HERMES RECORDS σύγχρονη μουσική από το Ιράν

Τον τελευταίο καιρό έφθασε στα χέρια μου μια σειρά ιρανικών CD (αυθεντικών ιρανικών εννοώ) με σύγχρονες «προχωρημένες» μουσικές, παραγωγές της εξαιρετικής εταιρεία Hermes Records. Τα CD εισάγονται στην Ελλάδα από την Recordisc και είναι εξαιρετικής… εξωτερικής ποιότητας. Ο Ramin Sadighi, ιδρυτής της εταιρείας, έχει ως πρότυπο την ECM, έτσι οι παραγωγές του μοιάζουν πολύ (και σε όλα) με τις αντίστοιχες του γερμανικού label. Από μουσικής πλευράς; Το ίδιο ή και… περισσότερο ενδιαφέρουσες!

Η παραπληροφόρηση (ή και η ανυπαρξία πληροφορίας) για τα μουσικά τεκταινόμενα στο Ιράν είναι φοβερή, αφού γράφονται και ακούγονται απίστευτες βλακείες (και όχι μόνο στην Ελλάδα). Παλαιότερα είχα διαβάσει σε αγγλικό έντυπο ή site πως… απαγορεύεται δια ροπάλου οι Ιρανές να ασχολούνται με τη μουσική, ακόμη και αν αυτή είναι παραδοσιακή – φυσικά, αν ανοίξεις τα booklets των ιρανικών CD της Hermes θα δεις γυναίκες να παίζουν (και) δυτικά όργανα, απλώς φορώντας τις μαντήλες τους. Τι επιζητούν ορισμένοι, δεν μπορώ να καταλάβω. «Νοσταλγούν» την εποχή του εγκληματία Σάχη, όταν η χώρα εκδυτικοποιείτο δια της βίας, φθάνοντας σε εκτρωματικές καταστάσεις; Αντί να δούμε τα δικά μας χάλια, όπου μας έχουν βάλει τα δυο πόδια σ’ ένα παπούτσι οι δανειστές, αδιαφορώντας για την απίστευτη, για καιρό ειρήνης, ανθρωπιστική κρίση της ελληνικής κοινωνίας, καθόμαστε και συζητάμε –συζητούν ορισμένοι δηλαδή– για το πώς θα απελευθερωθεί το… ιρανικό underground! Βλέπεις έχουμε πολλή δημοκρατία στον τόπο μας και θέλουμε να κάνουμε κι εξαγωγή… Ρε άιντε από ’κει πέρα... με τα χαϊβάνια...
Κάνω copy-paste δυο βασικά λόγια από το site τής Hermes για τον τρόπο της, πριν προχωρήσω σε μια παρουσίαση των άλμπουμ…

“There is no reason for Music. It simply exists. Hermes Records was founded in Winter 1999 aiming to produce and promote modern persian music, discover creative musicians and help artists approach new horizons. While the music industry in Iran is devoting most of its attention to popular and traditional genres, artists from diverse backgrounds have been brought together to explore common understandings and new musical colorings under the slogan Music for Music. The trust of talented persian musicians as well as artists from abroad has helped us walk through this path and continue searching for new ideas”.

HOOSHYAR KHAYAM – Strings – IRAN. Hermes HER-066 – 2012

Γεννημένος στο Λονδίνο το 1978, ο Hooshyar Khayam ανήκει στη νέα γενιά των πιανιστών-συνθετών του Ιράν. Στο άλμπουμ “Strings” παρουσιάζονται έξι έργα του. Ας τα δούμε ένα-ένα. α. “Stained glass” έργο για πιάνο (Julietta Vardanyan) και String Orchestra με κινηματογραφική αφήγηση, που συνδυάζει δυτικά και oriental στοιχεία, με έμφαση στον μελωδικό διάκοσμο, β. “Autumn Sonata”, έργο για βιολί (Lusine Aghababyan) και πιάνο με έντονα λυρικά και ρομαντικά στοιχεία, γ. “Chang”, έργο για τσέλο (Aram Talalyan) και πιάνο, κατά βάση μια συνομιλία πιάνου-τσέλου, όπου εκτός από τον λυρισμό ανιχνεύεται και πειραματική διάθεση με στοιχεία jazz-improv στο “Movement II”, δ. “Concerto for Cello and String Orchestra”, ένα μεγαλειώδες έργο, με βαθιά παιξίματα στο τσέλο (στο “Movement II” ακούμε αραβική κλασική μουσική), ε. “Winter Sonata”, μελωδικό για τσέλο και πιάνο, ωραίο αν και κάπως παλιομοδίτικο και στ. “A Proper Opening” (για String Quintet) ένα αλέγκρο και οπωσδήποτε ευχάριστης διάθεσης έργο. Το άλμπουμ είναι ζωντανά ηχογραφημένο στο Komitas Chamber Music Hall, τον Μάρτιο του 2010, στο Yerevan της Αρμενίας.

