JULIAN JAY SAVARIN δίσκοι και βιβλία

Άκουσα τα δύο άλμπουμ του Julian Jay Savarin –το “A Time Before This” [Young Blood, 1970] που κυκλοφόρησε υπό το όνομα Julian’s Treatment, και το “Waiters on the Dance - Lemmus/ A Time Trilogy” [Birth, 1973]– όταν επανεκδόθηκαν για πρώτη φορά πριν 25-30 χρόνια. Το δεύτερο στην εταιρία 5 Hours Back το 1986 και το πρώτο στην See for Miles το 1990. Ακόμη αυτές τις κόπιες έχω (παρ’ όλες τις ενδιάμεσες reissues, αφήνω τα originals κατά μέρος) και αυτές ξαναέβαλα τώρα στο πλατώ, μετά από πάρα πολλά χρόνια, για να απολαύσω, όπως πρέπει, δύο άξιους δίσκους του βρετανικού progressive rock. Ιστορικά άλμπουμ αμφότερα, για τα οποία, όσα χρόνια και να περάσουν, θα έχω πάντα την καλύτερη γνώμη.

Ο Julian Jay Savarin δεν ήταν Άγγλος και δεν ήταν μόνο μουσικός, αφού ήταν/είναι κι ένας επιτυχημένος συγγραφέας. Γεννημένος στην Dominica (Μικρές Αντίλλες, Καραϊβική – είναι έγχρωμος), είχε έλθει στην Βρετανία το 1962 όταν ήταν 12 ετών. Όπως σημειώνει ο Bevis Frond στις liner notes του άλμπουμ τής See for Miles… ο Savarin είχε περάσει ένα διάστημα της ύστερης εφηβείας του από την RAF (από ’κει θα του έμεινε το «κόλλημα» με τις μετέπειτα αεροπορικές περιπέτειες), για να έλθει στο Λονδίνο προς τα τέλη των sixties με την λαχτάρα να γίνει ένα κομμάτι της τότε «ανθισμένης» καλλιτεχνικής σκηνής.
Ο Savarin που ήταν επίσης δυνατός keyboard player, δεν έχανε live για live στα κλαμπ της εποχής, αναπτύσσοντας γρήγορα ένα δικό του τρόπο μεταφοράς των ιστοριών επιστημονικής φαντασίας, που σκαρφιζόταν, σ’ ένα rock επίπεδο. Έτσι, έβαλε πλώρη για να εντοπίσει μια ομάδα μουσικών που θα τον βοηθούσε στις προτεραιότητές του. Κόλλησε μ’ έναν μπασίστα από το Tottenham, τον John Dover και μέσω εκείνου γνωρίζει τον κιθαρίστα και φλαουτίστα Del Watkins. Από κοντά κι ένας ντράμερ, ο Jack Drummond, με το γκρουπ να μοιάζει έτοιμο σχεδόν με την εξαίρεση της «φωνής». Το πρόβλημα λύθηκε, όπως γράφει πάντα ο Bevis Frond, όταν ένας φίλος συστήνει στον Savarin την Cathy Pruden. Η Pruden, που ήταν Αυστραλέζα, δεν είχε μόνον ωραία φωνή, αλλά και εμφάνιση – κάτι, που, ενίοτε, βοηθάει τα συγκροτήματα στο να ξεκινήσουν από μιαν ελαφρώς πιο προχωρημένη θέση.
Τον Γενάρη του 1970 η μπάντα ήταν πλήρης τέλος πάντων, και κάτω από ’κείνο το σκηνικό θα έρχονταν και τα πρώτα live στα κλαμπ του Λονδίνου και των περιχώρων, βοηθώντας το συγκρότημα να κλείσει γρήγορα ένα συμβόλαιο με την νεοσυσταθείσα Young Blood του Miki Dallon. Ένα αρχικό 45άρι με τα τραγούδια “Alda, dark lady of the outer worlds/ Phantom city” θα ετοιμαστεί σύντομα, ανοίγοντας το δρόμο για το μεγάλο δίσκο, που θα κυκλοφορούσε, τελικώς, τον Ιούνιο του 1970. Με λίγα λόγια όλα φαίνεται πως πήγαιναν πρίμα για τους Julian’s Treatment, όπως ήταν, πλέον, το όνομα του βρετανικού γκρουπ.

