Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ – ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΛΩΡΙΝΙΩΤΗΣ για τη μάνα μας

Πριν λίγες ημέρες ένας φίλος του Δισκορυχείου μού έστειλε μερικά «χατζιδακικά» απόρρητα. Τον ευχαριστώ πολύ και από εδώ. Ένα από αυτά τα απόρρητα ήταν και η ιστορική εκπομπή που είχε παρουσιάσει ο Μάνος Χατζιδάκις, στο Τρίτο Πρόγραμμα, το 1979, έχοντας ως καλεσμένο τον Γιάννη Φλωρινιώτη. Την εποχή που «ξέσκιζε» ο Φλωρινιώτης με το «Πειράζει που είσαι μεγάλη φίρμα» και όλα τα υπόλοιπα ο Χατζιδάκις, θες από πρόκληση (για την πρόκληση), ώστε να την «σπάσει» στους σεμνότυφους του Τρίτου, τους κλασικοανατραφείς και τις ναρκωμένες συνειδήσεις, θες επειδή γούσταρε τον τραγουδιστή (όπως τον γούσταρε κι η μισή Ελλάδα δηλαδή), θες γιατί έβλεπε σ’ αυτόν κάτι που δεν έβλεπαν όλοι οι υπόλοιποι… τυφλοί (σωστοί, οι… τυφλοί), προβαίνει σ’ αυτήν την εκπομπή, η οποία, έτσι όπως την ξανακούω, τώρα, έχω την αίσθηση πως αγγίζει, στη μεγαλύτερη διάρκειά της, τα όρια του kitsch. Υπό την έννοια της «επικοινωνίας» των αντιθέτων· ενός «βέλτσιου» φιλοσοφικο-ποιητικίζοντος λέγε-λέγε από τη μια μεριά, που δεν αιτιολογείται, ούτε ακολουθείται από το απέναντι στρατόπεδο. Λυπάμαι, αλλά εμένα το σκηνικό μου θύμισε μιαν υποτιθέμενη, αλλά απολαυστική συνέντευξη στο περιοδικό Αγκάθι, στις αρχές των 80s, του παλαιού ποδοσφαιριστή Νίκου Αναστόπουλου (Θανάσης Μάνθος κερνούσε, Θανάσης Μάνθος έπινε), που σατίριζε ακριβώς αυτό: «Κάθε μεταβλητή δε δρα πάντα αμφίπλευρα, εφόσον σύγκειται σε ψαύση. Καταλαβαίνεις, η σχεδίαση της γειτνίασης έχει μεγάλη σχέση με τις μαλακίες που θα κάνει ο τερματοφύλακας. Υπάρχει όμως πάντα μια συνείδηση. Δηλαδή καθετί δεν είναι μόνο αίτιο-αιτιατό. Η πάσα και το σουτ δεν είναι τελικά καθοριστικά ως προς το γκολ. Υπεισέρχονται διάφοροι αντίξοοι παράγοντες, όπως η γκαντεμιά και η κωλοφαρδία».
Ο Φλωρινιώτης –παρ’ όλο τον αγώνα που δίνει από μικροφώνου ο Χατζιδάκις– δεν διαβαίνει το ποτάμι, παραμένοντας στη δική του όχθη· έχει τον δικό του προφορικό λόγο, λέει τα δικά του τραγούδια, λες και αδιαφορεί για τις εκφραστικές ακροβασίες του οικοδεσπότη του. Το αποτέλεσμα είναι να διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στον έναν που έχει τον τρόπο να αντιλαμβάνεται (εκείνο που θέλει να αντιλαμβάνεται), και στον άλλον που ζει, υποτίθεται, τον ύπνο του δικαίου, με την τύχη και την δόξα να δουλεύουν ερήμην του. «Είναι ένας μεγάλος τραγουδιστής, μόνο που δεν το ξέρει ο ίδιος», υποστηρίζει ο Χατζιδάκις.
Μα δεν υπήρξε ποτέ «μεγάλος τραγουδιστής» ο Φλωρινιώτης, ούτε είπε ποτέ «μεγάλα τραγούδια». Το λέει και ο ίδιος στη συγκεκριμένη συνέντευξη. Γιατί ο «μεγάλος τραγουδιστής» καταξιώνεται και μέσω του ρεπερτορίου του. Ο Χατζιδάκις οδηγείται σε ακραίες καταστάσεις, όταν συγκρίνει τον καλεσμένο του με τον Carlos Gardel ή τον Mouloudji. Υπήρξε, όμως, σταρ o Φλωρινιώτης, και αυτό το ήξερε κι ο ίδιος. Γνώριζε τον εαυτό του. Επειδή δεν ήταν «μεγάλος τραγουδιστής» κατέγινε σε άλλα... περί του τραγουδιού, προκειμένου να καλύψει το συγκεκριμένο έλλειμμα. Λίγο χορός, λίγο σώου, ένας λεπτολογημένος ακκισμός, που τον βοήθησε να σταθεί όρθιος στις σκληρές απαιτήσεις της πίστας (και της νύχτας). Έφτιαξε ένα καλούπι o άνθρωπος, για να επιβιώσει. Και γι’ αυτό του άξιζαν και του αξίζουν συγχαρητήρια. Φυσικά και η φωνή του είχε κάποια πράγματα να πει, πράγμα που θα μπορούσε σ’ ένα άλλο σκηνικό, με κάποιες διαφορετικού τύπου ενορχηστρώσεις –κοντά σ’ εκείνες των δίσκων του και όχι σαν τις ενοργανώσεις που επιχείρησε στο στούντιο του Τρίτου ο Χατζιδάκις–, να δείξει το παραπάνω. Δεν ευνοήθηκε, εν ολίγοις, από τις ακροβασίες και τα παράτολμα του οικοδεσπότη του. Κανένα από τα τραγούδια που ερμήνευσε στο Τρίτο, πλην ενός (πάντα θα υπάρχει μιαν εξαίρεση), δεν υπήρξε «καλύτερο» από εκείνα που απέδωσε στα άλμπουμ. Δεν βοηθήθηκε ούτε από τις κιθάρες, ούτε από το τσέμπαλο, το τύμπανο ή το πιάνο, κυρίως γιατί η πρώτη ύλη δεν γινόταν να πάει κάπου αλλού, κάπου πέρα· εκεί όπου ήθελε να την τοποθετήσει ο Χατζιδάκις. Όμως, το τραγούδι για τη «Μάνα» του Κώστα Ψυχογιού, επειδή ως τραγούδι ήταν πολύ καλό από τη γέννα του, έχοντας κι ένα βάθος που δεν ταυτιζόταν απλώς και μόνο με τη νύχτα, έδεσε με την «χατζιδακική» σόλο κιθάρα συνοδεία, περισσότερο και από την ορχήστρα.
Ακούστε την εκτέλεση του δίσκου και μετά πατήστε το link, για ν' ακούσετε τη «Μάνα» όπως την τραγούδησε ο Φλωρινιώτης στην ιστορική εκπομπή με τον Χατζιδάκι…

