γκρέμιστα όλα πια…

Έγραψα και τις προάλλες για την πενία του Τύπου (εφημερίδες και περιοδικά) όσον αφορά στην περί τη μουσική θεματολογία. Αναφέρθηκα σε δύο σαλόνια της Lifo (έναν για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου κι ένα για τον Τάσο Φαληρέα) που εν πάση περιπτώσει έδιναν αφορμή για κάποια συζήτηση και θα μεγεθύνω τώρα σε μια σελίδα της Athens Voice (τεύχος 377, 2-8/2/2012) –την υπογράφει ο Μάκης Μηλάτος κι έχει τίτλο «Η Μουσική θα Νικήσει»[sic]– που θέτει κι αυτή ορισμένα ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την ελληνική ανεξάρτητη, όπως την αποκαλούμε, σκηνή. Τα συμπεράσματα του συντάκτη δεν είναι απλώς πρωτόλεια, αλλά –κάποιες φορές– εμφανίζονται και ως ανιστόρητα, φανερώνοντας, στην καλύτερη των περιπτώσεων μιαν απόπειρα φουσκώματος ενός κάτι που συμβαίνει (και που πάντα συνέβαινε) και στη χειρότερη άγνοια βασικών κανόνων και πληροφοριών, που σχετίζονται με την εγχώρια μοντέρνα άποψη και κίνηση.

Ο Μηλάτος ξεκινά, γράφοντας πως «τα σύνορα άνοιξαν, ελληνικά γκρουπ ταξιδεύουν στο εξωτερικό για συναυλίες, για δίσκους: oι Keep Shelly In Athens είναι ήδη στην Αμερική για την πρώτη τους περιοδεία, oι The Callas μόλις γύρισαν από περιοδεία στην Αγγλία όπου διανέμεται κανονικά και ο τελευταίος τους δίσκος, οι Acid Baby Jesus διακτινίστηκαν στη διεθνή σκηνή πριν καν γίνουν γνωστοί στην Ελλάδα, όπως άλλωστε και οι Bazooka. Και δεν είναι οι μόνοι…». 
Αρχικώς, εκείνο που μ’ ενοχλεί στη συγκεκριμένη παράγραφο είναι πως εμφανίζεται η όποια καριέρα στο εξωτερικό ως στοιχείο ευρύτερης καταξίωσης. Κατά τη γνώμη μου –όπως έχω ξαναγράψει, νομίζω– αυτή η αντίληψη εμφανίζει στοιχεία υποταγής (στον… ξένο παράγοντα) και εθελοδουλείας. Περιμένουμε τα καλά λόγια απ’ έξω, τη στιγμή που θα έπρεπε να επιδιώκουμε τα καλά λόγια από μέσα (κι εκεί να τελειώνει η ιστορία). Ως Έλληνας, βεβαίως, δεν μπορεί παρά να χαρώ, όταν ένα εγχώριο συγκρότημα θα προχωρήσει στο εξωτερικό· άλλο αυτό, και άλλο να προτάσσουμε την εις την ξένην καταξίωση. Αφήνω δε το γεγονός πως έτσι όπως το εμφανίζει ο Μηλάτος («τα σύνορα άνοιξαν») είναι σαν να μας λέει πως οι Callas ήταν οι πρώτοι που εμφανίστηκαν στο εξωτερικό και πως οι Keep Shelly in Athens έκαναν, ξέρω ’γω, την επιτυχία των Big Alice με το “I miss you”. Θέλω να πω πως ελληνικά συγκροτήματα εμφανίζονται και περιοδεύουν στο εξωτερικό ήδη από τη δεκαετία του ’60. (Κάποτε αγόρασα ένα 45άρι των Stylistes από σουηδό dealer, επειδή το συγκρότημα εμφανιζόταν στη Σκανδιναυία στα μέσα των sixties και τα δισκάκια του, με κάποιο τρόπο, είχαν εμφανιστεί στη βόρεια αγορά). Να μη μιλήσω για ελληνικά συγκροτήματα τύπου Aphrodite’s Child και Axis (που έπαιζαν δίπλα στους Pink Floyd ή στα ίδια φεστιβάλ με τους Magma και τους Gong), ούτε καν για τους Socrates που εμφανίστηκαν στο Paradiso (του Άμστερνταμ), τυπώνοντας δίσκους τους και στην Αμερική (έστω και στην Peters International, που την είχε Έλληνας). Είναι δεκάδες τα παραδείγματα. Τα γκρουπ της σημερινής ελληνικής σκηνής δεν κάνουν τίποτ’ άλλο από εκείνο που έπραξαν στην πορεία οι Last Drive, οι Sound Explosion, οι Raining Pleasure, οι Rotting Christ και διάφοροι άλλοι.

«Ομιλούμε ελληνικά (αντί για αγγλικά) κι ας είναι πιο δύσκολα: ο The Boy και ο Λόλεκ ήδη. Μόλις κατέφθασε και ο Χρήστος Λαϊνάς. Ετοιμάζονται κι άλλοι…» γράφει ο Μηλάτος.
Μιλάμε την ελληνική επειδή μας την έμαθε η μάνα μας, σκεφτόμαστε περαιτέρω στη γλώσσα αυτή, και συνεπώς είναι η… πιο εύκολη. Έτσι όπως τίθεται το ζήτημα είναι σαν να πρόκειται για κάποια «πρόοδο». Σαν να καταβάλουμε προσπάθεια να μιλήσουμε και να τραγουδήσουμε στη μητρική μας. Αφήνω το γεγονός ότι υποτιμούμε και τις άλλες γλώσσες. Ότι τάχα είναι εύκολες ή, εν πάση περιπτώσει, ότι μπορούμε να λέμε ό,τι θέλουμε στην αγγλική, αλλά όταν στιχουργούμε στην ελληνική οφείλουμε να είμαστε πιο… προσεκτικοί.

«Η μουσική παράδοση αναδομείται και εκσυγχρονίζεται. Ρεμπέτικα, δημοτικά και άλλοι παραδοσιακοί ήχοι δέχονται επίθεση από παραμορφωμένες κιθάρες, από samples και laptops, από όρθια μπάσα, από αναλογικά σινθεσάιζερ: Τρίο Τεκκέ, Μπάμπης Παπαδόπουλος, Swing Shoes, May Roosevelt, Γιάννης Κυριακίδης/Andy Moore, Imam Baildi δεν αφήνουν τίποτα όρθιο». 
Η παράδοση αναδομείται και εκσυγχρονίζεται από την εποχή των Forminx, των Orbiters, των Appolonians, των Sounds, του Σαββόπουλου, της Κωχ, του Γκαϊφύλλια και τόσων άλλων. Τίποτα όρθιο δεν άφηναν οι Gazuama Sincharchas, όχι οι Swing Shoes (που μου αρέσουν ιδιαιτέρως).

«Η νέα μουσική μπήκε θριαμβευτικά σε κινηματογραφικές ταινίες και θέατρα. Oι drog_A_tek βραβεύτηκαν για τη «Χώρα προέλευσης», η Μόνικα συνεργάστηκε με την Άντζελα Μπρούσκου για την παράσταση «Μαμά - Η ζωή είναι αγρίως απίθανη», ο Απόλλων Ρέτσος διένυσε την απόσταση schoolwave-μουσική για το θέατρο σε μερικούς μήνες. Οι Baby Guru μόλις μπήκαν στο χορό με τη θεατρική διασκευή της Αμάντας Μιχαλοπούλου, όπως και ο G-Pal». 
Η νέα μουσική μπαίνει σε κινηματογραφικές ταινίες, ως γνωστόν, από τα sixties (οι Forminx γράφουν soundtracks ήδη από το 1962-63). Αλλά και στα θέατρα θα έμπαινε, αν ήταν χαμηλότερη η ηλικία των θιάσων τότε (όπως και όσο είναι σήμερα).

«Οι μικροί χώροι γίνονται το νέο Άγιο Δισκοπότηρο της εγχώριας σοουμπίζνες (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοια). Μικρά και κόζι στέκια, γεμίζουν εύκολα (έστω το Σάββατο), φιλικά στο χρήστη, απαλλαγμένα από την αγωνία να κυνηγάνε τα ΚΑΠΗ και την επαρχία για να έρθουν με τα πούλμαν». 
Βεβαίως, κι οι μικροί χώροι δεν είναι προνόμιο της νέας σκηνής, βεβαίως και πρέπει ν’ αφήσουμε κατά μέρος τα ΚΑΠΗ και τη μεταφερόμενη «επαρχία». Και τα δύο δεν είχαν ποτέ ουδεμία σχέση με τη μοντέρνα κίνηση.