Το “A Time Before This” ήταν διπλό και περιλάμβανε δώδεκα tracks (τρία ανά πλευρά).
Τα εντυπωσιακά φωνητικά της Cathy Pruden πήγαιναν μαζί με τις καταλυτικές ηχητικές παρουσίες του hammond και της κιθάρας, με ορισμένα κομμάτια, όπως εκείνα τα δύο τού single ή το έξοχο επικό “Strange things”, να κολλάνε αμέσως στη μνήμη.
Το concept του άλμπουμ, που ανήκε στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας, αφορούσε σε μιαν ιστορία εγκατάλειψης της Γης (μετά από κάποια καταστροφή προφανώς) και με τον ήρωα να μεταβαίνει στον πλανήτη Alkon του αστερισμού του Κενταύρου, εκεί που θα συναντούσε την Alda, τη Σκοτεινή Κυρία των Έξω Κόσμων και την Altarra, την Πριγκίπισσα των Μπλε Γυναικών.

Παρά το εντυπωσιακό ξεκίνημα –το άλμπουμ κατατάσσεται ασυζητητί μεταξύ των ωραιότερων της εποχής– το συγκρότημα δεν είχε καλή τύχη. Τα συνηθισμένα προβλήματα με το μάνατζμεντ, την προώθηση και τις οικονομικές απολαβές (όπως σημειώνει πάντα ο Bevis Frond) έφεραν τη διάλυση. Προς τα τέλη του 1970 οι Julian’s Treatment δεν υπήρχαν πια, αφήνοντας στα χαρτιά όλα εκείνα στα οποία είχε αναφερθεί ο Julian Jay Savarin στο Melody Maker, τον προηγούμενο Απρίλιο: 
“I used to write science fiction stories as a hobby and then I started writing a book which starts with the colonisation of Earth and takes in my ideas of the past, present and future. When the whole thing is completed it will be in three albums. The lyrics of the song tell the story.(…) After the three albums have been completed we’ll go in different directions. Our guitarist and flute player Del Watkins has some very good ideas, but at the moment we’re sticking to what we’re doing”.

Μετά το “A Time Before This” o Savarin θα επιστρέψει στο γράψιμο, εστιάζοντας στη συνέχεια τής ιστορίας – κάτι που του πήρε λίγο καιρό απ’ ό,τι φαίνεται. Δύο χρόνια αργότερα, πάντως, κυκλοφορεί το πρώτο βιβλίο του που είχε τίτλο Waiters on the Dance/ Lemmus A Time Trilogy 1 [Arlington Books, London 1972] και πάνω σ’ αυτό στηρίζει το δεύτερο και τελευταίο άλμπουμ του, που κυκλοφόρησε το 1973 (μάλλον) σε ετικέτα Birth (ένα παράλληλο label της Young Blood). Το υπέγραφε ο ίδιος ως Julian Jay Savarin και ο τίτλος του ήταν –να πω φυσικά;– ο τίτλος του βιβλίου… “Waiters on the Dance - Lemmus/ A Time Trilogy”.
Για τις ανάγκες της ηχογράφησης ο Savarin, που είχε δίπλα του από την παλαιά ομάδα μόνο τον μπασίστα John Dover, προσλαμβάνει για κιθαρίστα κάποιον Nigel Jenkins, για ντράμερ τον Roger Odell (από τους CMU) και για τραγουδίστρια (στη θέση της Cathy Pruden, που είχε επιστρέψει στην Αυστραλία) την Lady JoMeek, αδελφή της Anna Meek τής τραγουδίστριας των Catapilla και πρώην μέλλος του ιδίου γκρουπ (η Jo), πριν εκείνο μπει στο στούντιο. Ο ίδιος ο Savarin έπαιζε keyboards φυσικά, ενώ υπήρχαν και string arrangements από τον Tom Parker (στο “Stranger” π.χ.).

