Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014

DELFEAYO MARSALIS ο τζέντλεμαν του Νότου

Η οικογένεια Marsalis (ο πατέρας Ellis, τα αδέλφια Delfeayo, Branford, Wynton και Jason) έχει πάρει επ’ ώμου την jazz στην Αμερική, υπογράφοντας από καιρού εις καιρόν projects, τα οποία ξεφεύγουν από τον τύπο τού «ενός ακόμη» τζαζ άλμπουμ. Αυτά τα τρανά κάπως σχέδια (άκου ας πούμε το προπέρσινο “The Music of America” του Wynton Marsalis) επιχειρούν να μεγαλύνουν το πνεύμα της jazz, μ’ έναν τρόπο… ευρωπαϊκό (αναφέρομαι στην λογική αναλόγων θεματικών άλμπουμ σχετικά με την λεγόμενη «κλασική μουσική»). Τούτο ενέχει έναν μικρό «κίνδυνο» (το λέω όντας εξ αποστάσεως και με πάσα προσοχή). Να μετατοπιστεί η jazz, από ένα πρώτο και… τελευταίο λαϊκό επίπεδο, σ’ ένα αστικό – εκείνο της μεγάλης αίθουσας και της κοσμικής σάλας. Φυσικά, αυτός ο «κίνδυνος» δεν είναι τωρινός, αφού φαίνεται πως «τρώει» τα σωθικά τής Μεγάλης Μαύρης Μουσικής σχεδόν από το ξεκίνημά της, με την… ευγενή κόντρα το χαμαιτυπείο, το juke joint και το club από την μια μεριά και η πολυτελής σκηνή, η σάλα και το χωλ από την άλλη να παίρνει διαστάσεις «θρύλου» μέσα στα χρόνια, τροφοδοτώντας απειράριθμες κουβέντες. Κάπου, όμως, οι κουβέντες έχουν κι ένα όριο, καθότι όταν μιλούν οι… Μαρσάληδες, πολλοί από ’μας αξίζει να σωπαίνουν. Τι να πεις δηλαδή γι’ αυτούς τους ανθρώπους που παίζουν έναν αιώνα σχεδόν τη μουσική του τόπου τους, της Νέας Ορλεάνης; Είναι κάτι σαν τους Χαλκιάδες με τα ηπειρώτικα, ή σαν τους Ξυλούρηδες με τα κρητικά. Ό,τι πράττουν, το πράττουν με γνώμονα την αξία τής δικής τους μουσικής, αλλά και με την διαρκή αγωνία τους οι ήχοι που μεγάλωσαν μαζί τους να παραμείνουν πάντα ανθισμένοι καθώς θα πορεύονται στο χρόνο. Ok, για ’μας τους απέξω οι «κίνδυνοι» μπορεί να υπάρχουν, το να μετατραπεί η jazz δηλαδή σ’ ένα θέαμα «για όλη την οικογένεια» (αντιλαμβάνεστε πώς το λέω) – παρότι ούτε αυτό ευσταθεί από την στιγμή που θα ξεκινήσει η μουσική και θα σταματήσεις (για λίγο) να σκέφτεσαι. Γιατί, τότε, η μαγεία που θα ξεχειλίζει από τ’ αυλάκια των δίσκων ή τα CD των «Μαρσάληδων» θα έρχεται να καλύψει κάθε μικρή ή μεγαλύτερη αμφιβολία.
Ξεφυλλίζω λοιπόν (εννοώ διαβάζω το ένθετο και τα κείμενα στο multi-folded εξώφυλλο) και ακούω ταυτοχρόνως το τελευταίο άλμπουμ του άσσου τρομπονίστα Delfeayo Marsalis, που έχει τίτλο The Last Southern Gentlemen [Troubadour Jass Records, 2014] και το οποίον περιλαμβάνει στάνταρντ και πρωτότυπα ερμηνευμένα από ένα γκρουπ με τον ίδιον τον Delfeayo επικεφαλής και ακόμη τον 80χρονο πατέρα του Ellis Marsalis στο πιάνο, συν τους John Clayton και MarvinSmittySmith σε μπάσο-ντραμς αντιστοίχως.
Η μουσική του “The Last Southern Gentlemen” είναι αυτό που λέμε «τέλεια». Είτε μιλάμε για τις διασκευές (“Autumn leaves”, “But beautiful”, “Speak low”, “I cover the waterfront”…), είτε για τα πρωτότυπα εκείνο που εντυπωσιάζει είναι το… ανακαινισμένο παλαιικό πνεύμα που ξεχειλίζει από την εγγραφή. Δεν λέω πως ο γέροντας Ellis είναι εκείνος που κανονίζει την… ταχύτητα του session, είναι όμως σίγουρο πως οι υπόλοιποι τρεις πράττουν ό,τι περνάει από τα χέρια και από… το στόμα τους, προκειμένου να δημιουργήσουν μιαν ατμόσφαιρα θαυμάτων. Το άλμπουμ επιβάλλεται δια των αργών ρυθμών του, με τα υπέροχα soli στο τρομπόνι του Delfeayo (είναι σκέτη απόλαυση να τον ακούς, σ’ αυτό το απίθανο όργανο), το μεστό/διακριτικό παίξιμο τού πατέρα, και βεβαίως το λεπταίσθητο rhythm section (που όταν θέλει, σε μια-δυο φάσεις, μπορεί και ν’ αγριέψει – “Sesame street”). Ενδιαφέρουσα, όμως , δεν είναι μόνον η μουσική που ακούγεται στο “The Last Southern Gentlemen” (η μελωδία του “Autumn leaves”, ενός τόσο κλασικού κομματιού, λίγες φορές ξεχύνεται με τόσο αίσθημα) είναι και το όλον πακέτο με τις κοινωνιολογικές/ αισθητικές και άλλες τινές σημειώσεις του Delefayo (μια επίτομη προσέγγιση του κοινωνικού melting pot του αμερικανικού νότου… και μέσα από προσωπικές αναμνήσεις/εμπειρίες, αλλά ταυτοχρόνως και μια οριζόντια ενοποιητική αντίληψη της ίδιας της ιστορίας της jazz), που αναβιβάζουν τη συγκεκριμένη έκδοση στο επίπεδο του «έργου».
Το είπα και στην αρχή. Η οικογένεια Marsalis το έχει πάρει «προσωπικά» το θέμα με την ρίζα και την ιστορία της jazz, είναι αλήθεια αυτό… αν και –κι αυτό το ξαναλέω τι μπορεί να προσάψεις σε κάποιον που μεγάλωσε με τη μουσική του τόπου του (Νέα Ορλεάνη) και που επιθυμεί (αυτή την ίδια μουσική) διακαώς να την προβάλλει;
Επαφή: www.dmarsalis.com

