DELFEAYO MARSALIS ο τζέντλεμαν του Νότου

Η οικογένεια Marsalis (ο πατέρας Ellis, τα αδέλφια Delfeayo, Branford, Wynton και Jason) έχει πάρει επ’ ώμου την jazz στην Αμερική, υπογράφοντας από καιρού εις καιρόν projects, τα οποία ξεφεύγουν από τον τύπο τού «ενός ακόμη» τζαζ άλμπουμ. Αυτά τα τρανά κάπως σχέδια (άκου ας πούμε το προπέρσινο “The Music of America” του Wynton Marsalis) επιχειρούν να μεγαλύνουν το πνεύμα της jazz, μ’ έναν τρόπο… ευρωπαϊκό (αναφέρομαι στην λογική αναλόγων θεματικών άλμπουμ σχετικά με την λεγόμενη «κλασική μουσική»). Τούτο ενέχει έναν μικρό «κίνδυνο» (το λέω όντας εξ αποστάσεως και με πάσα προσοχή). Να μετατοπιστεί η jazz, από ένα πρώτο και… τελευταίο λαϊκό επίπεδο, σ’ ένα αστικό – εκείνο της μεγάλης αίθουσας και της κοσμικής σάλας. Φυσικά, αυτός ο «κίνδυνος» δεν είναι τωρινός, αφού φαίνεται πως «τρώει» τα σωθικά τής Μεγάλης Μαύρης Μουσικής σχεδόν από το ξεκίνημά της, με την… ευγενή κόντρα –το χαμαιτυπείο, το juke joint και το club από την μια μεριά και η πολυτελής σκηνή, η σάλα και το χωλ από την άλλη– να παίρνει διαστάσεις «θρύλου» μέσα στα χρόνια, τροφοδοτώντας απειράριθμες κουβέντες. Κάπου, όμως, οι κουβέντες έχουν κι ένα όριο, καθότι όταν μιλούν οι… Μαρσάληδες, πολλοί από ’μας αξίζει να σωπαίνουν. Τι να πεις δηλαδή γι’ αυτούς τους ανθρώπους που παίζουν έναν αιώνα σχεδόν τη μουσική του τόπου τους, της Νέας Ορλεάνης; Είναι κάτι σαν τους Χαλκιάδες με τα ηπειρώτικα, ή σαν τους Ξυλούρηδες με τα κρητικά. Ό,τι πράττουν, το πράττουν με γνώμονα την αξία τής δικής τους μουσικής, αλλά και με την διαρκή αγωνία τους οι ήχοι που μεγάλωσαν μαζί τους να παραμείνουν πάντα ανθισμένοι καθώς θα πορεύονται στο χρόνο. Ok, για ’μας τους απέξω οι «κίνδυνοι» μπορεί να υπάρχουν, το να μετατραπεί η jazz δηλαδή σ’ ένα θέαμα «για όλη την οικογένεια» (αντιλαμβάνεστε πώς το λέω) – παρότι ούτε αυτό ευσταθεί από την στιγμή που θα ξεκινήσει η μουσική και θα σταματήσεις (για λίγο) να σκέφτεσαι. Γιατί, τότε, η μαγεία που θα ξεχειλίζει από τ’ αυλάκια των δίσκων ή τα CD των «Μαρσάληδων» θα έρχεται να καλύψει κάθε μικρή ή μεγαλύτερη αμφιβολία.

Ξεφυλλίζω λοιπόν (εννοώ διαβάζω το ένθετο και τα κείμενα στο multi-folded εξώφυλλο) και ακούω ταυτοχρόνως το τελευταίο άλμπουμ του άσσου τρομπονίστα Delfeayo Marsalis, που έχει τίτλο “The Last Southern Gentlemen” [Troubadour Jass Records, 2014] και το οποίον περιλαμβάνει στάνταρντ και πρωτότυπα ερμηνευμένα από ένα γκρουπ με τον ίδιον τον Delfeayo επικεφαλής και ακόμη τον 80χρονο πατέρα του Ellis Marsalis στο πιάνο, συν τους John Clayton και Marvin “Smitty” Smith σε μπάσο-ντραμς αντιστοίχως.

Η μουσική του “The Last Southern Gentlemen” είναι αυτό που λέμε «τέλεια». Είτε μιλάμε για τις διασκευές (“Autumn leaves”, “But beautiful”, “Speak low”, “I cover the waterfront”…), είτε για τα πρωτότυπα εκείνο που εντυπωσιάζει είναι το… ανακαινισμένο παλαιικό πνεύμα που ξεχειλίζει από την εγγραφή. Δεν λέω πως ο γέροντας Ellis είναι εκείνος που κανονίζει την… ταχύτητα του session, είναι όμως σίγουρο πως οι υπόλοιποι τρεις πράττουν ό,τι περνάει από τα χέρια και από… το στόμα τους, προκειμένου να δημιουργήσουν μιαν ατμόσφαιρα θαυμάτων. Το άλμπουμ επιβάλλεται δια των αργών ρυθμών του, με τα υπέροχα soli στο τρομπόνι του Delfeayo (είναι σκέτη απόλαυση να τον ακούς, σ’ αυτό το απίθανο όργανο), το μεστό/διακριτικό παίξιμο τού πατέρα, και βεβαίως το λεπταίσθητο rhythm section (που όταν θέλει, σε μια-δυο φάσεις, μπορεί και ν’ αγριέψει – “Sesame street”). Ενδιαφέρουσα, όμως , δεν είναι μόνον η μουσική που ακούγεται στο “The Last Southern Gentlemen” (η μελωδία του “Autumn leaves”, ενός τόσο κλασικού κομματιού, λίγες φορές ξεχύνεται με τόσο αίσθημα) είναι και το όλον πακέτο με τις κοινωνιολογικές/ αισθητικές και άλλες τινές σημειώσεις του Delefayo (μια επίτομη προσέγγιση του κοινωνικού melting pot του αμερικανικού νότου… και μέσα από προσωπικές αναμνήσεις/εμπειρίες, αλλά ταυτοχρόνως και μια οριζόντια ενοποιητική αντίληψη της ίδιας της ιστορίας της jazz), που αναβιβάζουν τη συγκεκριμένη έκδοση στο επίπεδο του «έργου».

Το είπα και στην αρχή. Η οικογένεια Marsalis το έχει πάρει «προσωπικά» το θέμα με την ρίζα και την ιστορία της jazz, είναι αλήθεια αυτό… αν και –κι αυτό το ξαναλέω– τι μπορεί να προσάψεις σε κάποιον που μεγάλωσε με τη μουσική του τόπου του (Νέα Ορλεάνη) και που επιθυμεί (αυτή την ίδια μουσική) διακαώς να την προβάλλει;

Επαφή: www.dmarsalis.com