Το “Waiters on the Dance - Lemmus/ A Time Trilogy”, που ακούγεται ως μια φυσική εξέλιξη του “A Time Before This”, είναι ένα εντυπωσιακό progressive rock LP, ένα από τα πιο συναρπαστικά ακούσματα της σχετικής ιστορίας (δεν θα μπορούσε να λείπει και από τη λίστα του Δισκορυείου με τα 100 PROGRESSIVE ΑΛΜΠΟΥΜ, που δημοσιεύτηκε τον προηγούμενο Μάιο). Έχει μεγαλύτερη ενότητα από τον προηγούμενο δίσκο, τα ίδια ή και καλύτερα παιξίματα, και βεβαίως συνθετικώς εμφανίζεται ακόμη περισσότερο ολοκληρωμένο, δίχως χάσματα ή χαλαρές στιγμές. Αγέρωχο άκουσμα, που δεν χάνει ίχνος της αξίας του 41 χρόνια αργότερα.
Το concept είναι και εδώ φανταστικό, με την Alda, την γυναίκα του Σείριου, να πρωταγωνιστεί… τουλάχιστον μέχρι τον θάνατό της (“The death of Alda”)... αν κι εκείνο που συναρπάζει είναι το άνοιγμα της δεύτερης πλευράς, με το “Dance of the golden flamingoes” να σκορπίζει ασύγκριτα prog ρίγη.
Η τριλογία Lemmus θα συνεχιστεί με τα βιβλία Beyond the Outer Mirr [Corgi Books, London 1976] και Archives of Haven [Corgi Books, London 1977], φέροντας εις πέρας τη βασιλεία του G.O.D., του Γαλαξιακού Οργανισμού και των Κτήσεων (Galactic Οrganization and Dominions) και της αποίκησης του πλανήτη Terra, που θα άλλαζε έκτοτε την… πορεία του σύμπαντος.
Δυστυχώς, ουσιαστική δισκογραφική συνέχεια για τον Julian Jay Savarin δεν υπήρξε, αφού ένα 45άρι που αναφέρεται από παλαιά στο Record Collector με τα κομμάτια “I am you/ Kizeesh” [Lyntone LYN 3426, 197?] φαίνεται πως εκδόθηκε από τις εκδόσεις Corgi Books μόνον ως promo των βιβλίων. Επίσης κάτι που αναφέρει ο Bevis Frond (πάντα από τις liner notes του άλμπουμ της See for Miles) πως ο Julian Jay Savarin είχε συμμετάσχει στο soundtrack της μικρού μήκους ταινίας του Ian Lloyd Face of Darkness από τα early 80s δεν επιβεβαιώνεται από τον IMDb. Από εκεί μαθαίνουμε πως η ταινία του Ian F.H. Lloyd (διάβασα πως πρόκειται για έργο τρόμου στην παράδοση της Hammer και πως είναι πολύ σπάνιο) είχε διάρκεια 58 λεπτά (ήταν μεσαίου μήκους δηλαδή), προερχόταν από το 1976 (όχι από τα early 80s) και πως μουσική είχαν γράψει ο (πολύ γνωστός) Michel Colombier και κάποιος Martin Jacklin. Αυτός ο τελευταίος είναι αγνώστων λοιπών στοιχείων. Να πρόκειται για παρατσούκλι του Julian Jay Savarin; Κανείς δεν ξέρει. Πάντως ο Bevis Frond, που φαίνεται να είχε κάποιες πληροφορίες από πρώτο χέρι, αναφέρει πως η συνεισφορά του Savarin στο soundtrack είχε τίτλο “Drift to dawn”. Δεν μπορεί να τα έβγαλε όλα αυτά από το μυαλό του… Η ουσία είναι όμως πως, έκτοτε, ο Julian Jay Savarin δεν μας απασχόλησε ξανά ως συνθέτης/ μουσικός.

