MINIMAL COMPACT μαινόμενες ψυχές

Οι Minimal Compact υπήρξαν μία από τις πιο αγαπημένες μπάντες του ελληνικού (μουσικόφιλου) κοινού – εκείνου τέλος πάντων που την «έψαχνε» λιγάκι παραπάνω στα χρόνια του ’80. Προσωπικώς θυμάμαι ακόμη την «παρουσία» τους σε ραδιοφωνικές εκπομπές της εποχής και βεβαίως τους δίσκους τους –το “The Figure One Cuts” [Penguin 30033, 1987] ή το “Deadly Weapons” [Music Box SMB 40288, 1984]–, που κυκλοφορούσαν ανελλιπώς σε ελληνικές εκτυπώσεις. Αν και ήταν επηρεασμένοι από τον ήχο της Factory π.χ. ή τους Tuxedomoon κατόρθωναν να δημιουργήσουν τον δικό τους… new wave τύπο, επιχειρώντας, παρότι Μεσόγειοι, να παρουσιάσουν μία κάπως πιο διανοουμενίστικη… post-punk φόρμα, μετερχόμενοι ποικίλα στοιχεία ακόμη και από τις μουσικές της Ανατολής.

Πυρήνας των Minimal Compact υπήρξε μία ομάδα Ισραηλινών, οι οποίοι το 1981 θα βρεθούν στο Άμστερνταμ. Επρόκειτο για τον Berry Sakharof που έπαιζε κιθάρα και πλήκτρα, την Malka Spigel που μάθαινε μπάσο και τον Samy Birnbach που τραγουδούσε κι έγραφε στίχους. Απ’ αυτούς μόνον ο Birnbach είχε μουσικό παρελθόν, αφού είχε γράψει λόγια σ’ ένα ιστορικό ισραηλινό LP, που θεωρείται ως η απαρχή του punk στη μεσογειακή χώρα, το “Plonter” [CBS, 1978] του Rami Fortis (τούτος είχε ξεκινήσει από τους progsters Tamouz, για να γίνει στην πορεία κανονικό μέλος των Minimal Compact). Κάπως έτσι, και μ’ αυτή τη σύνθεση, θα γίνει ένα πρώτο demo, προορισμένο για τον Marc Hollander της νεοσυσταθείσας Crammed Discs, απ’ όπου θα προκύψει τελικώς το πρώτο 12ιντσο του συγκροτήματος (1981), με τις συμμετοχές διαφόρων (και του Dirk Polak των Mecano στην συμπαραγωγή). Εντός… ένα «κλασικό» σήμερα κομμάτι των Minimal Compact, το “Statik dancin’”, με το “Creation is perfect” να έχει στίχους του beat jazzhead ποιητή Bob Kaufman. Ξαφνικά, οι Minimal Compact θα γίνονταν κάποιοι απασχολώντας κοινό και media στην Γαλλία, την Βρετανία και το Benelux.

Τo 1982 ήταν η χρονιά της εγγραφής του πρώτου μεγάλου πλέον δίσκο τους, του “One by One” (σε παραγωγή πάντα των Polak και Hollander), ένα άλμπουμ που είχε τυπωθεί και στην Ελλάδα από την Music Box. Αυτή τη φορά και μ’ έναν Ολλανδό στην line-up, τον ντράμερ Max Franken, οι Minimal Compact προβάρουν έναν ακόμη πιο δεμένον ήχο, παρουσιάζοντας εξαιρετικά κομμάτια όπως το “Babylonian tower” – ένα electro-funk track, που θύμιζε τις εγγραφές των Talking Heads, με τσιτωμένα κρουστά και «αποκαλυπτικούς» στίχους. Το 1984 ο Rami Fortis (κιθάρα, φωνή) συνδέεται με το γκρουπ, το οποίο μετακομίζει από το Άμστερνταμ στις Βρυξέλλες. Τότε, δε, θα ηχογραφηθεί και το δεύτερο LP τους, το πολύ καλό “Deadly Weapons” σε παραγωγή των Peter Principle (από τους Tuxedomoon) και Gilles Martin, μέσα από το οποίο ξεπήδησε ένα από τα ωραιότερα… dance θέματα της δεκαετίας του ’80, το “Next one is real”. Διακρινόμενοι για την ικανότητά τους να μεταλλάσσουν ποικίλα ηχητικά μοτίβο, δίνοντας πάντοτε έναν «φρέσκο» ήχο, οι Minimal Compact συνεργάζονται το 1985 με τον Colin Newman των Wire για την δημιουργία του “Raging Souls”, ενός ακόμη πολύ καλού LP. Με την Malka Spigel να έχει φτιάξει έναν ιδιόμορφο φωνητικό τύπο –κάπως σαν πιο μελωδική Nico– και τον Colin Newman να έχει αναλάβει, πλην της παραγωγής, κιθάρες και keyboards, οι Minimal Compact προσφέρουν μία σειρά από «παγερά» όμορφα τραγούδια όπως το “Returning wheel” ή το “Autumn leaves”, δημιουργώντας έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς δίσκους των mid-eighties, που ακούστηκε ιδιαιτέρως και στην Ελλάδα (στην έκδοση της Virgin).

Η επιτυχημένη διασκευή τους στο “Immigrant song” των Led Zeppelin (από ένα 12ιντσο του 1986, πάντα για την Crammed Discs) ήταν ο συνδετικός κρίκος με το τελευταίο κανονικό LP τους, το “The Figure One Cuts”, που ηχογραφήθηκε την επόμενη χρονιά (1987) στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες σε παραγωγή του John Fryer (Cocteau Twins, Depeche Mode κ.ά.). Ο ήχος τους παίρνει και πάλι άλλη τροπή, αφού γίνεται περισσότερο «βρετανικός» αγγίζοντας ακόμη και… ψυχεδελικά ηχοχρώματα (τραγούδια όπως το “New clear twist” π.χ. εντυπωσιάζουν και σήμερα). Τα δύο άλμπουμ που θ’ ακολουθούσαν, το “Lowlands Flight” [Crammed Discs, 1987], που περιείχε μουσικές από κάποιο μπαλέτο, συν ένα session σε ολλανδικό ραδιοσταθμό, καθώς και το  “Live” (στην γαλλική πόλη Rennes τον Ιούνιο του 1988) επισημοποίησαν απλώς το τέλος μιας επτάχρονης πορείας.

Από τις υπόλοιπες εκδόσεις, που βγήκαν μετά την, επί της ουσίας, διάλυση των Minimal Compact, εκείνη που αξίζει μνείας είναι το κουτί με τα τρία CD τής Crammed Discs “Returning Wheel/ (classics, remixes & archives)” από το 2004. Στο πρώτο, το “classics” περιλαμβάνονταν 14 επίσημα tracks, στο δεύτερο remixes των Kruder, Fauna Flash, Optimo, Volga Select και άλλων που δεν αποκαλύπτουν τίποτα περισσότερο, ενώ στο “archives” παρακολουθούμε μέσα από ανέκδοτα tracks την πιο lo-fi πορεία των σχεδόν Ισραηλινών, η οποία φθάνει σε μιαν αισθητική ολοκλήρωση το 1993 (πέραν των επανεμφανίσεων τού γκρουπ το 2004, το 2008 και το 2012), όταν τα μέλη θα βρεθούν για λίγο στις Βρυξέλλες, επιχειρώντας να γράψουν υλικό για ένα καινούριο άλμπουμ, που ποτέ δεν κυκλοφόρησε (πρόκειται για τα πέντε τελευταία tracks τού… archives CD).