SAHBA AMINIKIA – Miniatures – IRAN. Hermes HER-067 – 2012

Γεννημένος το 1981 στην Τεχαράνη ο Aminikia σπούδασε μουσική στη Ρωσία, στην Πόλη του Αγίου Πέτρου και αργότερα στην Αμερική (εκεί που σήμερα ζει). Το “Miniatures” είναι ένα άλμπουμ έξι συνθέσεων. Το “Pro Patria” (ακούγεται το New Music Ensemble of the San Francisco Conservatory of Music) διακρίνεται για την αγχωτική εξέλιξή του. Στο “One day: Tehran-String Quartet No. 2” για δύο βιολιά, βιόλα, τσέλο, έχουμε κατά βάση ένα κουαρτέτο εγχόρδων, που δημιουργεί μία μουσική δωματίου με αναφορές στον Béla Bartók. Στο “Elegy”, το λέει και η λέξη, έχουμε να κάνουμε με μια ελεγεία αφιερωμένη στα 60 Αφγανόπουλα που σκοτώθηκαν από τους Αμερικανούς τον Αύγουστο του 2008 σ’ ένα χωριό, κατά τη διάρκεια μιας αεροπορικής επιδρομής. Βιόλα και τσέλο, σε βαριά, πένθιμα μοτίβο. Η “Suite for just steel guitar” με τον Elliot Simpson στο γλυκόλαλο όργανο, είναι ό,τι πρέπει για τους λάτρεις του οργάνου, αλλά και για όσους γουστάρουν να ανιχνεύουν σε τέτοιου είδους μουσικές blues ή και… ρεμπέτικες κλίμακες. Οι “Miniatures” είναι συντεθιμένες και παρουσιασμένες για βιολί και πιάνο. Πρόκειται για ένα εύθυμο έργο, από το οποίο λείπουν μόνο τα λόγια για να ήταν τραγούδι. Στο “Reng” τέλος ακούμε τον Sahba Aminikia να αυτοσχεδιάζει στο πιάνο.

FAROKHZAD LAYEGH – Sus-Septed Tempus – IRAN. Hermes HER-068 – 2012

Στο CD ακούμε τον Arsalan Kamkar σε βιολί, βιόλα και τον Farokhzad Layegh σε τσέλο. Οι τίτλοι των κομματιών είναι τα επτά Tempus (I-VII), με bonus track το 9λεπτο “Enunciation in the age of distress” (ένα κομμάτι για String Quartet). Όπως λέει και ο ίδιος ο Farokhzad Layegh… το “Sus-Septed Tempus” αποτελεί μια προσπάθεια εισαγωγής πολλών διαφορετικών στοιχείων στο κυρίως σώμα της ιρανικής κλασικής μουσικής. Αν τα παραδοσιακά ιρανικά όργανα συμβόλιζαν κάποτε την στρατηγική της πνευματικής απελευθέρωσης, εδώ τον ρόλο αυτό επωμίζεται ένα δυτικό κουαρτέτο εγχόρδων. Πρόκειται για ένα έργο εντυπωσιακό, μελοδραματικό, με φοβερά παιξίματα στο τσέλο και θεσπέσιες αραβικές μελωδίες, έντονο και δυναμικό.

PEYMAN YAZDANIAN – Echoes from Distand Lands – IRAN. Hermes HER-069 – 2012

Πρόκειται για συλλογή κινηματογραφικών μουσικών του σπουδαίου συνθέτη Peyman Yazdanian. Τα tracks 1-8 αφορούν στην ταινία Buddha Mountain (σκηνοθεσία του Κινέζου Li Yu, από το 2010). Η μουσική είναι γραμμένη για τσέλο, κιθάρα, πιάνο, σύνθια και string section (με τον ίδιο τον Peyman στο πιάνο και τα πλήκτρα). Εντυπωσιακές μουσικές, ατμοσφαιρικές, με πλέρια ρυθμικά στοιχεία, πλούσιες στις ενορχηστρώσεις τους και με την «ικανότητα» να δημιουργούν εικόνες. Τα tracks 9-14 αφορούν στην ταινία Summer Palace (μια κινεζογαλλική παραγωγή του 2006 σε σκηνοθεσία Lou Ye). Κι εδώ δύο βιολιά, βιόλα τσέλο, ντραμς, φωνητικά, κιθάρα και πιάνο δημιουργούν το σύνολο των ηχοχρωμάτων. Πένθιμη μουσική (θυμίζει κάπως τα soundtracks της Ελένης Καραΐνδρου για τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου), απλωμένες μελωδίες, μεσογειακές αναφορές κι ένα mid-tempo track στη μέση (“Summer palace 4”) που λέει πολλά. Τα tracks 15-21 σχετίζονται με την ταινία Spring Fever (επίσης κινεζογαλλική παραγωγή του 2009 σε σκηνοθεσία Lou Ye) που κέρδισε το Golden Horse για το Best Original Soundtrack στο Taiwan International Film Festival το 2010. Τσέλο, όμποε, κλαρινέτο, μελόντικα, ντραμς, κρουστά, πιάνο, σύνθια σε έξοχους συνδυασμούς. Εδώ το όμποε κάνει τη διαφορά, ενώ και κάτι κρουστά που ακούγονται σαν zither (με παραδοσιακές κινέζικες αναφορές) δίνουν άλλο τόνο στην ηχογράφηση. Οι μελωδίες επίσης είναι εμπνευσμένες, τα drums ενίοτε ακούγονται σαν σε dub recording(!), την ώρα που οι λίγες νότες πιάνου και το γενικότερο αίσθημα αφήνουν κάτι από Vangelis. Τα tracks 22-27 επενδύουν το φιλμ Forbidden Chapter (ιταλογαλλική παραγωγή του 2006 σε σκηνοθεσία Fariborz Kamkari). Πρόκειται για εγγραφή από το Dohol Studio της Τεχεράνης για δύο βιολιά, βιόλα, τσέλο, daf και πιάνο. Η μουσική θυμίζει κάπως εκείνη του Buddha Mountain, χωρίς όμως τα ρυθμικά στοιχεία

