ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ - ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΑΤΡΟΠΟΥΛΟΣ - ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΓΛΕΖΟΥ «Στις 16 Δεκεμβρίου θα γίνη έκλειψις ηλίου»

Το τραγούδι «Στις 15 Ιουλίου θα γίνη έκλειψις ηλίου» σε μουσική Γιώργου Ρωμανού και στίχους Δημήτρη Ιατρόπουλου είναι το ωραιότερο απ’ όσα έχει πει στην καριέρα της η Δέσποινα Γλέζου. Πρέπει, μάλιστα, να μιλάμε για την εποχή της ηχογράφησης του άλμπουμ «Δυο Μικρά Γαλάζια Άλογα» (προς τα τέλη του 1969 με αρχές του ’70)… και το λέω τούτο επειδή ο «ήχος» στο τραγούδι με την Γλέζου είναι περίπου «ίδιος» μ’ εκείνον του LP του Ρωμανού, αφού στην διεύθυνση της ορχήστρας είναι ο Αλέκος Καρακαντάς (ακούμε καθαρά την ηλεκτρική κιθάρα του, ενώ δεν αποκλείεται στο μπάσο να είναι ο Δημήτρης Κατακουζηνός και στα ντραμς ο Γιώργος Χατζηαθανασίου).

Το label της δεύτερης έκδοσης του τραγουδιού «Στις 15 Ιουλίου θα γίνη έκλειψις ηλίου»

Ρωμανός και Ιατρόπουλος είχαν γράψει τραγούδια και για την Μαρίνα εκείνη την εποχή («Αν τύχη να περάστε από κει», «Οι αριθμοί» από το Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης 1970), όμως η… «Έκλειψη» ήταν και για ’κείνους το ωραιότερό τους. Το τραγούδι κυκλοφορεί στο 45άρι «Στις 15 Ιουλίου θα γίνη έκλειψις ηλίου/ Ο Φίλιππος, ο Αλέκος και η Λόλα» [Zodiac ZS 8190, 1970] και μάλλον ξεχνιέται πολύ γρήγορα – για ν’ αποκτήσει νέα «φήμη» τα πιο πρόσφατα χρόνια μπαίνοντας σε διάφορες συλλογές («Ελληνική Rock Σκηνή», «Ελληνικό Ροκ: Διαδρομές 70s», «Η Δέσποινα Γλέζου στη Λύρα», «50 Χρόνια Ελληνικό Ροκ» κ.λπ.), όταν και ξεθάβεται μαζί με το… άπαν της ελληνορόκ δισκογραφίας (δεν μπορώ να υπολογίσω πόσες φορές μπορεί να δόθηκε «τζάμπα» με τα περιοδικά και τις εφημερίδες). Και όμως ο πρώτος τίτλος του συγκεκριμένου τραγουδιού δεν ήταν αυτός, αλλά σκέτο «Θα γίνη έκλειψις ηλίου» και με… διαφορετική ημερομηνία έκλειψης! Τι είχε συμβεί; Δεν ξέρω ακριβώς…

Το label της πρώτης-πρώτης έκδοσης του τραγουδιού. Ευχαριστώ τον Θοδωρή Κρίθαρη για το σκανάρισμα.

Γι’ αυτόν τον… άλλον τίτλο μού είχε μιλήσει κάποτε ο Θοδωρής Κρίθαρης της WipeOut Records, ο οποίος μου είχε πει πως το τραγούδι είχε δισκογραφηθεί κιόλας με τα λόγια… «Στις 16 Δεκεμβρίου/ θα γίνη έκλειψις ηλίου», ένας στίχος που, σχεδόν αμέσως αποσύρεται, για να κυκλοφορήσει τελικώς το κομμάτι ως… «Στις 15 Ιουλίου θα γίνη έκλειψις ηλίου». Έτσι το πρώτο-πρώτο 45άρι που τυπώθηκε με το τραγούδι των Ρωμανού-Ιατρόπουλου ήταν το… «Θα γίνη έκλειψις ηλίου/ Ο Φίλιππος, ο Αλέκος και η Λόλα», πάντα στην Zodiac και με τον ίδιο κωδικό ZS 8190. Μάλιστα, με αυτόν ακριβώς τον τίτλο διαφημιζόταν και σε μία promo-κάρτα της εταιρείας με την φωτογραφία της Γλέζου μπροστά και τα τέσσερα 45άρια της δισκογραφίας της στην πίσω πλευρά.

