ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΟΣ κατάρα

Η «Κατάρα» του Νίκου Πάνου είναι ένα από τα κομμάτια που σφράγισαν τα παιδικά μου χρόνια. Μπορεί να μην πολυκαταλάβαινα τι ακριβώς άκουγα, όταν κυκλοφόρησε στις αρχές των seventies, αλλά σίγουρα κάτι με είχε συναρπάσει σ’ αυτό. Η μουσική, οι στίχοι, η ερμηνεία; Κάτι… Το 1975-76 πάντως, όταν το τραγούδι παιζόταν ακόμη παντού, ήταν από ’κείνα που άκουγα –παιδί ακόμη– στα τζουκ-μποξ της εποχής. Εννοώ, πως «τάιζα» εγώ τα μηχάνηματα, όχι οι άλλοι… Φραγκάκι και… δωσ’ του να ’χει...

Το άσμα τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1972 στο 45άρι «Κατάρα/ Οι μελαχρινούλες» [Polyphone PS 347]. Στην ετικέτα αναγραφόταν πως τα πάντα (στίχοι, μουσική, ερμηνεία, διεύθυνση λαϊκής ορχήστρας) ανήκαν στον Νίκο Πάνο. Ένα χρόνο αργότερα (1973), όταν η «Κατάρα» άνοιγε το πρώτο LP του ερμηνευτή [Polyphone SLPS 63] εκεί, δίπλα στο ονοματεπώνυμο του Νίκου Πάνου διαβάζαμε κι εκείνο της Παρασκευής Πολίτου – της στιχουργού της «Κατάρας».

Όταν τούτο διαπίστωσα, κάποια στιγμή στα eighties, δυσκολεύτηκα να το πιστέψω. Δεν περίμενα δηλαδή πως τέτοιους στίχους («Κατάρα να ’χεις από μένα/ που μ’ έκανες και πίστεψα σ’ εσένα/ κι όταν είδες πως σ’ αγάπησα στα αλήθεια/ μ’ άλλον έφυγες και μ’ άνοιξες πληγές στα στήθια./ Η κατάρα μου να δέρνει τη σκιά σου/ κι εφιάλτες να σε δέρνουν στα όνειρά σου/ τα σημάδια, οι πληγές μου να σε ζώνουν/ και τα μάτια σου ποτέ να μη στεγνώνουν») θα μπορούσε να τους είχε γράψει γυναίκα. Δεν ήταν όμως η πρώτη – η άγνωστη «γενικώς» Παρασκευή Πολίτου. Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, ας πούμε, είχε γράψει πάρα πολλούς «αντρικούς» στίχους (μου έρχονται αμέσως στο νου «Η διπρόσωπη», το «Τόσα χρόνια σαν τυφλός», το «Πετραδάκι-πετραδάκι»…), συνεπώς υπήρχε μια κάποια παράδοση. Και τι παράδοση!

Το τραγούδι είναι παράξενο – δεν… συνάδει με άλλα της εποχής. Δεν είναι μόνον οι κατάμαυροι στίχοι (κάπως σαν ο ορισμός του… doom), που σε κάνουν να διερωτάσαι πώς και η «Κατάρα» έγινε τόσο μεγάλη επιτυχία, είναι και η μουσική/ενορχήστρωση, όπως και η ερμηνεία. Ο Νίκος Πάνος έγραψε ένα καταπληκτικό τραγούδι, το οποίον έτυχε της καλύτερης ενορχήστρωσης. Η εισαγωγή με το φλάουτο, που παραπέμπει σε κάτι σαν τον «Τσοπανάκο», δίνοντας ένα απόμακρο-βουκολικό πνεύμα, η φωνή που μπαίνει a cappella (σαν σε τραγούδι της… τάβλας) και με την ελάχιστη δυνατή οργανική ανταπόκριση (πάντα από το φλάουτο), το ελαφρολαϊκό «σκάσιμο» με την δραματική εκφορά του λόγου, το ανατριχιαστικό ρεφρέν και η ορχήστρα που το… αποτελειώνει, στο πνεύμα του καλύτερου Άκη Πάνου...
Δεν γινόταν να περάσει απαρατήρητος ένας τέτοιος συνδυασμός… και δεν πέρασε, αφού ακόμη και σήμερα η «Κατάρα» δίνει και παίρνει στο YouTube, εκεί που έχει «ανεβεί» περισσότερες από 30(!) φορές (από διαφορετικούς χρήστες). Βαρέθηκα να μετράω...

Ο Νίκος Πάνος (με την ωραία, διαπεραστική φωνή) δεν είπε μόνο αυτό το μεγάλο τραγούδι στην πολύχρονη καριέρα του. Στον ίδιο δίσκο υπάρχουν και οι «Γλυκές καμπάνες» π.χ. – ίσως το δεύτερο ωραιότερό του, σ’ ένα φουριόζο τέμπο και πολύ κοντά σ’ ένα κράμα Λάκη Αλεξάνδρου και Τόλη Βοσκόπουλου (σπουδαίο κομμάτι, ακούστε το στο YouTube). «Κατάρα» όμως δεν ήταν δυνατόν να ξαναγραφτεί. Και δεν ξαναγράφτηκε…