Στα eighties ο Julian Jay Savarin έγινε πολύ γνωστός, παγκοσμίως, ως συγγραφέας περιπετειωδών μυθιστορημάτων – και όταν λέω παγκοσμίως εννοώ και στην Ελλάδα. Μπορεί πολλοί έλληνες μουσικόφιλοι να μην έκαναν τη σύνδεση με την λογοτεχνική παραγωγή του (όπως και πολλοί βιβλιόφιλοι θα αδιαφόρησαν για το μουσικό έργο του), όμως οκτώ(!) τουλάχιστον βιβλία του κυκλοφόρησαν στη χώρα μας σε εκδόσεις BELL στην δεκαετία του ’80.

Εκείνη την εποχή, προσωπικώς, υποτιμούσα τα συγκεκριμένα βιβλία (και τις συγκεκριμένες εκδόσεις), αλλά πάντα υπάρχει τρόπος ώστε να… επανορθώσεις. 
Θυμάμαι πάντως πως το πρώτο βιβλίο του Julian Jay Savarin το είχα αγοράσει, τότε, από σταντ (με βιβλία) των ΚΤΕΛ, όταν σκότωνα την ώρα μου περιμένοντας το λεωφορείο και κοιτάζοντας τα βίπερ. Ξαφνικά είχε πέσει το μάτι μου στο Ανθρωποκυνηγητό στην Έρημο και στο όνομα Julian Savarin στο εξώφυλλο. Είχα πάθει πλάκα. Ένας από τους αγαπημένους μου μουσικούς του progressive rock (εκείνη την περίοδο) έγραφε και… βιβλία τσέπης; Το αγόρασα πάραυτα, το ξεφύλλισα και στις πρώτες σελίδες του θα διάβαζα το εξής βιογραφικό: 
«Ο Julian Savarin γεννήθηκε στον Άγιο Δομίνικο (σ.σ. άλλος ο Άγιος Δομίνικος στην Ισπανιόλα και άλλη η Dominica των Μικρών Αντιλλών). Οι πρόγονοί του ήταν Αφρικανοί, Μάγια και Γάλλοι. Σε ηλικία 12 χρόνων μετανάστευσε στην Αγγλία, όπου και τελείωσε τις σπουδές του. Υπηρέτησε στη ΡΑΦ και στη συνέχεια επιδόθηκε στο γράψιμο και στη μουσική σύνθεση. Στη δεκαετία του ’70 το ροκ συγκρότημά του Julian’s Treatment ηχογράφησε δύο άλμπουμ. Η μουσική του συνδυάζει στοιχεία ροκ και κλασικής μουσικής. Η ροκ όπερά του A Time Before This παίχτηκε αρκετές φορές στην Αγγλία. Δημοσίευσε τέσσερα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας που αποτελούν μέρος ενός δωδεκάτομου κύκλου. Το ‘Ανθρωποκυνηγητό στην Έρημο’ είναι το πρώτο θρίλερ του».

