ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ – ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΛΩΡΙΝΙΩΤΗΣ για τη μάνα μας

Πριν λίγες ημέρες ένας φίλος του Δισκορυχείου μού έστειλε μερικά «χατζιδακικά» απόρρητα. Τον ευχαριστώ πολύ και από εδώ. Ένα από αυτά τα απόρρητα ήταν και η ιστορική εκπομπή που είχε παρουσιάσει ο Μάνος Χατζιδάκις, στο Τρίτο Πρόγραμμα, το 1979, έχοντας ως καλεσμένο τον Γιάννη Φλωρινιώτη. Την εποχή που «ξέσκιζε» ο Φλωρινιώτης με το «Πειράζει που είσαι μεγάλη φίρμα» και όλα τα υπόλοιπα ο Χατζιδάκις, θες από πρόκληση (για την πρόκληση), ώστε να την «σπάσει» στους σεμνότυφους του Τρίτου, τους κλασικοανατραφείς και τις ναρκωμένες συνειδήσεις, θες επειδή γούσταρε τον τραγουδιστή (όπως τον γούσταρε κι η μισή Ελλάδα δηλαδή), θες γιατί έβλεπε σ’ αυτόν κάτι που δεν έβλεπαν όλοι οι υπόλοιποι… τυφλοί (σωστοί, οι… τυφλοί), προβαίνει σ’ αυτήν την εκπομπή, η οποία, έτσι όπως την ξανακούω, τώρα, έχω την αίσθηση πως αγγίζει, στη μεγαλύτερη διάρκειά της, τα όρια του kitsch. Υπό την έννοια της «επικοινωνίας» των αντιθέτων· ενός «βέλτσιου» φιλοσοφικο-ποιητικίζοντος λέγε-λέγε από τη μια μεριά, που δεν αιτιολογείται, ούτε ακολουθείται από το απέναντι στρατόπεδο. Λυπάμαι, αλλά εμένα το σκηνικό μου θύμισε μιαν υποτιθέμενη, αλλά απολαυστική συνέντευξη στο περιοδικό Αγκάθι, στις αρχές των 80s, του παλαιού ποδοσφαιριστή Νίκου Αναστόπουλου (Θανάσης Μάνθος κερνούσε, Θανάσης Μάνθος έπινε), που σατίριζε ακριβώς αυτό: «Κάθε μεταβλητή δε δρα πάντα αμφίπλευρα, εφόσον σύγκειται σε ψαύση. Καταλαβαίνεις, η σχεδίαση της γειτνίασης έχει μεγάλη σχέση με τις μαλακίες που θα κάνει ο τερματοφύλακας. Υπάρχει όμως πάντα μια συνείδηση. Δηλαδή καθετί δεν είναι μόνο αίτιο-αιτιατό. Η πάσα και το σουτ δεν είναι τελικά καθοριστικά ως προς το γκολ. Υπεισέρχονται διάφοροι αντίξοοι παράγοντες, όπως η γκαντεμιά και η κωλοφαρδία».
Ο Φλωρινιώτης –παρ’ όλο τον αγώνα που δίνει από μικροφώνου ο Χατζιδάκις– δεν διαβαίνει το ποτάμι, παραμένοντας στη δική του όχθη· έχει τον δικό του προφορικό λόγο, λέει τα δικά του τραγούδια, λες και αδιαφορεί για τις εκφραστικές ακροβασίες του οικοδεσπότη του. Το αποτέλεσμα είναι να διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στον έναν που έχει τον τρόπο να αντιλαμβάνεται (εκείνο που θέλει να αντιλαμβάνεται), και στον άλλον που ζει, υποτίθεται, τον ύπνο του δικαίου, με την τύχη και την δόξα να δουλεύουν ερήμην του. «Είναι ένας μεγάλος τραγουδιστής, μόνο που δεν το ξέρει ο ίδιος», υποστηρίζει ο Χατζιδάκις.
Μα δεν υπήρξε ποτέ «μεγάλος τραγουδιστής» ο Φλωρινιώτης, ούτε είπε ποτέ «μεγάλα τραγούδια». Το λέει και ο ίδιος στη συγκεκριμένη συνέντευξη. Γιατί ο «μεγάλος τραγουδιστής» καταξιώνεται και μέσω του ρεπερτορίου του. Ο Χατζιδάκις οδηγείται σε ακραίες καταστάσεις, όταν συγκρίνει τον καλεσμένο του με τον Carlos Gardel ή τον Mouloudji. Υπήρξε, όμως, σταρ o Φλωρινιώτης, και αυτό το ήξερε κι ο ίδιος. Γνώριζε τον εαυτό του. Επειδή δεν ήταν «μεγάλος τραγουδιστής» κατέγινε σε άλλα... περί του τραγουδιού, προκειμένου να καλύψει το συγκεκριμένο έλλειμμα. Λίγο χορός, λίγο σώου, ένας λεπτολογημένος ακκισμός, που τον βοήθησε να σταθεί όρθιος στις σκληρές απαιτήσεις της πίστας (και της νύχτας). Έφτιαξε ένα καλούπι o άνθρωπος, για να επιβιώσει. Και γι’ αυτό του άξιζαν και του αξίζουν συγχαρητήρια. Φυσικά και η φωνή του είχε κάποια πράγματα να πει, πράγμα που θα μπορούσε σ’ ένα άλλο σκηνικό, με κάποιες διαφορετικού τύπου ενορχηστρώσεις –κοντά σ’ εκείνες των δίσκων του και όχι σαν τις ενοργανώσεις που επιχείρησε στο στούντιο του Τρίτου ο Χατζιδάκις–, να δείξει το παραπάνω. Δεν ευνοήθηκε, εν ολίγοις, από τις ακροβασίες και τα παράτολμα του οικοδεσπότη του. Κανένα από τα τραγούδια που ερμήνευσε στο Τρίτο, πλην ενός (πάντα θα υπάρχει μιαν εξαίρεση), δεν υπήρξε «καλύτερο» από εκείνα που απέδωσε στα άλμπουμ. Δεν βοηθήθηκε ούτε από τις κιθάρες, ούτε από το τσέμπαλο, το τύμπανο ή το πιάνο, κυρίως γιατί η πρώτη ύλη δεν γινόταν να πάει κάπου αλλού, κάπου πέρα· εκεί όπου ήθελε να την τοποθετήσει ο Χατζιδάκις. Όμως, το τραγούδι για τη «Μάνα» του Κώστα Ψυχογιού, επειδή ως τραγούδι ήταν πολύ καλό από τη γέννα του, έχοντας κι ένα βάθος που δεν ταυτιζόταν απλώς και μόνο με τη νύχτα, έδεσε με την «χατζιδακική» σόλο κιθάρα συνοδεία, περισσότερο και από την ορχήστρα.

Ακούστε την εκτέλεση του δίσκου και μετά πατήστε το link, για ν' ακούσετε τη «Μάνα» όπως την τραγούδησε ο Φλωρινιώτης στην ιστορική εκπομπή με τον Χατζιδάκι…

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=hdcvDJ5Kr_c#t=307s