ARVO PÄRT και VELJO TORMIS δύο νέα άλμπουμ των εσθονών συνθετών στις ECM New Series

ARVO PÄRT: Tractus [ECM New Series / AN Music, 2023]
Το πιο νέο άλμπουμ του 88χρονου εσθονού συνθέτη Arvo Pärt –που ηχογραφούσε στην Σοβιετική Ένωση από τα χρόνια του ’60 (να μην το ξεχνάμε αυτό) και που θα γινόταν παγκοσμίως γνωστός μέσα από τα άλμπουμ του στις ECM New Series, αρχής γενομένης με το “Tabula Rasa” του 1984– έχει τίτλο “Tractus” και κυκλοφορεί σε CD και 2LP, σε δύο περιποιημένες εκδόσεις. Βαριές, στιβαρές, με πολυσέλιδα δίγλωσσα (γερμανικά, αγγλικά) booklets και με τον πρέποντα εικαστικό σχεδιασμό, που ταιριάζει σ’ αυτόν τον «σοβαρό» συνθέτη, με το μεγάλο και γιατί όχι αγαπητό και ρηξικέλευθο έργο.

Σ’ αυτό το άλμπουμ παρουσιάζονται επιμέρους έργα του Arvo Pärt, δεκατέσσερα για την ακρίβεια, συντεθειμένα ανάμεσα στα χρόνια 1988-2022, γραμμένα, βασικά για μεικτή χορωδία και ορχήστρα εγχόρδων. Σε κάποια έργα υπάρχουν και κρουστά ή και πιάνο ή και συγκεκριμένες φωνές (σοπράνο), αλλά κατά βάση αυτό που ακούμε στο “Tractus” είναι χορωδία και έγχορδα.
Λέμε λοιπόν για την Estonian Philharmonic Chamber Choir και την Tallinn Chamber Orchestra, υπό τον Tõnu Kaljuste, ο ήχος των οποίων χαρακτηρίζει απ’ άκρη σ’ άκρη το άλμπουμ.
Περιττό να το πούμε πως η αφετηρία και σ’ αυτό το CD/2LP τού Arvo Pärt είναι θρησκευτική. Εξάλλου η λέξη “Tractus” δεν μπορεί παρά να αναφέρεται στη σειρά των θεολογικών γραπτών “Tracts for the Times” (τυπωμένα ανάμεσα στα χρόνια 1833 και 1841), που θα ξεκινούσαν από τον John Henry Newman (1801-1890), άγγλο θεολόγο, ακαδημαϊκό, φιλόσοφο, ιστορικό, συγγραφέα και ποιητή, αγγλικανό ιερέα και αργότερα καθολικό και καρδινάλιο, τον οποίον θα αγιοποιούσε η Καθολική Εκκλησία το 2019.
Η ηχογράφηση του “Tractus” συνέβη στην Εκκλησία των Μεθοδιστών του Tallinn, τον Σεπτέμβριο του 2022, έχοντας την γενική επιστασία, στην παραγωγή, του ιδίου του Manfred Eicher – που γνωρίζει φυσικά πώς να αντιμετωπίσει, από ηχογραφικής πλευράς, τα έργα του Arvo Pärt, όχι μόνον όσον αφορά στην καταγραφή των φωνών και των οργάνων, μα και στην διατύπωση του θρησκευτικού-πνευματικού κλίματος, που εξ ορισμού απαιτείται.
Δίσκος αναφοράς για το είδος του.

VELJO TORMIS: Reminiscentiae [ECM New Series / AN Music, 2023]
Με μεγάλη δισκογραφία στη σοβιετική Μελόντια και με εκτεταμένη στην ECM από το 1992 (“Forgotten Peoples”) και μετά, ο εσθονός συνθέτης Veljo Tormis (1930-2017) αποτελεί ένα ακόμη μεγάλο «σύγχρονο κλασικό» όνομα της μουσικής των Βαλτικών Χωρών.
Στο πιο νέο CD του, που αποκαλείται “Reminiscentiae”, συμπεριλαμβάνονται διάφορα έργα τού Tormis, γραμμένα ανάμεσα στο 1962 και τα πιο πρόσφατα χρόνια, με το φερώνυμο “Reminiscentiae” (1964/2009) να κυριαρχεί, αφού από τα 28 tracks του άλμπουμ καταλαμβάνει τα 21 (από το track 6 έως το 26).
To έργο αυτό αποτελείται από πέντε βασικά μέρη (“Autumn Landscapes”, “Winter Patterns”, “Spring Sketches”, “Summer Motifs” και “Three I Had Those Words of Beauty”) και πάμπολλα υπο-μέρη και θεωρείται ως ένα από τα χαρακτηριστικά της γραφής για ορχήστρα του Tormis – αποδιδόμενο, εδώ, από την Tallinn Chamber Orchestra, υπό τον Tõnu Kaljuste. Όπως σημειώνει ο διευθυντής ορχήστρας στο ένθετο:
«Αυτό το άλμπουμ είναι μια επαναφορά αναμνήσεων, που ξυπνά σκηνές από την παιδική ηλικία του Veljo Tormis. Όπως και συμβαίνει με τα “Melancholy Songs” και “Herding Calls”, περιλαμβάνει μια επιλογή από τα χορωδιακά του κομμάτια, καθώς και το “Reminiscentiae”, για ορχήστρα εγχόρδων. Το δε “The Tower Bell in My Village”, που ανοίγει τον δίσκο είναι μια εργασία του από το 1978. Θυμάμαι πως είχα φθάσει στην πόρτα του, κρατώντας στα χέρια μου το κείμενο του Fernando Pessoa, που ανοίγει το έργο, ζητώντας του να δημιουργήσει ένα κομμάτι για την περιοδεία της χορωδίας μου. Αυτό το άλμπουμ αντικατοπτρίζει, οπωσδήποτε, τη συνεργασία μας όλα αυτά τα χρόνια, ενώ είναι και το πρώτο, που ηχογραφώ από τότε που έφυγε από τη ζωή ο Veljo Tormis».
Στο άλμπουμ, πέρα από την Tallinn Chamber Orchestra ακούγονται ακόμη αφηγητής,  τρεις σοπράνο και μία μέτζο-σοπράνο, τρομπέτα, κρουστά και φλάουτο, με τις ηχογραφήσεις να συμβαίνουν στην Εκκλησία των Μεθοδιστών του Tallinn, τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2020.