Οι τίτλοι των οκτώ βιβλίων του Julian Jay Savarin, που τυπώθηκαν στην Ελλάδα (όλα σε εκδόσεις BELL Best Seller) και τους οποίους γνωρίζω είναι οι ακόλουθοι: Ανθρωποκυνηγητό στην Έρημο (1986), Στα Ίχνη των Λύκων (1986), Ισορροπία Δυνάμεων (1987), Νάγια (1988), Λυνξ (1988), Ιπτάμενη Απειλή (1988), Ελικόπτερο Χάμερχεντ (1988) και Τρόπαιο (1990), ενώ για κάποια υπάρχουν και δεύτερες εκδόσεις, όπως για το Ανθρωποκυνηγητό στην Έρημο, που ξαναβγήκε το 1990.
Τα περισσότερα απ’ αυτά τα βιβλία ανήκουν σε δύο επιμέρους κατηγορίες αναλόγως με τον πρωταγωνιστή τους. Έτσι έχουμε τα βιβλία με τον «τζειμσμποντικό» ήρωα Gordon Gallagher κι εκείνα στα οποία πρωταγωνιστεί ο David Pross («ένας από τους καλύτερους πιλότους ελικοπτέρων της χώρας»). Ο Gallagher πρωταγωνιστεί π.χ. στα Ανθρωποκυνηγητό στην Έρημο, Στα Ίχνη των Λύκων, Ισορροπία Δυνάμεων και Νάγια, ενώ ο Pross στα Λυνξ, Ιπτάμενη Απειλή και Ελικόπτερο Χάμερχεντ. Τέλος το Τρόπαιο είναι μία αυτόνομη νουβέλα.
Ο Savarin έχει αφηγηματικές αρετές και ξέρει να στήνει ωραία σκηνικά δράσης και σασπένς. Γενικώς, τα βιβλία του διαβάζονται μια χαρά σε… λεωφορεία, τρένα κ.λπ., όταν κάποιος ταξιδεύει σε βαρετές διαδρομές μη βλέποντας την ώρα να φθάσει στον προορισμό του. Το ότι τα BELL, τώρα, πουλιούνται στα σταντ του ΚΤΕΛ, του ΟΣΕ, των αεροδρομίων κ.λπ. δεν είναι συμπτωματικό. Έχει υπάρξει μελέτη πριν…

Να, τώρα, και δυο περιλήψεις από αντίστοιχα οπισθόφυλλα για να πάρετε μιαν ιδέα της φαντασίας του Savarin…

«Ο Προς ήταν ένας από τους καλύτερους πιλότους ελικοπτέρων της χώρας. Γι’ αυτόν το λόγο η αγγλική κυβέρνηση του ζήτησε να βοηθήσει την απόδραση ενός πράκτορα από την Κίνα. Η αμοιβή για την αποστολή ήταν ό,τι χρειαζόταν για να βγει από τη δύσκολη οικονομική θέση που βρισκόταν. Ήταν έμπειρος και γενναίος. Είχε ανάγκη τα χρήματα, Δεν είχε άλλα περιθώρια επιλογής… Έπρεπε να τα καταφέρει. Αλλά μαζί με τον πράκτορα έπρεπε να σώσει και τον ίδιο του τον εαυτό…» (από το Λυνξ).

«“Κυρίες και κύριοι, η φωνή που ακούτε δεν είναι η φωνή του κυβερνήτου του αεροσκάφους. Ο κυβερνήτης είχε τη σύνεση να μην προβάλει αντίσταση. Έχει παραδώσει τη διακυβέρνηση σ’ εμένα και τους συνεργάτες μου. Αν φερθείτε λογικά, δε θα πάθετε τίποτα. Προσέξτε, υπάρχουν ήδη τέσσερα θέματα στην πρώτη θέση. Βλέπετε, κάποιοι αποδείχτηκαν ανόητοι. Δε θέλουμε να έχουμε άλλα θύματα. Μη γελιέστε, όμως, δε θα χαριστούμε σε κανέναν”. Η αεροπειρατεία ήταν το πρώτο σοκ για τους επιβάτες του μοιραίου αεροπλάνου. Το δεύτερο ήταν το ξύπνημα από έναν αφύσικο ύπνο, σ’ ένα υπόγειο κελί χωρίς παράθυρα. Οι αδίσταχτοι αεροπειρατές θα τους πληροφορήσουν σε λίγο πως βρίσκονται στην καρδιά μιας απέραντης, καυτής ερήμου στην Αυστραλία, κι ότι επομένως κάθε απόπειρα για απόδραση είναι μάταιη» (από το Ανθρωποκυνηγητό στην Έρημο).

Καλά όλα αυτά (θα μου πείτε κι εσείς), αν κι εγώ θα ήθελα να ξανακούσω κάτι από τον συνθέτη Savarin (κάτι ανέκδοτο ή καινούριο εννοώ) ή τουλάχιστον να δω στην γλώσσα μας τα «Lemmus»… Απορώ πώς και δεν έχουν μεταφραστεί… Ή μήπως έχουν… και δεν το έχω πάρει χαμπάρι;