NIMA A. ROWSHAN, ARDAVAN VOSSOUGHI – Silence-Rest – IRAN. Hermes HER-070 – 2012

Το άλμπουμ περιλαμβάνει συνθέσεις των Nima A. Rowshan και Ardavan Vossoughi. Το “Dark Clouds” (για piano quintet) του Rowshan είναι ένα ευχάριστο κομμάτι, με το πιάνο σε ρόλο περιγραφικό και με τα έγχορδα να μελωδούν, ενώ το “String Quartet No.1” έχει περισσότερη περιπέτεια εντός του. Minimal αλλού, αλλού με κάποιες πειραματικές νύξεις, μου έφερε στο νου την «Κάθοδο των Εννέα» του Μιχάλη Χριστοδουλίδη (λόγω βιόλας; – ίσως). Φοβερό το τελευταίο ρυθμικό μέρος (κάπως σαν… Χριστόδουλος Χάλαρης της παλιάς εποχής). Το “Development of Silence” (για String Quartet) του Ardavan Vossoughi είναι αφιερωμένο στον Giya Kancheli (ένα ατμοσφαιρικό, πομπώδες, σαν προσευχή θέμα, με… θεόπνευστη αφήγηση), ενώ το “Pairika” (για guitar quintet) είναι ένα παράξενο track με κιθαριστικά… clusters, υπέροχα κλασικά ηχοτοπία α λα De Falla, strings κρεσέντα, αραβο-ισπανικές αναφορές, και όλα τούτα χωρίς να χάνεται το, μόνιμο, λυρικό υπόβαθρο.

NIK BARTSCH’S RONIN – Rea – IRAN. Hermes HER-071 – 2012

Πρόκειται για την επανέκδοση ενός παλαιότερου ελβετικού CD των σπουδαίων Nik Bärtsch’s Ronin από το 2004 (για το “Rea” ο λόγος), λίγο πριν το γκρουπ υπογράψει με την ECM. Συμμετέχουν οι: Nik Bärtsch πιάνο, fender rhodes, Björn Meyer μπάσο, Andi Pupato κρουστά, Kaspar Rast ντραμς και Sha μπάσο κλαρίνο (ακούγονται όμως κι άλλα όργανα). Λίγα λόγια για τα πέντε tracks. Το “Modul 27” (10:05) είναι ένα μονότονο, minimal κομμάτι, με ανεπαίσθητα γεμίσματα από το μπάσο κλαρίνο (σχεδόν όλα τα όργανα είναι ρυθμικά) και με guests τους Thomy Geiger τενόρο σαξόφωνο και Michael Gassmann τρομπέτα. Στο “Modul 22” (16:38) προσέχουμε την κρουστή εισαγωγή, τα αργά γεμίσματα με… κάτι σαν έγχορδα, αλλά και μετά τα τρεισήμισι λεπτά την κιθάρα, που συμπλέει με μια βραζιλιάνκη ρυθμολογία. Το “Modul 18” (6:45) είναι ένα ατμοσφαιρικό, minimal track, στο οποίο πρωταγωνιστούν τα πλήκτρα. Στο “Modul 26” (18:14) η εισαγωγή και το ρυθμικό τμήμα παραπέμπει σε bossa. Έχουμε επίσης κρουστά γεμίσματα, αργή αλλά μαγική ανάπτυξη με minimal piano playing – και βεβαίως, εδώ, είναι μεγάλη η συμβολή των κρουστών και του μπάσου (με τις επαναλαμβανόμενες φράσεις τους). Το “Modul 23” (12:35) είναι ίσως το πιο… light κομμάτι του CD, αν και στηρίζεται κι αυτό στη ρυθμική επαναληπτικότητα, παρουσιάζοντας ένα σχεδόν fusion κλείσιμο με το fender Rhodes μπροστά.

Αυτά…  για μιαν εταιρεία με συνεχείς παραγωγές και αναμφισβήτητο ενδιαφέρον.

www.hermesrecords.com/en/, www.recordisc.wordpress.com

Τα CD της Hermes μπορείτε να τα βρείτε στο δισκοπωλείο Art Nouveau στα Εξάρχεια, e-mail: psynkont@otenet.gr