ΕΛΕΝΗ ΒΙΤΑΛΗ το πρέπει…

Γυρνάμε στον… τόπο του εγκλήματος; Γυρνάμε. Γυρνάω δηλαδή, και ξανακούω το «Επτά… Και να προσέχεις» [Legend, 2008]. Νοιώθω και πάλι… όπως πρέπει.
Τα τραγούδια, δώδεκα στον αριθμό, είναι της Ελένης Βιτάλη. Έχει γράψει στίχους, μουσικές, τα ερμηνεύει. Όλα. Σε μια εποχή συμμετοχών, αντιπαροχών και αλλαξο...σεβασμών, η Βιτάλη – φαντάζομαι πως δεν στερείται γνωριμιών – παίρνει την απόφαση να σκαρφαλώσει μόνη της στο όρος, να πατήσει κορυφή, ή, έστω, να βγει σ’ ένα ξέφωτο, αφήνοντας τη φωνή της να σημαδέψει τον ορίζοντα. Φωνητικώς σε φόρμα αρίστη, η Ελένη Βιτάλη παραμένει κορυφαία· κορυφαία στο να ενσταλάζει, όταν θέλει, την τρέλα του γλεντιού, την έξαψη της νύχτας, στη θλιβερή μας μπόμπα. Έμετοι, καούρες, ξινίλες, όλα θα διαλυθούν μέσω μιας απολλώνιας ακτινοβολίας, που εκπέμπεται στο ερυθρό, κατά κυματοσειρές. Εντάξει, ο δίσκος της δεν είναι λαϊκός, όταν όμως γίνεται («Κάρβουνα», «Στην αγκαλιά μου δεν κοιμούνται αγγελούδια») όλα παίρνουν σχήμα· γίνονται ξανά όπως τότε.
Και λοιπόν τι; Τι επινόησε η τραγουδοποιός, ώστε να ενωθεί και πάλι η κομμένη – από πότε; – κλωστή; Τι μεσολάβησε, προκειμένου να επανεξεταστεί όχι η τέχνη (άσε την κατά μέρος), αλλά η ζωή της ενδεχομένως; Δεν γνωρίζω τι λέει – αν λέει – η ίδια. Προφυλάσσομαι· συνεντεύξεις προσώπων, για το έργο των οποίων ίσως πω μια γνώμη, έχω σταματήσει να διαβάζω. Σε τι θα ωφελήσει άλλωστε; Το έργο τα λέει όλα και, εν προκειμένω, στο «Επτά...», η Ελένη Βιτάλη δεν φαίνεται να κρύβει τίποτα. Ευαισθησία, θυμός, οργή, ελπίδα, συγκατάβαση, αξιοπρέπεια, πόνος. Άσματα φιλοσοφημένα, πρεσαρισμένα από μια χθόνια δύναμη, ραντισμένα από... Πάνου· ένα στιχουργικό υλικό κλάσης, το οποίο – και εδώ είναι το θαύμα – τριπλασιάζεται από τις ερμηνείες της κυρίως, αλλά και από την απολύτως λειτουργική ενορχήστρωση/ παραγωγή (Γιάννης Σπάθας, Μανώλης Ανδρουλιδάκης/ Γιώργος Μακράκης).
Δε ξέρω. Δε θυμάμαι. Δεν μπορώ να σκεφθώ. Δώδεκα ελληνικά τραγούδια – τραγούδια για να σφυριχθούν στο δρόμο, να δέσουν συντροφιές, να λύσουν μοναξιές – το ένα καλύτερο από τ’ άλλο, είχα καιρό ν’ ακούσω και να ξανακούσω. Ώρες-ώρες μοιάζει με θαύμα. Τόση και τέτοια δύναμη σ’ ένα απλό, κοινό, καθημερινό, 40λεπτο άλμπουμ; Η Ελένη Βιτάλη με το «Επτά... Και Να Προσέχεις», σπάει το καύκαλο. Ταρακουνάει τον κόσμο. Τον αποστραγγισμένο κόσμο του εγχώριου άσματος.
Μου περνάει απ’ το μυαλό: ποιος είναι ο λόγος που, κάποιοι, μπορεί να νοιώθουν υπερήφανοι ως Έλληνες; Εγώ ευγνωμονώ τη μήτρα, που μου δίδαξε τη γλώσσα, μεταβιβάζοντάς μου τον κώδικα να συναισθάνομαι· να παρασύρομαι απ’ ό,τι εδώ ακούω. Γι’ αυτό κυρίως.