PIERRE FAVRE TRIO Santana

Το “Santana”, ένα ιστορικό άλμπουμ της ευρωπαϊκής jazz (χαρακτηρισμός κυρίως γεωγραφικός και λιγότερο αισθητικός), αλλά κι ένα από τα σημαντικότερα στο είδος του στη δεκαετία του ’60, το είχα βρει πριν κάμποσα χρόνια (προς τα τέλη των 90s) στο δισκάδικο του Φώτη στα Εξάρχεια, στην Ανδρέα Μεταξά (το μαγαζί έχει κλείσει εδώ και καιρό). Ο Φώτης δεν ασχολιόταν με τους δίσκους τής euro-jazz και ό,τι έπεφτε στο μαγαζί του (σπάνιο ή μη) το αγόραζες με δυο-τρία χιλιάρικα. Θυμάμαι, ακόμη, την έκπληξη που είχα νοιώσει όταν έπιασα στα χέρια μου αυτό το LP, και μάλιστα στην πρώτη εκείνη ανεξάρτητη χοντροκομμένη ελβετική έκδοσή του από το 1968-69 [NR. PIP 1] –χωρίς τα ονόματα των μουσικών στο front cover –, και όχι την επανέκδοση τής FMP (1979).

Ο δίσκος υπογράφεται από το Trio του ελβετού ντράμερ Pierre Favre (γενν. το 1937), το οποίον αποτελούσαν η συμπατριώτισσά του πιανίστα Irène Schweizer (γενν. 1941) και ο γερμανός κοντραμπασίστας Peter Kowald (1944-2002). Οι τρεις μουσικοί βρέθηκαν στη Ζυρίχη την 8/10/1968 και σε ανεξάρτητη παραγωγή ηχογράφησαν ένα απολύτως «ελεύθερο» LP, πλήρως χαρακτηριστικό μιας εποχής που επιχείρησε να δώσει (και το κατόρθωσε) ισχυρή ταυτότητα στην avant-jazz, στη Γηραιά Ήπειρο. Οι παίκτες δεν έπεσαν, τότε, από τον ουρανό. Ο… γεροντότερος όλων, ο Pierre Favre, ξεκινούσε σε πιο παραδοσιακό στυλ ήδη από τα  μέσα των fifties, συμμετέχοντας, το 1960, στους European Jazz Stars του ιταλού κιθαρίστα Franco Cerri (μαζί με τους Lars Gullin, Flavio Ambrosetti, Michael Geier και George Gruntz), παίζοντας στα μέσα των sixties στην μπάντα του αμερικανού σαξοφωνίστα Don Menza (με Fritz Pauer, Gunter Lenz… ) κ.λπ. Η Schweizer ήδη από την προηγούμενη χρονιά (1967) είχε βάλει σε κίνηση το δικό της τρίο με τους μετέπειτα άσσους του krautrock Uli Trepte μπάσο και Mani Neumeier ντραμς, ενώ και ο Kowald είχε ήδη τις δικές του παρουσίες στο avant κύκλωμα όντας μέλος της Globe Unity Οrchestra (1966) τού Alexander von Schlippenbach, του τρίο του Peter Brötzmann (με τον Sven-Åke Johansson) από το 1967, αλλά και του Peter Brötzmann Octet από το πρώτο μισό του ’68. Όλα, δε, φαίνεται να ξεκινούν όταν η Schweizer συναντά τον Favre στο Montreux, τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς, ακολουθώντας τον στα εργαστήρια της Paiste (της γνωστής ελβετικής εταιρίας, που εξακολουθεί να κατασκευάζει τα φημισμένα πιατίνια και άλλα χάλκινα κρουστά). Όπως είχε πει κι η ίδια (http://is.gd/MGM30E): “We had a room with a big grand piano and a lot of drums and cymbals all over and every day we played together. So the Pierre Favre Trio was born”. Μπασίστας άλλοτε ήταν ο George Mraz και άλλοτε ο Peter Kowald· τελικώς στην εγγραφή του “Santana” πήρε μέρος ο Kowald (αφού ο Τσεχοσλοβάκος Jiri “George” Mraz την έκανε για Αμερική).

Εκείνη την εποχή τα μέλη του Trio, αποκλείεται να γνώριζαν την ύπαρξη των αδισκογράφητων, ακόμη τότε, Santana (δηλαδή και να τους γνώριζαν, πάλι, δύσκολα, θα χρησιμοποιούσαν το συγκεκριμένο όνομα), οπότε μένει μιαν απορία όσον αφορά στην ακριβή προέλευση του τίτλου του LP (μόνον υποθέσεις μπορώ να κάνω και δεν υπάρχει λόγος). Τα τσιτάτα στα οπισθόφυλλο (γραμμένα με κεφαλαία γράμματα) είναι αλήθεια πως δεν βοηθούν: «SΑΝΤΑΝΑ… ΣΥΝΕΧΕΙΑ/ ΔΙΑΡΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΤΕΡΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ· ΚΙΝΗΣΗ Η ΟΠΟΙΑ ΟΥΤΕ ΞΕΚΙΝΑ ΟΥΤΕ ΣΤΑΜΑΤΑ/ ΑΚΟΥΣΙΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ· Η ΥΠΑΡΞΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΣΕ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ… Η ΜΗ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ/ SANTANA».

Η επανέκδοση στην FMP το 1979
με τα ονόματα των μουσικών στο cover 
και τον σχετικό κωδικό (FMP 0630)

Το άλμπουμ, που μπορεί να έγινε με χρήματα της Paiste (στο οπισθόφυλλο ο Favre αναφέρει κάθε κρουστό της ελβετικής εταιρείας που χρησιμοποιεί, καθόσον δούλευε γι’ αυτήν), είναι το αποτέλεσμα ενός παικτικού δόγματος που στηρίζεται στη συνέχεια της μουσικής γραμμής (δεν υπάρχει αρχή και τέλος…), στις κατακερματισμένες αυθόρμητες αλλαγές, στην τοποθέτηση των μουσικών έναντι των εαυτών τους και όσων τους περιβάλλουν (τα μουσικά όργανα). Και τα τέσσερα κομμάτια (“Santana”, “Fluency”, “M.G.” “Waiting for Paul” – πρώτο/τρίτο του Kowald, δεύτερο/τέταρτο της Schweizer) εξελίσσονται με… φανταστική συνέπεια, είτε σε ομαδικό, είτε σε ατομικό επίπεδο, διαμορφώνοντας (και αυτά) ένα νέο (για την εποχή) κώδικα επικοινωνίας.