ΣΕΝΕΓΑΛΗ echo musical

Μία καλή επισκόπηση της μουσικής στη Σενεγάλη (και τη Γκάμπια), στη δεκαετία του ’70 βασικά, αποτελεί το 2CD Senegal, Echo Musical, που κυκλοφόρησε το 2009 από την Syllart productions. Το άλμπουμ περιλαμβάνει 24 τραγούδια, τα οποία αποδίδουν κορυφαία ονόματα της εποχής, όπως και 16σέλιδο δίγλωσσο ένθετο με (κάποια) στοιχεία και πληροφορίες, που επιμελήθηκε ο Florent Mazzoleni.
Όπως έχω ξαναγράψει η pop, να την πούμε, μουσική στη Σενεγάλη στα χρόνια του ’70, επιχειρούσε να συσσωματώσει στοιχεία από τρεις διαφορετικές ηχητικές κουλτούρες (ήταν περισσότερες δηλαδή, αλλά ας πούμε τρεις). Την κουβανική, την εντόπια (που είναι… εντόπιες) και τη δυτική (την αντίστοιχη pop και το rock δηλαδή, που κυρίευαν, τότε, και την αφρικανική χώρα). Και αν για τις δύο από αυτές, την τοπική και τη δυτική, κατανοούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασαν και αναπτύχθηκαν, για την κουβανική το πράγμα μπερδεύεται λιγάκι. Πόθεν; Υπό ποίο καθεστώς οι ήχοι από το νησί της Καραϊβικής διέσχισαν τον Ατλαντικό, προσαράζοντας στις ακτές της Σενεγάλης; Γράφει μερικά λόγια και ο Mazzoleni:
«Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Δυτικής Αφρικής, η Σενεγάλη είναι η πιο ισχυρώς επηρεασμένη από την κουβανική μουσική, η οποία κατέπλευσε στο Ντακάρ μέσω των κουβανών ναυτών. Ευρέως διαδεδομένο μέσα από το ραδιόφωνο, το αφρο-κουβανικό ρεπερτόριο αποτελεί τη βάση της μοντέρνας σενεγαλέζικης μουσικής. Οι mornas και οι coladeras από το Πράσινο Ακρωτήρι επίσης ακούγονταν στους δρόμους του Ντακάρ. Ο Louis Vera Da Fonseca ήταν ένας από ’κείνους τους αφανείς πρωτοπόρους. Κάτω από το όνομα Fonseca & Ses Anges Noirs ηχογράφησε έναν αριθμό δίσκων στη Γαλλία και το Βέλγιο, ήδη από τα late fifties».
Αλλά, όπως μου είχε πει και ο Αδαμάντιος Καφετζής στο Jazz & Τζαζ (τεύχος 214, 1/2011):
«Μπορεί να υπάρχουν κάποιες γενικότερες διαπιστώσεις για το πώς η κουβανέζικη μουσική είχε αυτή τη διάδοση που είχε στη Σενεγάλη, όμως δεν πρέπει να αποσιωπούμε την ύπαρξη κάποιων ατόμων, που άναψαν στα sixties αυτή τη σπίθα. Τον λάτιν ήχο προέβαλλε στη Σενεγάλη ένας νιγηριανός σαξοφωνίστας, ο Dexter Johnson, που είχε για τραγουδιστή στο συγκρότημά του τον Laba Sosseh, αλλά και ο Amara Toure, που είχε έλθει στη Σενεγάλη από τη Γουινέα. Σε κομμάτια του, μάλιστα, ήταν ολοφάνερη και η καμπο-βερντιανή παράδοση, αφού σαξόφωνα έπαιζε ο Luis Morais».
Μ’ αυτά και μ’ αυτά δεν άργησε να φανούν, ήδη από τα late sixties, τα πρώτα συγκροτήματα, που άρχιζε να πειραματίζονται εντός αυτού του πλάνου δίνοντας έργο ζωής στα seventies. Τι να πρωτοδιαλέξει κανείς από εδώ; Η επιλογές είναι εξαιρετικές και το μόνον που έχει να πράξει κάποιος είναι να απολαύσει το “Bajuda” των Waato Siita με τα trippy percussions και τα χαρακτηριστικά, όσο και αλληλο-συμπληρωματικά, lead και chorus vocals, τα χαμένα “Kelefa sane” και “Wartef jigen” των γνωστών μας πλέον Guelewar, το “Alal” των Xalam (out of mind funky-afro-psych) από το δεύτερο LP τους “Ade/Festival Horizonte Berlin 79” [XPS, 1979], το “Atou” των Youssou Ndour & Super Etoile de Dakar με το μοναδικό deep κιθαριστικό σόλο, το “Indu wade” των Super Diamono με τα mellow σύνθια, την ωραία χρήση του οργάνου, αλλά κι ένα σόλο στο άλτο βγαλμένο από easy γαλλική ορχήστρα, το μεγαλιθικό “Sutukun” των Ifang Bondi, το διαπεραστικό blues “Thioro baye samba” των Star Band de Dakar, το ανατριχιαστικό “Aaduna jarul niawo” των Orchestra Baobab, το “Touba mbacke” των Diarama de Saint-Louis με το πιο απρόσμενο guitar soli της συλλογής, το ψυχεδελικό “Yumbeye” πάλι των Xalam, αυτή τη φορά από το πρώτο LP τους “Daida” του ’75, το αισθησιακό “Teranga” των Ouza, το επικό “Khandiou” των Sahel με το απίθανο πνευστό τμήμα. Δύναμη!
Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει άλλο κομμάτι στο YouTube πλην του “Aaduna jarul niawo”, που έχει ανεβάσει ο nickyvour…