ΜΑΙΡΗ ΔΑΛΑΚΟΥ τα ακυκλοφόρητα, ηχογραφήσεις 1965-1985

Οπωσδήποτε ένας δίσκος, κι ένα CD, με ακυκλοφόρητα τραγούδια της Μαίρης Δαλάκου από την 20ετία 1965-1985 δεν ήταν κάτι το αναμενόμενο. Ξέρουμε, βεβαίως, πως πολλοί καλλιτέχνες, συνθέτες, τραγουδοποιοί, τραγουδιστές, έχουν ανέκδοτο υλικό τους, αλλά όταν κάθε φορά βγαίνει κάτι στο φως δεν γίνεται να μην γράφουμε για «έκπληξη». Πόσο μάλλον όταν το υλικό αυτό είναι και καλό, ή και πολύ καλό, και βεβαίως καλοηχογραφημένο.
Γιατί παίζει ρόλο και αυτό. Οι μπομπίνες εννοώ, οι ταινίες, να είναι σε καλή κατάσταση, ώστε και η τελική αποτύπωσή τους να διαθέτει κάποια τεχνικά ποιοτικά στάνταρντ. Στην περίπτωση του ανέκδοτου υλικού της Δαλάκου, υπό τον τίτλο «Τα Ακυκλοφόρητα, Ηχογραφήσεις 1965-1985» [B-otherSide Records / Mr Vinylios, Φεβ. 2025], ισχύουν όλα τα προηγούμενα... συν κάποια ακόμη.
Το βασικότερο; Τα τραγούδια (του βινυλίου κατ’ αρχάς) συναποτελούν όλα ένα LP με ενιαίο χρώμα. Παρότι έχουμε ηχογραφήσεις εδώ, με άνοιγμα 20ετίας, δεν σου δημιουργείται η αίσθηση πως ακούς κάποιο δίσκο, που αποτυπώνει όλες αυτές τις διαφορετικές εποχές. Βεβαίως είναι η φωνή της Δαλάκου, που ενοποιεί το υλικό, αλλά είναι και η γενικότερη ατμόσφαιρα των τραγουδιών (νεοκυματική, φολκ, ροκ, μπαλαντική) που προσδίδει στον δίσκο ένα χρώμα (με μικρές ένθεν κι ένθεν αποχρώσεις).

Ο δίσκος ανοίγει με το «Πίσω απ’ τις βατομουριές» (Μαίρη Δαλάκου-Σπύρος Καμπάνης), με πιάνο, φλάουτο και κιθάρα να συνοδεύουν τη φωνή – τραγούδι, που δημιουργεί, αβίαστα, αυτό το ονειρικό, φασματικό κλίμα των θεμάτων της νεοκυματικής εποχής. Ενδιαφέρον έχουν και τα «Λιανοτράγουδα» (Γιάννης Μαρκόπουλος-Στρατής Μυριβήλης), αλλά την πιο μεγάλη έκπληξη την κάνουν εδώ τρία γαλλόφωνα τραγούδια (στίχοι Δάφνη Ζ.), στα οποία ηχογραφούνται και ηλεκτρικά όργανα (σε άλλα παίζουν το συγκρότημα Μπουρμπούλια, σε άλλα ο Αργύρης Κουλούρης με τον Γιώργο Λαβράνο κ.λπ.).
Λέμε για τα “Dans tes yeux”, “Si tu veux partir” και “Le chanson de la liberté”. Στο δεύτερο τα ροκ στοιχεία είναι πολύ μπροστά και κυριαρχούν (ιδίως το μπάσο του Βασίλη Ντάλλα), ενώ το τρίτο ίσως να είναι γνωστό σε κάποιους, επειδή ακούστηκε και στο LP «Σατυρικά» [Sonora, 1975] της Δαλάκου με τον Πιτσιλαδή (εκεί με τα λόγια του ποιητή Αργύρη Εφταλιώτη).