«Το swing είναι το νέο tango. Αφού εξαντλήσαμε το θέμα του πάθους και –έστω και για λίγο– γίναμε όλοι Αργεντίνοι, τώρα περνάμε στη «σουινγκάτη» ανεμελιά. Στην εποχή που ζούμε, ακόμη και η μουσική υπόκρουση θυμίζει μέρες πριν τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο».Το tango απασχόλησε ελαχίστως την εγχώρια ανεξάρτητη σκηνή –μην ανακατεύουμε άσχετα ζητήματα– και το swing αφορά μόνο σε μια μικρή σύγχρονη μερίδα. Δεν είναι κάτι που χαρακτηρίζει την πλειονότητα των νέων συγκροτημάτων.

«Η επαρχία αντεπιτίθεται: Οι 2L8 απ’ τις Σέρρες, ο Ευριπίδης απ’ την Ισπανία, ο Kid Flicks από την Πρέβεζα, o Urban Shadow από τη Γαλλία, οι Κόρε Ύδρο από την Κέρκυρα, οι Small Βlues Trap από τη Μαλεσίνα, από τη Σύρο ο Μίκης Παντελούς, οι Electric Litany από την Αγγλία. Και μάλιστα τα περισσότερα συγκροτήματα και μουσικοί της νέας γενιάς ταξιδεύουν στην επαρχία για συναυλίες, κάτι που πριν από μερικά χρόνια θα ήταν απλώς αδύνατο». 
Εδώ η υπόθεση ξεφεύγει τελείως, αφού η Ισπανία, η Γαλλία και η Αγγλία (πάνω στη βιασύνη) προβάλλονται ως ελληνικές επαρχίες! Ξέρετε τι μου θυμίζει αυτό; Το αλήστου μνήμης «Σαράφης στο Παρίσι, στο Montparnasse και τώρα… Σαράφης στα Τρίκαλα». Τη θυμάστε τη διαφήμιση; Το δε άλλο, πως πριν από μερικά χρόνια «ήταν απλώς αδύνατο» συγκροτήματα της νέας γενιάς να παίξουν στην επαρχία, που το βάζετε; Και πώς έπαιξαν στην Πάτρα στα sixties, οι Adam’s Boys, οι Sounds, οι Charms και οι Olympians και πώς είδα εγώ στα 80s στην ίδια πόλη τους Ex Humans, τους Stress, τους Φάντης Μπαστούνι και οι Άσσοι, τους Last Drive, τους Scoria, τους Purple Overdose, τους Villa 21, τους No Man’s Land και μερικές δεκάδες ακόμη;

«Τα cd δεν πουλάνε ούτε για δείγμα, αλλά τα βινύλια ξεπουλάνε και μέσα στη γενική σύγχυση αναβιώνει και η κασέτα. Τα αγοράζουν μετά μανίας πιτσιρικάδες που δεν έχουν ούτε πικάπ ούτε κασετόφωνο, όμως όλοι ξέρουμε πως τα γκάτζετ και τα φετίχ είναι ισχυρά ναρκωτικά».Δεν ξέρω «αν τα cd δεν πουλάνε ούτε για δείγμα».
Εγώ ξέρω πως CD βγαίνουν ακόμη με τη σέσουλα· και προσωπικώς αγοράζω, όταν τα βρίσκω φθηνά. Ξέρω πιτσιρικάδες που ακούνε μουσική, αλλά δεν ασχολούνται με βινύλια, όπως και κάποιους που αγοράζουν βινύλια, έχοντας και φθηνο-πικάπ για να τ’ ακούνε. Πάντως, δεν ξέρω κανέναν πιτσιρικά που ν’ αγοράζει δίσκους, για να τους κρεμάει στον τοίχο και να προσεύχεται. Απεναντίας, ξέρω έναν 50βάλε που αγοράζει μόνο καινούριους και κυρίως σφραγισμένους δίσκους, τους οποίους ποτέ δεν ξεσφραγίζει!