13 σχόλια:

  1. Ο Φλωρινιώτης έκανε ένα πέρασμα από το "σοβαρό" τραγούδι με το δίσκο "Ποίηση Και Μελωδία" του Γιώργου Γεωργιάδη (cosmophone 1982). Χωρίς να είναι μεγάλος τραγουδιστής έχω την αίσθηση ότι με την κατάλληλη καθοδήγηση, καλύτερα θα έλεγε, για παράδειγμα, τα τραγούδια του "Για Την Ελένη" (Χατζιδάκι -Μπουρμπούλη ΝΟΤΟΣ 1978) από τον Στέλιο Μαρκετάκη.
    Κατά τα άλλα, οι περισσότερες εκπομπές και σχόλια του Χατζιδάκι στο Τρίτο με αφήνουν αδιάφορο για να μην πω τίποτα πιο βαρύ... (με τον κίνδυνο να χαρακτηριστώ ιερόσυλος).

    ΧΙΚΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τον ξέρω αυτόν το δίσκο, τον «Ποίηση & Μελωδία» εννοώ. Ο Γεωργιάδης πρέπει να ήταν ο συνθέτης του πολύ καλού άλμπουμ της Λίτσας Σακελλαρίου «Δώδεκα Βράδυα» [MINOS, 1969], μαζί με τον Πέτρο Ζέρβα. Λέω «πρέπει», γιατί πάντα μπορεί να υπάρχουν και οι συνωνυμίες.
    Δεν θυμάμαι να έχω ακούσει κάτι άλλο δικό του, που να μου αρέσει. Έχω όμως κάτι πολιτικοποιημένους «έντεχνους» δίσκους του από τα μέσα του ’70 με φοβερά εξώφυλλα! Τους είχα αγοράσει τζάμπα, μόνο γι’ αυτά (τα εξώφυλλα). Π.χ. το «Κοντά στο Τέλος» [IRA, 1976] σε ποίηση Παλιού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Λοιπόν. Το "Να μην ξαναματώση" είναι ΙRA 005. Διπλός, με πολιτική ποίηση, ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ δίσκος, που, φυσικά, αγνοεί το ευρύ κοινό. Αν δεν απατώμαι δεν έχω δει τον δίσκο να πωλείται πουθενά και δυστυχώς θα παραμείνει ένα "lost, hidden gem". Είδομεν.
      Syllektis

      Διαγραφή
    2. Έχω αυτό του Γεωργιάδη σίγουρα (το «Κοντά στο Τέλος») και μπορεί ένα ακόμα (σε IRA), το οποίο αδυνατώ να το εντοπίσω στη μνήμη μου.

      Εντάξει, εμένα δε μου λένε πολλά πράγματα. Τα είχα αγοράσει, πριν χρόνια, επειδή ήταν σχεδόν τζάμπα και ακόμη για τα εξώφυλλα (gatefold, με ωραίες παραστάσεις, laminated κ.λπ.).