Το ότι ο τίτλος «Στις 15 Ιουλίου θα γίνη έκλειψις ηλίου» ήταν… δεύτερος (δηλαδή... τρίτος!) αποδεικνύεται και από το βιβλίο του Γιάννη Κακουλίδη Το Ελληνικό Τραγούδι [Περγαμηνή, Αθήνα 1971], μία πρώιμη… στιχουργική μελέτη του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα, διαφημιστή κ.λπ. στην οποία διαβάζουμε κάποια κείμενα (έως την σελίδα 46 του βιβλίου), αλλά βασικά διαβάζουμε ανθολογημένους στίχους διαφόρων (από την σελίδα 50 έως την 283). Το βιβλίο έχει ένα ενδιαφέρον καθότι καταγράφονται ανάμεσα σε άλλα στίχοι του Γιάννη Νεγρεπόντη από τα «Νέγρικα» του Μάνου Λοΐζου (αναφερόμαστε στο 1971, μην το ξεχνάμε αυτό, όταν τα «Νέγρικα» δεν είχαν ακόμη δισκογραφηθεί), στίχοι του Μίκη και του Γιάννη Θεοδωράκη (αναφερόμαστε στο 1971, μην το ξεχνάμε αυτό, όταν τα τραγούδια του Θεοδωράκη ήταν απαγορευμένα), στίχοι της Κωστούλας Μητροπούλου («Ο δρόμος») και του Φώντα Λάδη («Μια ξανθιά απ’ το Βισμπάντεν») και αλλά τινά. Στα… άλλα τινά το «Ρολόι» και το «Δυο μικρά γαλάζια άλογα» του Ρωμανού και βεβαίως το… «Στις 16 Δεκεμβρίου» του Δημήτρη Ιατρόπουλου. Ο τίτλος του τραγουδιού είναι πολύ πιθανόν να ήταν αυτός, «Στις 16 Δεκεμβρίου» δηλαδή, για ν’ αλλάξει προς χάριν της δισκογραφίας δύο φορές – αρχικώς σε… «Θα γίνη έκλειψις ηλίου» και εν συνεχεία σε «Στις 15 Ιουλίου θα γίνη έκλειψις ηλίου». Είναι φανερό, δηλαδή, πως κάποιο… ζόρι υπήρχε με την 16η Δεκεμβρίου… δεν εξηγείται αλλιώς.

Ο αρχικός τίτλος και οι αρχικοί στίχοι του Δημήτρη Ιατρόπουλου, έτσι όπως καταγράφονται στο βιβλίο του Γιάννη Κακουλίδη από το 1971

Έψαξα, λοιπόν, να δω τι είχε συμβεί την 16 Δεκεμβρίου του… 1967, του 1968 και του 1969 μπας και κατόρθωνα να εντοπίσω τον λόγο των διαδοχικών αλλαγών τίτλου στο τραγούδι. Την εκ των υστέρων επέμβαση της λογοκρισίας δηλαδή, η οποία ενοχλήθηκε από τον… Δεκέμβρη, ενώ δεν ενοχλείτο από τον… Ιούλη. Μπορεί να μην εντόπισα κάτι «περίεργο» που να είχε συμβεί εκείνη τη μέρα, αλλά δεν ήταν και τόσο δύσκολο να σκεφθώ πως και οι «γύρω» ημερομηνίες πιθανώς να ήταν «επικίνδυνες». Και όντως… αφού την 13η Δεκέμβριου 1967 είχε συμβεί το «αντικίνημα» τού τότε βασιλιά Κωνσταντίνου (η αποτυχημένη προσπάθειά του να ανατρέψει το στρατιωτικό καθεστώς) με την διαφυγή του στη Ρώμη να καθορίζει και το τέλος, επί της ουσίας, της βασιλείας στην Ελλάδα, εδραιώνοντας όμως ακόμη περισσότερο την δικτατορία. Αλλά και ο Δεκέμβριος του ’69 θα μπορούσε να ήταν «προβληματικός», αφού την 12/12 η Ελλάδα αποχωρεί, με τη θέλησή της, από το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφεύγοντας έτσι (το στρατιωτικό καθεστώς) μία φραστική καταδίκη.

Ποιος ξέρει πώς μπορεί να λειτούργησε το μυαλό του λογοκριτή, κι έκοψε έτσι «στεγνά» την «16η Δεκεμβρίου». Προσπάθησα να βρω μια λογική εξήγηση, αλλά μπορεί να είναι και κάτι άλλο που να μου διαφεύγει αυτή τη στιγμή ή να μην το βάζει ο νους μου…