3 σχόλια:

  1. Φώντα καλημέρα, αν και η επικαιρότητα κατάπιε αυτό το πολύ καλό άρθρο, επέτρεψε μου κανα δυο σχόλια. Οι νεότεροι (μετά το 80) αφροαμερικανοί μουσικοί πιστεύουν και αντιμετωπίζουν σε μεγάλο βαθμό τη δική τους "μαυρη μουσική" ως την "λόγια" μουσική του έθνους τους. Ετσι τουλάχιστον έχω αποκομίσει από αρκετές συνομιλίες μου με μουσικούς της τζαζ από επισκέψεις μου στις ΗΠΑ. δηλαδή από κουβέντες σε διαλείματα παραστάσεων σε τζαζ κλαμπ όπου ξανοίγονται λίγο παραπάνω όταν ακούσουν ότι είσαι από την "εξωτική" Ελλάδα. οι Μαρσάληδες δε που έχουν και κλασσική παιδεία το έχουν σηκώσει ψηλά το πράγμα. όταν δε πρόκειται να παίξουν τους κλασσικούς τους (π.χ Ellington) ε τότε είναι σα να λέμε το αντίστοιχο ο Abado ερμηνεύει Mahler στο πιο ελεύθερο βέβαια. αλλά η αντιμετώπιση είναι αυτού του επιπέδου. Οι γενιές των μουικών αυτών έχουν περάσει όλοι από κολλέγια είναι τέλειοι μουσικοί με τους μαρσάληδες στη πρωτοκαθεδρία αλλά ωρες ώρες νιωθεις ότι κάτι λείπει.
    Πράγμα που καποιες φορές που "παλιοι" συναντιώνται με τους κολεγιόπαιδες σχολιάζεται από τους "παλιούς". θυμάμαι μια συνευρεση στο jazzshowcase στο chicago o benny golson επαιζε με κάτι εκπληκτικούς πιτσιρικάδες και όταν ανακοινωσε ότι θα παίξει το over the RAINBOW και ο μπασιστας του είπε να περιμενει να βρει τις παρτιτούρες ο golson σχολίασε στο μικρόφωνο ότι ο μικρός είναι του κολεγίου και θέλει τη παρτιτούρα για παίξει ένα στάνταρτ. επίσης πιστεύω ότι δεν είναι το αντίστοιχο των χαλκιάδων μιας και αυτοί δεν αντιμετωπίζουν τη παράδοση με αυτό το πνεύμα. το πνε΄υμα αυτό νομίζω ότι φαίνεται πολύ καθαρα στις εκδηλώσεις του Wynton marshalis με την Licoln center orchestra.
    Από την άλλη βεβαια υποστηρίζουν τους δικούς τους μουσικούς ανεξάρτητα του είδους της "μαυρης" μουσικής που υπηρετούν. ένα παράδειγμα από μια βραδυά που έπαιζε ο Horace Parlan νομίζω εδώ στο half note και είπε ότι θα παίξει ένα κομμάτι του George Benson και α΄κούστηκαν κάποια ειρωνικά σχόλια ο Parlan ψιλονευριασμένα είπε ότι αν δεν γνωρίζεται τον ΣΥΝΘΕΤΗ (το composer το τόνισε) καλά θα κέντε να τον μάθετε πριν γελάσετε. Σηκώνει πολύ κουβέντα το θέμα δεν εξαντλείται έτσι με κανα δυο σχόλια. άλλωστε δεν είναι και της επικαιρότητας. αλλά και το ποιος θα βγεί πρόεδρος μας παρακούρασε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ...μας παρακούρασε και θα μας παρακουράσει mak58.

      Εκείνο, όμως, που με εξαντλεί πραγματικά είναι η εσωτερική και η εξωτερική κινδυνολογία. Η τελευταία, δε, αγγίζει τα όρια της χυδαιότητας.

      Διαγραφή
  2. συμφωνώ! λες και ο πρόεδρος που οπως ισχυρίζονται είναι και ενα συμβολικό πρόσωπο και πρέπει να είναι υπεράνω και καλά και να εμπνέει σύσωμο το έθνος και μπλα μπλα μπλα ....
    ποιός μωρε να εμπνεύσει και τι?
    ποια προσωπικότητα? και αν δεν βγεί θα κατασταφούμε.... ενω τωρα ε'ίμαστε στη κορυφή και μπορεί να γλυστρίσουμε και απο κάτω περιμένει ο king kong.
    won't get fooled again? των who? απο το 1971! κολλάει εδώ? μαλλον Charlie Haden και not in our name αν και για αλλα γραφτηκε τελος παντων ελπίζω μεχρι τις γιροτες να τα ξαναπούμε για χρόνια πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή