STRESS ξέχασες κιόλας τη ζωή σου

Μερικά γνωστά, ή περίπου γνωστά πράγματα. Οι Stress υπήρξαν ένα από τα πρωταρχικά ελληνικά punk συγκροτήματα, αφού σχηματίστηκαν, στην Αθήνα, το 1980· είναι τόσο παλαιοί δηλαδή όσο σχεδόν και οι Παρθενογένεσις (που είχαν ανοίξει το χορό, αφού σχηματίστηκαν τον Ιανουάριο του 1979), αλλά όχι παλαιότεροι από τους Vavoura Band, που ηχογράφησαν το πρώτο punk τραγούδι στην Ελλάδα, το “Vana G. Vanna” (1980). Ακόμη, ήταν από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν (μαζί με τον αγγλικό) και τον ελληνικό στίχο στα τραγούδια τους (κυρίως αυτόν δηλαδή), εγκαινιάζοντας κατά μίαν έννοια την ελληνόφωνη εκδοχή του εντόπιου punk, άρα και την αμεσότητά του.
Είχα παρακολουθήσει τους Stress –όπως και διάφορα άλλα ομοειδή σχήματα της εποχής– σε live στην Πάτρα και την Αθήνα, ενώ είχα αγοράσει στην ώρα τους τόσο τη συλλογή Διατάραξη Κοινής Ησυχίας [Enigma, 1984] στην οποία συμμετείχαν με δυο τραγούδια (πλέον δεν την έχω), όσο και το LP τους Ο Ήχος της Ανασφάλειας [Ανεξάρτητη Παραγωγή, 1985], το οποίον και διατηρώ ακόμη στη δισκοθήκη ως μνημείο της νεότητός μου, μιας και το είχα αγοράσει... εν καμίνω. (Τον Ήχο της Ανασφάλειας ΙΙ που είχε βγει από την Wipe Οut! δεν τον απέκτησα ποτέ, καθότι τα μουσικά μου γούστα, το ’92, ήταν πια διαφορετικά). Έτσι λοιπόν, και με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία δύο 45αριών των Stress από την B-Otherside, είπα να ξανακούσω μετά από 25 χρόνια (πάνω-κάτω) εκείνο το παλαιό LP, προκειμένου να ξαναμπώ στο πνεύμα, ανακαλώντας ταυτοχρόνως ό,τι ήταν δυνατόν από την εποχή. Φυσικά, από εδώ, τώρα, δεν πρόκειται να παρελάσουν αναμνήσεις (δεν μ’ ενδιαφέρει κάτι τέτοιο)· απλώς, οι αναμνήσεις θα συνδεθούν με το σήμερα, προκειμένου να βγει κάποιο συμπέρασμα.Οι Stress (αφού γι’ αυτούς μιλάμε τώρα), ήταν ένα απολύτως αυθόρμητο συγκρότημα. Τούτο σημαίνει πως ενώ είχαν τη δυνατότητα, ως γκρουπ, να φτιάξουν «ωραιότερα» τραγούδια (αν την έψαχναν παραπάνω δηλαδή, καθότι ως μουσικοί δεν ήταν αμελητέοι), εκείνοι προτίμησαν να μη νερώσουν την πρώτη-πρώτη έμπνευση, καταγράφοντας –ως ένα γνήσιο και απέριττο punk γκρουπ που ήταν–, το αρχικό και αμόλυντο αίσθημα. Τους θυμάμαι στα live πόσο ταγμένοι και αποφασισμένοι πάταγαν επί σκηνής, και παρότι δεν καταλάβαινες γρι απ’ ό,τι έλεγαν (έφταιγαν οι χώροι, ο κακός ήχος, ο τρόπος που στρίμωχναν τις ελληνικές λέξεις ανάμεσα στα μέτρα – πολλές εκ των οποίων ήταν φαγωμένες ή παρατονισμένες, προκειμένου να μπορέσει, με κάποιον τρόπο, να ειπωθούν) εντούτοις σου άφηναν ακεραία την αίσθηση της αγνότητας και της αυθεντικότητας, που οφείλει να έχει κάθε punk συγκρότημα, πριν μετατραπεί σε εμπόρευμα. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο –κι επειδή οι Stress ήταν με την καλή έννοια χύμα, δίχως να νοιάζονται για πολλά-πολλά–, πέτυχαν να επηρεάσουν, βαθειά, όμορες ομάδες (ας πούμε τους Panx Romana). Κι αν οι αναμνήσεις παραμένουν σχετικώς θολές, με την ουσία τους καταγεγραμμένη πάντως στο προσωπικό συνειδητό, υπάρχει ο Ήχος της Ανασφάλειας, το LP, που επιβεβαιώνει πολλά από τα λεχθέντα.
Αρχικώς, κάτι που δε νομίζω να παρατηρείται σε κανέναν άλλο δίσκο ελληνικού συγκροτήματος. Ένα άλμπουμ με τρεις(!) track lists (άλλη στο εξώφυλλο, άλλη στα labels και άλλη ακούς) και με μεταφρασμένο το όνομα του γκρουπ στην ετικέτα –Άγχος αντί Stress. Τι φανερώνει αυτό; Μα την εντελώς ερασιτεχνική αντίληψη με την οποία δρούσε το συγκρότημα. Όλα δημιουργούνταν πάνω στο βράσιμο, με το τώρα να διαφοροποιείται από το χθες… κι από το αύριο. Έπειτα, ήταν τα τραγούδια – στο γνωστό, ρομαντικό κατά βάθος, καταγγελτικό στιχουργικό στυλ, που έδιναν στίγμα από το πρώτο μέτρο (Αθήνα, Άγχος, 1984… παρά κάτι, Στρατιώτης, Περιθωριακός, Υποκριτές, Άβουλο ον). Εκεί, στο άλμπουμ, η λογοκριμένη Γενοκτονία (ακουγόταν μόνον η αρχή και το τέλος της, με όλο το υπόλοιπο τραγούδι κενό), το instro Ινδιάνικο, κι ένα τραγούδι που μέτρησε στην εποχή του, η Λέρος.
Προσωπικώς και κάπου εκεί, λίγο μετά τα μέσα του ’80 δηλαδή, σταμάτησα να έχω πολλά-πολλά με τη «ζωντανή» σκηνή, που αγρίευε ακόμη περισσότερο απ’ όσο άντεχα, παρότι στην πορεία αγόρασα τα πρώτα LP των Panx Romana και Γενιά του Χάους (κατά τη γνώμη μου πρόκειται για τα δύο καλύτερα του greek punk), κάτι των Γκούλαγκ και των Αντί, ένα των Αντίδραση και ίσως μερικά ακόμη· περισσότερο για ακαδημαϊκούς λόγους.
Κι ενώ τα λέμε αυτά, ας πούμε και λίγα λόγια για τα 7ιντσα “Athens Burning” (τίτλος που αφορά, υποθέτω, στο 1980 και στα θύματα της τότε αστυνομικής βίας, τον Κουμή και την Κανελλοπούλου) που έδωσαν αφορμή γι’ αυτή τη μικρή αναδίφηση.
Ρίχνοντας λοιπόν στο πικάπ την Side A, από το “Athens Burning I” [B-Otherside, 500 αντίτυπα] και ακούγοντας το φερώνυμο αγγλόφωνο (rec. 1-2/1983) και το “Devil driver” (rec. 12/1982) επιβεβαιώνω εκείνο που έγραψα στην αρχή, πως οι Stress ήταν ένα δυνατό γκρουπ, που θα μπορούσε να διαπρέψει με άνεση και σε πιο… έντεχνα χωράφια. Με τις κιθάρες να λαλάνε, και το rhythm section να σκίζεται, τα δύο κομμάτια (και ιδίως το “Devil driver”, που μου θυμίζει πιο αυθάδεις Reporters) είναι ωραία δείγματα new-wave/punk, που θα μπορούσε κάλλιστα να είχαν βρει στέγη στην Creep Records. Στη Side B υπάρχουν τρία ελληνόφωνα κομμάτια (rec.1-2/1983), τα γνωστά από το LP «Χαφιές» και «Περιθωριακός» (που εδώ μου αρέσουν περισσότερο – ιδίως ο «Περιθωριακός» με την κιθαριστική φρασιολογία του Λούη Κοντούλη να υπερβαίνει τα πλαίσια του χώρου) και το «Ξέχασες κιόλας τη ζωή σου» (στη θεματική του «Άγχους»).
Το “Athens Burning II” [B-Otherside, 500 αντίτυπα] ξεκινά με δύο κομμάτια που τ’ ακούμε και στο άλμπουμ (γραμμένα στο διάστημα 1-2/1983), τον «Στρατιώτη» και το «Ινδιάνικο». Για το δεύτερο έχω τη γνώμη πως είναι ένα δυνατό instro, και πως αν έβγαινε τότε σε 45άρι, με πρώτη πλευρά το “Devil driver”, τώρα θα μιλούσαμε για κάτι άλλο (με αυταπόδεικτο ιστορικό βάρος). Το «Φόβος» που ανοίγει τη B Side (rec.3-4/1985) προέρχεται, και αυτό, από την εποχή του μεγάλου δίσκου και όπως το ακούω εδώ είναι πάλι προτιμότερο. Το έσχατο «Σκέψου πριν είναι αργά» (rec.1-2/1983) είναι ένα ακόμη πυρωμένο track, πάνω στο οποίο απλώνεται το τετράστιχο «Μην κοιτάς που σου γελούν/ αύριο πάλι θα σε πατούν/ πιέσεις, υποσχέσεις/ ψεύτικες διαπραγματεύσεις».
«Αθήνα, Ελλάδα, και Stress...», όπως ακούγεται να λέει από ραδιοφωνική εκπομπή της εποχής (την Χωρίς Περιστροφές;) και ο Αργύρης Ζήλος…