τζαζ επανεκδόσεις

Προσφάτως η Universal Music Classics & Jazz επανεξέδωσε σε CD, στη σειρά JAZZPLUS, ένα μέρος των τζαζ καταλόγων της Prestige, της Verve, της Riverside και της Mercury. Το αποτέλεσμα καταγράφεται για την ώρα σε 30 CD. Πρόκειται για την αποτύπωση δύο παλαιών LP σ’ ένα CD, με νέο digital remastering από τις αυθεντικές αναλογικές πηγές και με αναπαραγωγή, στα 8σέλιδα ένθετα, των original covers μαζί με τις εκάστοτε liner notes. Μία ωραία και οπωσδήποτε χρήσιμη δουλειά, την οποία θα παρουσιάσω συν τω χρόνω μέσα από το δισκορυχείον.

Το “Soul Summit” [Prestige 1962, rec. 2/1962] βρίσκει μαζί τους Gene Ammons τενόρο, Sonny Stitt τενόρο, Jack McDuff όργανο και Charlie Persip ντραμς να προβάρουν και να αυτοσχεδιάζουν σε πρωτότυπο και στάνταρντ υλικό κατά τα early sixties soul-jazz πρότυπα. Βασικά, είναι το rhythm section εκείνο που κάνει πολλή και καλή δουλειά (πληθωρικός ο Persip και βαθύς ο McDuff στο ρυθμικό του ρόλο), εκείνο που στρώνει δηλαδή το χαλί προκειμένου να πατήσουν επάνω οι δύο αναγνωρισμένοι τενορίστες. Προσθέστε σ’ αυτό και την πανταχού παρούσα γκρούβα (του McDuff) κι έχετε ένα πρώτης τάξεως άλμπουμ, χαρακτηριστικό οπωσδήποτε των early 60s, μα και των… early 2010s θα προσέθετα. Στο ίδιο CD και το “Soul Summit Vol.2” [Prestige 1963], που ξεκίνησε να ηχογραφείται νωρίτερα (6/1961). Εδώ, υπογράφει ο Gene Ammons και δευτερευόντως η τραγουδίστρια Etta Jones (όχι η Etta James…) και ο Jack McDuff (που ακούγεται όμως μόνο σε δύο κομμάτια). Γραμμένο σε τρεις sessions με τη συμμετοχή 17 μουσικών, το “Vol.2”, που κινείται στο χώρο των blues ballads, δεν έχει την ενότητα του πρώτου “Soul Summit” (έχει όμως ένα track για πολλά λεφτά, το “Scram” του Jack McDuff, με το δικό του hammond και την κιθάρα του Eddie Diehl να υποστηρίζουν άψογα την ωραία μελωδία).

Το “Bossa Nova Carnival/ Dave Pike plays the Music of João Donato” [Prestige 1962, rec. 9/1962] του βιμπραφωνίστα Dave Pike (με τους Clark Terry φλούγκελχορν, Kenny Burrell κιθάρα κ.ά., εντάσσεται μέσα στην τρέλα της… αμερικανικής bossa, που εκτίναξαν στα ύψη οι Stan Getz/ Charlie Byrd με την “Jazz Samba” τους, τον Απρίλιο του ’62. Ο Donato βρισκόταν στην Αμερική εκείνα τα χρόνια, είχε γνωριστεί με τον Pike και τον Burrell και κάπως έτσι θα προκύψει το “Carnival”. Υπάρχουν ορισμένες μελωδίες, εδώ, που είναι πανέμορφες (“Serenidade”), όμως φαίνεται πως τα καλύτερα ο Donato τα φύλαγε για το “Muito à Vontade” [Polydor, 1962], το πρώτο άλμπουμ του που ηχογράφησε με το που πάτησε το πόδι του ξανά στην Βραζιλία. Το “Limbo Carnival” [New Jazz 1963, rec. 12/1962] είναι η απόπειρα του Dave Pike να… εγκατασταθεί στην pop-jazz πλευρά της εποχής (κάτι που θα το κατορθώσει εντελώς με τα γνωστά και θαυμαστά αποτελέσματα στα τέλη της δεκαετίας με τις εγγραφές του στην MPS και την Relax). Εδώ ακούγονται… Λα μπάμπες, Ματίλντες, Λιμπο-ροκιές και διάφορα άλλα καραϊβικά και καραβαϊκοφανή παιγμένα από top μουσικούς (Jimmy Raney, Tommy Flanagan, George Duvivier, Ray Barretto…).

Προχωρημένο και όχι μόνον ως τίτλος, το “Stratusphunk” [Riverside 1961, rec. 10/1960] του George Russell Sextet είναι ένα άλμπουμ που φανερώνει, από το πρώτο κιόλας κομμάτι του (“Stratusphunk”), τη διάθεση τού… και πιανίστα και ενορχηστρωτή (πέραν του συνθέτη) να μεταφέρει την jazz κάπου αλλού, σε τόπους απάτητους και αχαρτογράφητους. Ιλιγγιώδεις διαδοχές/εναλλαγές συγχορδιών, blues που ξεκινούν από τα 12 μέτρα για να σε… στήσουν στα 11, μία απολαυστική σύνθεση τής… μαθητρίας Carla Bley (“Bent eagle”) και μία ακόμη του… μαθητού David Lahm (“Lambskins”) με εντελώς αντισυμβατική συγχορδιακή αντίληψη. Οι έπαινοι σε όλους. Φυσικά στον μαέστρο, αλλά κυρίως στον μπασίστα Chuck Israel που μόνος του σχεδόν φτιάχνει το παιγνίδι. Στο “The Stratus Seekers” [Riverside, 1962, rec. 1/1962] το γκρουπ μετασχηματίζεται σε σεπτέτο. Το George Russell Septet ευτυχεί να έχει στις τάξεις του έναν Don Ellis (τρομπέτα) κι έναν Stephen Swallow (μπάσο), είναι όμως οι συνθέσεις (τέσσερις του Russell, μία του πρώην τρομπετίστα του γκρουπ Al Kiger και μία του τρομπονίστα Dave Baker) που ξαφνιάζουν με τη ζωντάνια και την ευρηματικότητά τους (άκου το “Blues in orbit”, ένα διαλυμένο 12μετρο με διαρκές σόλο από τον Paul Plummer στο τενόρο). Απόλυτη modern jazz, προϊόν ενός καινοτόμου συνθέτη και των συνεργατών του.

Το αναφέραμε πιο πάνω το “Jazz Samba” [Verve 1962, rec. 2/1962] των Stan Getz και Charlie Byrd. Πρόκειται για ένα ιστορικό/ θρυλικό άλμπουμ, η ουσιαστική απαρχή της bossa nova στην Αμερική (και άρα σε ολόκληρον τον κόσμο, της Βραζιλίας μόνον εξαιρουμένης). Πρώτης κλάσης ρεπερτόριο (δύο Jobim, δύο Barroso, ένας Baden Powell, ένας Charlie Byrd και το “O pato” που ανέδειξε ο João Gilberto), ανεπανάληπτα παιξίματα τόσο από τους Getz και Byrd, όσο και από το διπλό rhythm section (δύο μπασίστες και δύο ντράμερ!), μνημειώδες, διαχρονικό και υψηλότατο αίσθημα. Ο ορισμός του ανόθευτου κοσμοπολιτισμού και της ηχητικής λεπτότητας. Ένα χρόνο αργότερα ο Stan Getz και ο βραζιλιάνος κιθαρίστας Luiz Bonfá θα κυκλοφορήσουν το “Jazz Samba Encore!” [Verve 1963, rec. 2/1963]. Εδώ, δίπλα στους Getz και Bonfá, θα παραταχθούν ο ίδιος ο Antonio Carlos Jobim στην κιθάρα, η τραγουδίστρια Maria Toledo και διάφοροι άλλοι. Με ρεπερτόριο τύπου “Insensatez”, “O morro nao tem vez”, “Sambalero” και τα λοιπά-και τα λοιπά δεν γίνεται να περιμένεις κάτι λιγότερο από ένα ακόμη bossa-gem.

Πολυσήμαντη καλλιτεχνική προσωπικότητα, ο Mel Tormé (1925-1999) υπήρξε –όπως διαβάζω στην Wikipedia– jazz συνθέτης, ενορχηστρωτής, ντράμερ, πιανίστας, ηθοποιός, συγγραφέας και βεβαίως ένας πολύ επιτυχημένος τραγουδιστής. Με φωνή «βελούδο», ο Tormé ερμήνευσε το μεγάλο songbook της jazz άπειρες φορές και με διάφορες αφορμές. Στο άλμπουμ “I Dig The Duke, I Dig The Count” [Verve 1961, rec. 12/1960 & 2/1961] τον ακούμε να αποδίδει, στην πρώτη πλευρά, κομμάτια της ορχήστρας του Duke Ellington ενώ στη δεύτερη κομμάτια εκείνης του Count Basie. Οι κομψές ενορχηστρώσεις του Johnny Mandel (στηριγμένες στα πνευστά φυσικά) καθορίζουν, επίσης, το τελικό αποτέλεσμα. Στο “Swings Shubert Alley” [Verve 1960, rec. 1 & 2/1960] –και όπου “Shubert Alley” διάβαζε «η καρδιά του Broadway»– ο Tormé σουινγκάρει με απαράμιλλη άνεση μέσω των συνθέσεων των Harold Arlen, Jule Styne, Richard Rogers, Cole Porter, Leonard Bernstein κ.ά. Τραγούδια, βασικά, που ακούστηκαν στις σκηνές του Broadway στα χρόνια του ’40 και του ’50 και που, εδώ, αντιμετωπίζονται με τον τρόπο τής Marty Paich Orchestra.

Στο ίδιο μοτίβο και με παρεμφερές ρεπερτόριο η Ella Fitzgerald μεγαλουργεί στο άλμπουμ “Ella Sings Broadway” [Verve 1962, rec. 10/1962]. Με άλλον αέρα και η Marty Paich Orchestra, συμβάλλει από τη μεριά της τα μέγιστα στην απόδοση ενός ρεπερτορίου, το οποίον ταιριάζει γάντι στην περσόνα (δηλ. περσόνες) της μεγάλης Ella. Κάθε τραγούδι και μια ξεχωριστή κατάκτηση, κάθε τραγούδι κι ένας άλλος ρόλος! Και αν αναφερόμαστε στο “Hernando’s hideway” (από το “Pajama Game”), τότε το «τέλειο» είναι πολύ λίγο για να περιγράψει το εν λόγω ερμηνευτικό κατόρθωμα. Άλλη φάση το “Rhythm Is My Business” [Verve 1962, rec. 1/1962]. Πρόκειται οπωσδήποτε για ένα swinging LP, τόσο swinging ώστε να καταπλακώνει ακόμη και την γκρούβα του Bill Doggett. Παρά ταύτα η ορχήστρα είναι πρώτης κλάσης (δεν θα μπορούσε να συνέβαινε αλλιώς) και όχι μόνο επειδή συμμετέχουν σ’ αυτήν ο Phil Woods, ο Hank Jones και ο George Duvivier (μεταξύ άλλων).

Τα είπα για την bossa… και τα ξαναλέω (έτσι όπως προχωρούν τα νούμερα, οι κωδικοί των επανεκδόσεων της Universal). O τρομπονίστας (και πιανίστας) Bob Brookmeyer και το άλμπουμ “Bossa Nova/ Trombone Jazz Samba” [Verve 1962, rec. 8-9/1962] στο πλατώ, μία εισέτι bossa κυκλοφορία από το δεύτερο μισό του ’62, τότε όταν η pop διάσταση της jazz αποκτούσε έναν καινούριο, αμόλυντον αέρα. Φοβερή η διασκευή στο “A felicidade”, με τον πιανίστα Brookmeyer να παίζει τις νότες της βασικής μελωδίας σαν… μαθητευόμενος, αλλά με τόσο συναρπαστικό τρόπο, τους Gary McFarland και Jimmy Raney να γεμίζουν με vibes και κιθάρα και τον Willie Bobo να κρατάει το ρυθμό με το δικό του, διακριτό τρόπο. Της ίδιας κλάσης και η version στο “Theme from ‘Mutiny on the Bounty’”, μία μποσανοποίηση της θείας μελωδίας του Bronisław Kaper επί της οποίας το percussion section (Willie Bobo, Carmen Costa, Jose Paulo) προσθέτει έναν exotica αέρα. Το “Bossa Nova/ Trombone Jazz Samba” είναι ένα ΑΑΑ άλμπουμ. Ας το έχουν υπ’ όψιν τους όσοι δεν το γνωρίζουν. Μα και το “Samba Para Dos” [Verve 1963, rec.2/1963] των Bob Brookmeyer και Lalo Schifrin, που ακολουθεί, είναι ένα εξ ίσου δυνατό LP και για έναν επιπρόσθετο λόγο. Επειδή, εδώ, μποσανοποιούνται τραγούδια/συνθέσεις του κλασικού αμερικανικού ρεπερτορίου (Leslie Bricusse, Cole Porter, Jule Styne, Richard Rogers, George Gershwin…) μ’ έναν απολύτως εμπνευσμένο τρόπο. Συμβάλλουν οπωσδήποτε τα top ονόματα της ορχήστρας (Brookmeyer, Schifrin, Phil Woods, Jerome Richardson, Zoot Sims, Al Cohn, Jimmy Raney…), αλλά και το γενικότερο κλίμα της εποχής που δεν επέτρεπε εύκολες εκπτώσεις. Αριστούργημα η 10λεπτη(!) “Samba para dos” του Lalo Schifrin.