ΘΩΜΑΣ ΤΑΜΒΑΚΟΣ το νέο βιβλίο του για την δισκογραφία του συνθέτη-μουσουργού Θόδωρου Αντωνίου

Οι άοκνες προσπάθειες του ερευνητή-μουσικογράφου Θωμά Ταμβάκου, που επικεντρώνονται πάντα στο χώρο των ελλήνων και ελληνικής καταγωγής μουσουργών της «λόγιας» μουσικής, συνεχίζονται όχι μόνο με τις διαρκείς και εξειδικευμένες ιδιωτικές ερευνητικές ενασχολήσεις του, αλλά και με την αποτύπωση μέρους αυτών ακριβώς των ερευνών του σε «φυσικούς» τόμους (βιβλία). Έτσι, σ’ αυτή τη σειρά με τις αναλυτικότατες δισκογραφικές αποτυπώσεις, που αριθμεί ήδη τέσσερις τόμους (για όλους υπάρχουν τα σχετικά reviews στο blog), σχετικούς με το δισκογραφημένο έργο των Σπυρίδωνα-Φιλίσκου Σαμάρα (1861-1917), Νίκου Σκαλκώτα (1904-1949), Δημήτρη Δραγατάκη (1914-2001) και Μανώλη Καλομοίρη (1883-1962), έρχεται να προστεθεί, τώρα, κι ένας πέμπτος τόμος, που αφορά, τούτη τη φορά, το δισκογραφημένο έργο του μουσουργού Θόδωρου Αντωνίου. Όσοι και όσες γνωρίζουν τα προηγούμενα βιβλία του Θ. Ταμβάκου, που είναι τυπωμένα πάντα σε μεγάλο σχήμα (21Χ30) έχουν σίγουρα μιαν εικόνα για το πώς θα είναι διαρρυθμισμένο και το εν λόγω, που έχει τίτλο «Θόδωρος Αντωνίου (10/2/1935-26/12/2018) / Επίσημη Δισκογραφία (1970-2025) / Συμβολή στα 90 Χρόνια από τη Γέννησή του» [Έκδοση Μουσικής Εταιρείας Αλεξανδρούπολης, Αλεξανδρούπολη 2025].

Το βιβλίο, λοιπόν, ξεκινά με τα προλογικά σημειώματα (Αθανάσιος Τρικούπης, Βύρων Φιδετζής, Ιάκωβος Κονιτόπουλος, Σάββας Τσιλιγκιρίδης, Θωμάς Ταμβάκος), στα οποία καταγράφονται, σε γενικές γραμμές, τα βασικά στοιχεία της μουσικής τέχνης του Θ. Αντωνίου, σε συνδυασμό και με την επακόλουθη επιστημονική προσέγγιση στη δισκογραφία του από τον συγγραφέα. Όπως σημειώνει ανάμεσα σε άλλα ο Β. Φιδετζής:
«Η συνθετική του συνέπεια (σ.σ. του Θόδωρου Αντωνίου) σφυρηλατήθηκε σιγά-σιγά προς ένα ιδανικό δημιουργικής έκφρασης, μέσω μιας ενθουσιώδους αποδοχής των μετα-βεμπερνιανών πρακτικών της μουσικής πρωτοπορίας του 1950, από τη μία, και του συνόλου των ελληνικών μουσικών παραδόσεων (δημοτικό τραγούδι, βυζαντινό μέλος, εθνική σχολή, ελληνική πρωτοπορία: Μητρόπουλος, Σκαλκώτας, Δραγατάκης, Ξενάκης, Χρήστου, Λογοθέτης) από την άλλη. Ο ελληνικός ήχος του Αντωνίου έχει τα ακόλουθα τέσσερα βασικά γνωρίσματα: Πρώτο είναι η μορφολογική οικονομία και η απόλυτα προσωπική δομική του πρωτοτυπία, που παραπέμπει στο άριστο μέτρο. Δεύτερο είναι η λιτή χρήση των εκφραστικών μέσων της σύγχρονης ορχήστρας και η τέλεια γνώση των δυνατοτήτων των οργάνων. Τρίτο είναι η χρήση μελωδιών και μελωδικών θραυσμάτων που παραπέμπουν απευθείας στον ελληνικό ήχο της παράδοσης (...). Τέταρτο, τέλος, είναι η μη δογματική συνηχητική του οργάνωση».
Όπως συμβαίνει με όλα τα βιβλία του Θ. Ταμβάκου πριν από την ανάπτυξη της δισκογραφίας παρεμβάλλονται κάποιες «γενικές και απαραίτητες οδηγίες για τη διευκόλυνση της ανάγνωσης των στοιχείων», που θα παρουσιαστούν στις επόμενες σελίδες, και που κρίνονται (από τη μεριά μου) ως πολύ κατατοπιστικές και εν τέλει απαραίτητες. Θέλω να πω πως ο αναγνώστης θα διευκολυνθεί στην προσπέλαση της δισκογραφίας μόνον αν διαβάσει προσεκτικά αυτές τις οδηγίες, που απλώνονται σε 35 σύντομες παραγράφους.
Το έχω πει και παλαιά αυτό και το λέω και πάλι. Όσοι γνωρίζουν από δισκογραφίες σε σχέση με την pop και το rock ή και με την jazz ακόμη, και δεν γνωρίζουν τις δισκογραφίες του Θ. Ταμβάκου, θα βρεθούν προ εκπλήξεως (ευχάριστης θέλω να πιστεύω). Εννοώ πως, εδώ, η προσέγγιση, από τη μεριά του ερευνητή, είναι τελείως διαφορετική, χωρίζεται σε κεφάλαια, και κυρίως διαθέτει την καλώς εννοούμενη εμμονή με την λεπτομέρεια.
Τα κεφάλαια είναι επτά, και ονοματίζονται από τα γράμματα Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ και Σ. Υπό το Α καταγράφονται τα βινύλια και οι κασέτες με έργα Θ. Αντωνίου. Υπό το Β καταγράφονται όλων των ειδών τα CD και DVD. Υπό το Γ καταγράφονται τα βινύλια, κασέτες, CD και DVD στα οποία ο Θ. Αντωνίου διευθύνει δικά του ή άλλων συνθετών έργα ως αρχιμουσικός. Υπό το Δ καταγράφονται οι ψηφιακές εκδόσεις με έργα Θ. Αντωνίου. Υπό το Ε καταγράφονται φυσικές και ψηφιακές εκδόσεις μη μουσικού περιεχομένου (π.χ. με περιεχόμενο συνεντεύξεις του Θ. Αντωνίου). Υπό το ΣΤ καταγράφονται γνωστές μελλοντικές εκδόσεις έργων του και τέλος υπό το Σ καταγράφονται οι εκδόσεις τύπου... miscellaneous, ποικίλες εκδόσεις δηλαδή, που δεν «μπαίνουν» στις υπόλοιπες κατηγορίες. Μία τέτοια (έκδοση) την οποία, προσωπικώς, κρίνω ως σημαντική είναι η πρώτη-πρώτη, καταγραμμένη σ’ ένα 4-tracks EP (45άρι προφανώς) σε ετικέτα Doxiadis Associates, από το 1964, που περιλαμβάνει ελαφρολαϊκά έργα των Μάνου Χατζιδάκι, Θόδωρου Αντωνίου, Μίκη Θεοδωράκη και Γιώργου Κατσαρού κάτω από τον γενικό τίτλο «Μουσική από την Ελλάδα». Το έργο του Θ. Αντωνίου έχει τίτλο “Dance from the islands” και καταγράφεται (στο Σ), επειδή προφανώς δεν είναι «λόγιο».
Η δισκογραφία του Θ. Αντωνίου, που εκτείνεται σε 196 μεγάλου σχήματος σελίδες, εμπλουτισμένες με πολλές Α/Μ φωτογραφίες, αποτελείται από 149 εκδόσεις (όλων των τύπων), από τις οποίες οι 109 περιλαμβάνουν δικά του έργα (στις υπόλοιπες 40 προφανώς ο Θ. Αντωνίου διευθύνει έργα άλλων). Επίσης να προστεθεί πως από τα εν συνόλω 457 έργα του έχουν ηχογραφηθεί μόλις τα 81 (προφανώς κάποια έργα έχουν ηχογραφηθεί περισσότερες από μία φορές, για αυτό το λόγο συζητάμε για 109 εκδόσεις με δικά του έργα) και αυτό, οπωσδήποτε, μπορεί να βάλει σε σκέψεις κάθε θιασώτη της ελληνικής λόγιας μουσικής – πόσο μάλλον όταν εν έτει 2025 παραμένουν, ακόμη, χωρίς αποτύπωση σημαντικότατα έργα του συνθέτη.
Αυτά και άλλα πολλά ενδιαφέροντα πληροφορούμαστε από το βιβλίο του Θωμά Ταμβάκου «Θόδωρος Αντωνίου (10/2/1935-26/12/2018) / Επίσημη Δισκογραφία (1970-2025)», που είναι κάτι πολύ περισσότερο, ως συνήθως, από μία τυπική δισκογραφία.
(Το βιβλίο έχει τυπωθεί σε 400 αριθμημένα αντίτυπα).
Επαφή: www.ttamvakos@yahoo.gr