Ενδιαφέρον έχουν βεβαίως η διασκευή τού «Στον πόλεμο ο Τζο» (Μάνος Λοΐζος-Γιάννης Νεγρεπόντης) από «Τα Νέγρικα», τα «Δυο ηπειρώτικα», που φέρνουν στη μνήμη Νίκο Χουλιαρά, το χατζιδακικό «Τα ουσιαστικά» (Μαίρη Δαλάκου-Ρένα Καρθαίου) και ακόμη το «Ο μικρός αητός» (Μαίρη Δαλάκου-Υακίνθη), ένα τραγούδι διαμαρτυρίας, εμπνευσμένο από τα τραγικά γεγονότα, με τους τέσσερις νεκρούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Kent, μετά από πυροβολισμούς της Εθνοφρουράς του Ohio, τον Μάιο του ’70.
Όμως και για τη δεύτερη πλευρά του δίσκου η Δαλάκου μας επιφυλάσσει «εκπλήξεις». Λέμε κατ’ αρχάς για το ωραίο νεοκυματικό «Ο ερχομός σου» (στίχοι Σπύρος Καμπάνης), γνωστό και από το LP «Απανεμιά» [Polydor, 1968], το «Θρακιώτικο» (το ακούμε και στα «Σατυρικά», αλλά εδώ είναι διαφοροποιημένο), που φανερώνει την ανάγκη των τραγουδοποιών της περιόδου να εκφραστούν και μέσα από τους δημοτικούς σκοπούς, ενταγμένους είτε στο νεοκυματικό περιβάλλον, είτε στο φολκ (όπως εδώ), είτε στο ροκ, και βεβαίως (λέμε) για τα τέσσερα τραγούδια σε στίχους Φώντα Λάδη.
Ενοργανωμένα για πιάνο, τα κομμάτια αυτά διακρίνονται για την απλότητα και τον λυρισμό τους, μα και για τα προοδευτικά μηνύματα που μεταφέρουν («Ιπτάμενος δίσκος», «Το αστροναυτόπουλο»). Το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» του Απόστολου Καλδάρα, με το οποίο κλείνει ο δίσκος βινυλίου με τα «ακυκλοφόρητα», διασκευαζόταν, από την Δαλάκου, από την εποχή της Απανεμιάς. Οπότε αυτό, σίγουρα, δεν αποτελεί έκπληξη.
Για να πάμε, όμως, και στο CD...
Εδώ καταγράφονται δώδεκα κομμάτια, διαφόρων εποχών –πιάνουν, δηλαδή, όλη την 20ετία ηχογραφήσεων που ορίζει η έκδοση– φθάνοντας έως το LP «Μετά την Παράσταση» [CBS, 1985] και που είναι βασισμένα σε στίχους Σπύρου Καμπάνη, Δάφνης Ζ. , Φώντα Λάδη, Θάνου Φουργιώτη κ.ά. (σχεδόν όλα με μουσικές της Δαλάκου).
Πολλά τραγούδια ξεχωρίζουν και από εδώ, όπως «Οι παλιάτσοι» (στίχοι Σπύρος Καμπάνης), το «Ποτάμι» (Γιάννης Μαρκόπουλος-Δημήτρης Χριστοδούλου), που έχει στίχους παρεμφερείς και κάπου ίδιους με το κλασικό «Το ποτάμι» του Μίμη Πλέσσα, που είχε πει ο Αντώνης Καλογιάννης το 1973, το «Πού εισ’ αυτή την άνοιξη» (επίσης των Μαρκόπουλου-Χριστοδούλου), που το είχε πει και ο Κώστας Χατζής, μα και η Δαλάκου στο σάουντρακ της ταινίας «Διωγμός» (1964) του Γρηγόρη Γρηγορίου, το αμερικάνικο παραδοσιακό “Cindy”, που ακούγεται με τη συνοδεία των αδελφών Τζαβάρα, τα «Σύννεφο» (Γιώργος Σουρέλης), «Πνεύματα» (Ρένα Καρθαίου) κι «Ένα καρότσι» (Φώντας Λάδης), που ακούγονται με συνοδεία πιάνου, όπως και τα δύο demo από το LP του ’85 (τα «Μετά την παράσταση» και «Του μοναχικού σκηνοθέτη»).
Πληθώρα ανέκδοτου υλικού, λοιπόν, από μια τραγουδοποιό με μεγάλη ιστορία στο χώρο, που αξίζει να την ανακαλύψετε (όσοι και όσες δεν την γνωρίζετε), μέσω αυτής της πολύ ιδιαίτερης έκδοσης.
Επαφή: https://www.b-otherside.gr/