικό. Χατζιδάκις και ξανά μανά Χατζιδάκις (έχω την βεβαιότητα πως η «απο-χατζιδακικοποίηση» του ραδιοφώνου καθίσταται πλέον επιτακτική) και από κοντά Μάλαμας, Θ. Παπακωνσταντίνου, Θαλασσινός, Πορτοκάλογλου, Τσακνής, Αρβανιτάκη, Δεληβοριάς, Μαχαιρίτσας κ.λπ. Η playlist τού Μελωδία δηλαδή. Χάθηκε ένας Τόλης ρε παιδιά («δεν μου κάνει αίσθηση καμμία…»), ένας Κωστής Χρήστου («τι παράπονα είχε κι έφυγες από μένα…») ή έστω ένας Αντώνης Ρεπάνης («τα βράδια που περάσαμε μαζί, δεν είχανε του έρωτα το χρώμα…»). Τι διάολο έγιναν οι 100 χιλιάδες δίσκοι της ΕΡΑ –απορώ– για τους οποίους ακούμε και ξανακούμε στη σχετική διαφήμιση; Πήγαν παρακαταθήκη στη ΝΕΡΙΤ και ξέμεινε η ΕΡΤ με τα λιμά (τα CD των εφημερίδων);

Κάποτε ο Πανούσης τραγουδούσε… «όχι άλλο Νταλάρα, Πάριο κι Αλεξίου»… Αν εξαιρέσεις την Αλεξίου, την οποίαν άπαντες θα την θυμηθούν (θέλουν δεν θέλουν) στην αυγουστιάτικη πανσέληνο, από Πάριο και Νταλάρα φαίνεται πως κλείνει σιγά-σιγά το μαγαζί. Κρίμα, γιατί αντί να μας τα πρήζουν με τον Χαρούλη, που όταν ανακαλεί στην μνήμη μου τον Ξυλούρη δεν αντέχεται με τίποτα, ένας αγωνιστικός Νταλάρας θα ήταν ό,τι πρέπει. Ιδίως αυτό το καλοκαίρι… Του ’76...