      Τα νοήματα (Παλιός κ.ά.) μπορεί να είναι της εποχής (και αριστερά, προοδευτικά κτλ.) αλλά το συνολικό πακέτο δεν τραβάει.

      Μην το πάμε πάλι α λα… Σκαμάγκας, “lost hidden gem” και τέτοια… Τα «Αγροτικά» του Μπακαλάκου –το έχουμε ξαναπεί– είναι δέκα κλάσεις πάνω απ’ όλα αυτά, και τα «Της Εξορίας…» του Θεοδωράκη είκοσι…

      Εσύ απ’ ό,τι κατάλαβα μαζεύεις ελληνικό πολιτικό τραγούδι, οπότε ok…

      Διαγραφή
    3. Ακριβώς! Παθιασμένα όμως μικρά label, διαμάντια που δεν έτυχαν της ακρόασης που έπρεπε, ποίηση που αφήσαμε να φύγει ακριβώς επειδή "μείναμε" σε Μπακαλακομίκηδες. να σου πω τι θα γίνει; ότι και με Heron! θα καταλάβουν αργότερα τι σημαίνει και απλά τότε θα πάρει φωτιά το ebay! το 'χουμε ξαναδεί!

      ΥΓ. θα ήθελα και βοήθεια σε singles του Ζωγράφου που, δυστυχώς, ελάχιστα δείγματα βρίσκω στο discogs. Γιατί; Υπάρχει κάπου ν' απευθυνθώ; Ευχαριστώ, Syllektis

      Διαγραφή
    4. Δεν είναι θέμα «μικρών» και «μεγάλων» labels. Κριτήριό μας είναι το… αν ο δίσκος «λέει». Δεν θα προτιμήσουμε μια «μάπα», μόνο και μόνο επειδή βγήκε σε μικρό label, από ένα σημαντικό δίσκο μιας πολυεθνικής. Ακούμε με τ’ αυτιά εννοώ, όχι με τα μάτια.

      Διαγραφή
    5. Συγγνώμη, αλλά χαρακτηρίζεις "μάπα" το ΜΟΝΑΔΙΚΟ "να μην ξαναματώση", που σαν προτζεκτ και μόνο αξίζει να καταχωρηθεί σαν σοβαρός, ποιοτικότατος δίσκος του είδους!

      Ακόμα,
      σε συνέχεια της "Ζωγράφειας" αναζήτησης.
      Είναι δυνατόν να ΄χει κυκλοφορήσει μόνο ένα σινγκλάκι: Γιώργος Ζωγράφος ‎– Ο Ροβινσών Στη Μύκονο / Ο Ιρλανδός Κι Ο Ιουδαίος
      Label:Lyra ‎– LS 1309
      Δεν βρίσκω τίποτα άλλο στο discogs και δεν κρύβω νόμισα ότι θα υπήρχε αρκετό υλικό.

      Διαγραφή
    6. Όχι ρε φίλε μου… δεν χαρακτήρισα «μάπα» κάτι που δεν έχω ακούσει. Δες το νόημα και την ουσία εκείνου που έγραψα και μην βγάζεις λανθασμένα συμπεράσματα.

      Για τον Ζωγράφο να τα πούμε, όταν υπάρξει λόγος.

      Διαγραφή
    7. OK, ζητώ συγγνώμη. Για Ζωγράφο απλά να πω ότι "τείνει" να γίνει κι αυτός ένα δισκογραφικό μυστήριο!
      Κυκλοφορίες, αξία κλπ

      Διαγραφή
    8. Το να μην ξαναματώση, είναι IRA 105/106, προς διόρθωση ενός παραπάνω σχόλιου, και με την ευκαιρία που έπεσε στα χέρια μου...

      Δημήτρης Μ.

      Διαγραφή
  3. Ο πιο γνωστός δίσκος του Γεωργιάδη (και πιο ακριβός) είναι "Το Μεγάλο Τραγούδι" λόγω της συμμετοχής της Αλεξίου. Ο πιο καλός, κατά τη γνώμη μου, το "Πανηγύρι" με Πασπαράκη και Κωστή Χρήστου παρακαλώ! Τα "Δώδεκα Βράδυα" είναι τόσο καλός και τόσο διαφορετικός από τους υπόλοιπους που καλά κάνεις νομίζω και έχεις τις επιφυλάξεις σου...

    ΧΙΚΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το θυμάμαι το «Μεγάλο Τραγούδι» - αν δεν με απατά η μνήμη μου έχει κάτι χέρια απ’ έξω. Το είχα βρει παλαιότερα κανα 20άρι, αλλά δεν το είχα αγοράσει. Αυτούς τους δίσκους τους αγοράζω μόνον άμα τους βρω πολύ φθηνούς.
    Το «Πανηγύρι» δεν το έχω ακούσει και θα ήθελα –τώρα που το έφερε η συζήτηση– να το ακούσω κάποια στιγμή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή