ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙΣ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΗΛΙΘΙΩΝ λίγα λόγια

Είδα χθες το βράδυ στο YouTube το ντοκιμαντέρ του Σέργιου Βαφειάδη Μέχρι να Γίνεις ο Βασιλιάς των Ηλιθίων, που αναφέρεται στο ελληνικό πανκ (από την δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα). Μου φάνηκε πολύ κουραστικό, μα πάρα πολύ, κυρίως λόγω ενός ανέξοδου μπλα-μπλα που ανακύκλωνε, συνεχώς, τα ίδια και τα ίδια. Το φιλμ για να στεκόταν έπρεπε να διέθετε «ζωντανό» ιστορικό και αρχειακό υλικό (αυτό που παρουσιάστηκε ήταν από ελάχιστο έως μηδαμινό) και κυρίως θα έπρεπε να προβάλλει θέσεις εν σχέσει μ’ εκείνα που ακούγονταν (περιττό να πω πως απουσίαζε παντελώς η σκηνοθετική ματιά). Δεν είναι δυνατόν να προκύψει τίποτα κινηματογραφικώς ενδιαφέρον από μια κάμερα που τραβάει, απλώς, κάποιους οι οποίοι λένε οτιδήποτε (σωστά, λιγότερο σωστά ή βλακείες), δίχως να υπάρχει από πουθενά η αίσθηση ενός διαλόγου, μιας αντίρρησης, μιας καλώς εννοούμενης κόντρας βρε αδελφέ. Έτσι, οι λίγες, οι ελάχιστες σωστές απόψεις (εννοώ απόψεις που ξέφευγαν από τα αυτονόητα και τ’ αυταπόδεικτα, βλ. Αρνάκια π.χ.) «χάθηκαν» μέσα στο γενικότερο λέγε-λέγε· στο προφανές και τον μηρυκασμό.

Εκείνο που θα εισέπραττε ένας, με καλή πίστη, σκεπτόμενος θεατής βλέποντας το εν λόγω ντοκιμαντέρ θα ήταν η παντελής έλλειψη μιας σοβαρής ιδεολογικοπολιτικής βάσης, υπό την έννοια τής συνέχειας μιας παράδοσης, πάνω στην οποίαν θα πατούσε το εγχώριο πανκ, για να πει όσα ήθελε να πει. Οι μπάτσοι, το σύστημα, η κακούργα η κοινωνία κτλ. κτλ., και από ’κει και πέρα μία απέραντη άρνηση και καταστροφολογία που δεν οδήγησε, ούτε πρόκειται να οδηγήσει, ποτέ, πουθενά. Τριανταβάλε χρόνια τώρα τα ίδια και τα ίδια. Καμμία δημιουργική πρόταση, μόνο διαχειριστικές πρακτικές (που δεν τις υποτιμώ, αλλά δεν μπορεί να παρουσιάζονται ως το παν), τίποτα που θα μπορούσε να σπρώξει ένα κοινωνικό σώμα προς προοδευτικότερες κατευθύνσεις. Το κενό του ελληνικού πανκ είναι κατ’ ουσίαν το κενό του προηγηθέντος ελληνικού ροκ. Η απουσία δηλαδή (αν εξαιρέσεις δυο-τρεις περιπτώσεις) ενός σοβαρού πολιτικοκοινωνικού λόγου που να στέκεται έξω από την κυρίαρχη κουλτούρα, βγαλμένου όμως μέσα από την αγωνία του μεγαλύτερου κομματιού της κοινωνίας. Αυτό είναι το πιο τρανό ζήτημα (και έλλειμμα), και το οποίον εντοπίζεται στην ταινία από έναν Αμερικανό (είναι ένα… εγχώριο πρόβλημα αυτό)! Λέει ο Jello Biafra στο πιο ενδιαφέρον σημείο του ντοκιμαντέρ: «Μερικές φορές η ψυχή του πανκ για μένα μπορεί να είναι πολύ διαφορετική από τον ήχο που ο κόσμος αντιλαμβάνεται σήμερα ως πανκ. Την εποχή που ακόμη και τα boy-bands και οι αστέρες του ποδοσφαίρου μοιάζουν με τον Sid Vicious, για μένα, η ψυχή του πανκ –τουλάχιστον στα σημεία με τα οποία συσχετίστηκα– είναι ίδια με αυτή της beat generation, την ψυχή των anti-war hippies, των ακτιβιστών για τα πολιτικά δικαιώματα, του Abbie Hoffman (που παρόλο που προκαλούσε πρόβλημα, είχε ένα δημιουργικό κίνητρο), όλων εκείνων που εξέταζαν με μεγάλη προσοχή τα προβλήματα, τις φάρσες και τις εξεγέρσεις που ήθελαν να κάνουν».

Αν το ελληνικό ροκ στα sixties και τα early seventies προέβαλλε, σε πλείστες όσες περιπτώσεις, ένα fun (κάτι καθόλου αμελητέο), όπως και κάποια ονόματα (Σαββόπουλος, Εξαδάκτυλος, Γκαϊφύλιας…) που επιχείρησαν να συνδέσουν τον «ηλεκτρισμό» μ’ έναν λόγο προοδευτικό, που να μην επενδύει όμως στο γκρέμισμα και την καταστροφή, το ελληνικό πανκ αποκομμένο εκ φύσεως από το fun και την δημιουργική φαντασία και μη έχοντας πίσω του καμμία στιβαρή ροκ παράδοση που να το καθοδηγεί, απεδείχθη «λίγο» στην προσπάθειά του να την δημιουργήσει.