«Τα περίπτερα είναι τα νέα δισκοπωλεία. Εκεί ανασταίνονται καριέρες, εκεί γίνονται οι χρυσοί δίσκοι, εκεί υπάρχει ειδικό τμήμα ‘θρυλικών άλμπουμ’ με 2 μόνο ευρώ». 
Σωστό, έστω και μέσα στην υπερβολή του. Κατ’ εμέ, δια νόμου, τα περίπτερα πρέπει να πουλάνε μόνο τσιγάρα, περιοδικά κι εφημερίδες (άντε και κανα τσιμπίδι)· και όχι να παρουσιάζουν αυτό το παραφουσκωμένο χάλι. Ξεφεύγω όμως και δε θέλω.

«Τέρμα οι ‘ξενέρωτες’ συλλογές, οι κυριλέ και οι lounge ήχοι. Τώρα ακόμη και το compact disc club πουλάει ελληνικό και ξένο ροκ με 4 άτοκες δόσεις, ακόμη και το (νέο) Rock’n’Roll που άνοιξε στην Πλατεία, επέστρεψε μουσικά εκεί απ’ όπου είχε ξεκινήσει». 
Μια χαρά είναι «οι κυριλέ και lounge ήχοι», όταν εκείνος που ανθολογεί δεν είναι τσάτσος, κατέχει το άθλημα και ξέρει να… προβοκάρει. Καλοί και άγιοι οι Deep Purple, οι Scorpions, οι Led Zeppelin και οι Red Hot Chili Peppers, αλλά εγώ μπορεί και να λιποθυμήσω από ηδονή και ευχαρίστηση αν ακούσω σε μαγαζί Paul Mauriat (το “Jesahel”), Franck Pourcel (το “You only live twice”), Ted Heath (το “Spinning wheel”), Manuel Gas (το “Asi hablo Zarathustra”), Lord Sitar (το “Black is black”)…

«Ο μόνος (ευτυχώς) απ’ την παλιά γενιά που φαίνεται να εμπνέει τους νεότερους είναι ο Μάνος Χατζιδάκις. Μετά τον Κωνσταντίνο Βήτα και τους Raining Pleasure ήρθε και σε τζαζ εκδοχή από τον Δημήτρη Καλαντζή». 
Είναι δυστύχημα για τους νεότερους να εμπνέονται μόνο από τον Χατζιδάκι. Όχι γιατί υποτιμώ τον Χατζιδάκι, αλλά γιατί δίπλα σ’ εκείνον (πιο κάτω, πιο πάνω, πιο ψηλά, πιο χαμηλά – δεν έχει σημασία) θα έβαζα τον Θεοδωράκη, τον Ξαρχάκο, τον Μούτση, τον Χάλαρη, τον Μαρκόπουλο, τον Πλέσσα, τον Σπανό, ακόμη και τον σεμνό και σπουδαίο μελωδό Λίνο Κόκοτο (για να μείνω στα του έντεχνου). Ας λήξει, επιτέλους, αυτό το παραμύθι με του νέους και με τον Χατζιδάκι· έχει καταντήσει γελοίο. Και ν’ ανοίξουν τ’ αυτιά τους οι νέοι –αν θέλουν να προχωρήσουν– και να κάτσουν ν’ ακούσουν και Αττίκ και Γούναρη και Μουζάκη, αλλά και τον Μέγα Μάρκο, τον προπολεμικό Τσιτσάνη, Καλδάρα και Άκη Πάνου, ακόμη και τον Κοινούση και τον Φίλιππο Νικολάου. Ν’ ακούσουν τα πάντα, δίχως παρωπίδες και δίχως συμβουλές από τους… πολύξερους. Να καλλιεργήσουν το δικό τους γούστο, αδιαφορώντας για το hip και για τις μόδες.

Μάγκες μου μην παραμυθιάζεστε. Γράψτε κανονικά και με το νόμο τους… επαΐοντες εκεί που ξέρετε (αν τοποθετείτε κι εμένα ανάμεσα σ’ αυτούς, τότε γράψτε κι εμένα) και ακολουθείστε το δικό σας δρόμο. Αμυνθείτε απέναντι στις μπούρδες που σας βομβαρδίζουν και χτίστε το δικό σας (μουσικό) κόσμο· κι άμα τον βαρεθείτε και αυτόν, σπρώξτε τον στον γκρεμό και φτιάξτε έναν άλλο.