ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΜΠΕΤΑΣ 50 χρόνια από τα κατοχικά «Ντοκουμέντα» - πέντε σπάνιας δύναμης τραγούδια με θέμα την Κατοχή, που τα καταπλάκωσε η μεταπολίτευση

Το άλμπουμ «Ντοκουμέντα» [Olympic] από το 1975 είναι ένα από τα πιο άγνωστα και υποτιμημένα του λαϊκού βάρδου Γιώργο Ζαμπέτα (1925-1992), όμως την ιστορία θα πρέπει να την πιάσουμε από λίγο πιο πίσω – και όχι από το ’75.
Ο Ζαμπέτας σαν καλλιτέχνης-τραγουδοποιός ήταν παντός καιρού, τουλάχιστον μέχρι την πτώση της δικτατορίας και την έναρξη της μεταπολίτευσης – με τις επιτυχίες του να είναι πολλές και μεγάλες και στην αρχή του ’70, στο λαϊκό και ελαφρολαϊκό κύκλωμα που τότε βρισκόταν στις δόξες του. Μερικά από τα γνωστότερα τραγούδια του εκείνων των ετών ήταν τα «Αυτοί που φεύγουν κι αυτοί που μένουν» (1970) (στίχοι Αλέκος Καγιάντας) με τον Γιάννη Πουλόπουλο, «Ρωμιός αγάπησε Ρωμιά» (1971) (στίχοι Ξενοφών Φιλέρης) με τον Σταμάτη Κόκοτα, «Νύχτα ονειρομάνα» (1971) (στίχοι Φιλέρης) με τον Γιάννη Ντουνιά (πολλά χρόνια μετά θα το έλεγε και η Μαριάνθη Κεφάλα), «Αλήτη», «Το αδιέξοδο», «Το γράμμα και η φωτογραφία» (όλα από το 1971), όλα σε στίχους Καγιάντα, όλα με τη Βίκυ Μοσχολιού (συγκλονιστική τριάδα αυτή!), «Το θέμα είναι να την βρω» (1972) (στίχοι Φιλέρης) ξανά με τον Κόκοτα, «Η Μαρίνα η Σαλονικιά» (1973) (στίχοι Ζαμπέτας) ξανά με τον Πουλόπουλο, ενώ επίσης μεγάλη επιτυχία έκαναν και τα «Ο πενηντάρης» (1971) (στίχοι Ναπολέων Ελευθερίου), «Ο Τζακ» (1972) (στίχοι Θεοδόσης Άθας) και «Μάλιστα κύριε» (1973) (στίχοι Καγιάντας), τα οποία ερμηνεύονταν από τον ίδιο τον Ζαμπέτα, με το γνωστό θεατράλε στυλ του (που ήταν και αυθεντικό και μοναδικό).

Με τη μεταπολίτευση, όμως, πατιέται φρένο – κάποιοι το πατάνε τέλος πάντων. Ο Ζαμπέτας έχει συνδεθεί μ’ έναν τύπο διασκέδασης, που φέρνει άλλα στη μνήμη των ανθρώπων και ειδικότερα των νεοτέρων (λέμε για το νυχτερινό ξεφάντωμα επί δικτατορίας, με τους αξιωματούχους του καθεστώτος, τους εφοπλιστές, τους λεφτάδες, και με την αστική τάξη να «τα σπάει» δίχως αύριο), με αποτέλεσμα να μην του επιφυλαχθεί ένας ρόλος σαν εκείνον του Βασίλη Τσιτσάνη και της Σωτηρίας Μπέλλου, για παράδειγμα – τους οποίους ο Τάσος Φαληρέας είχε χρίσει, τότε, αντιπροσώπους του «ελληνικού underground». Ο Ζαμπέτας ήταν πολύ... overground για τα γούστα των πρώην ροκάδων, που μεταμορφώνονταν σε τοποτηρητές του «χαμένου κέντρου», ενώ και ο ίδιος θα ένοιωθε ριγμένος, από το συνολικότερο κύκλωμα του τραγουδιού – κάτι που θα επιβεβαιωνόταν όταν θα κυκλοφορούσαν τα «Ντοκουμέντα» του, τον Μάρτιο του ’75, πενήντα χρόνια και κάτι μήνες πριν από τώρα. Όπως θα έλεγε και ο ίδιος (από το γνωστό βιβλίο της Ιωάννας Κλειάσιου «Γιώργος Ζαμπέτας Βίος & Πολιτεία / “και η βρόχα έπιπτε... στρέιτ θρου”», στις εκδόσεις ντέφι, το 1997):
«Άλλος στιχουργός που συνεργαστήκαμε πολύ ήταν κι ο Φώντας ο Φιλέρης. Ο Ξενοφώντας ο Φιλέρης ήτανε με τη Μάρθα Βούρτση και κάνανε παραγωγή ταινιών. Σε μια ταινία γνωρίστηκα έτσι με το Φιλέρη που είχε το σενάριο και στίχους. Κάναμε καλά τραγούδια με το Φώντα, κοινωνικά και πολιτικά στο είδος τους. Κάναμε τα “Ντοκουμέντα” το 1972-73, με τραγούδια πραγματικά ντοκουμέντα της Κατοχής. Αλλά ούτε η εταιρία τα προώθησε, ούτε κανείς έπιασε το νόημα. Όλοι τους ήτανε στο Θεοδωράκη. Μεταπολίτευση Θεοδωράκης. Αντιπολίτευση, οξωπολίτευση, παραπολίτευση, ξεπολίτευση, κάργα πολίτευση, να ο Θεοδωράκης πάλι! Ήτανε ο ειδικός στα πολιτικά αυτός, στα αντιστασιακά. Να ο Θεοδωράκης, να ο Θεοδωράκης, να η Μερκούρη, να ο Θεοδωράκης, να ’σου κι ο Νταλάρας, να ο Θεοδωράκης. Τελείωσε, αυτό ισχύει μόνο, εκεί τ’ αρχίσαμε, εκεί τ’ αφήσαμε. Ποιος θα κοιτάξει αν γράφεται τίποτα άλλο...».
Και λίγο πιο κάτω από το ίδιο βιβλίο:
«Κάνω αργότερα και τα “Ντοκουμέντα”, ένα δίσκο καταπληκτικό σε στίχους του Φιλέρη. Ένα δίσκο ντοκουμέντο για τη γερμανική Κατοχή. Αλλά δεν πήγε αυτός, δεν καταλάβανε το δίσκο οι άσχετοι στην εταιρία, να τον προωθήσουνε. Άλλα υποστηρίζανε».
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/giorgos-zampetas-50-hronia-apo-ta-katohika-ntokoymenta