Έχω ξαναγράψει γύρω από το θέμα τής ροκ ποίησης, τονίζοντας πως… μια σχετική συζήτηση θα πρέπει να ξεκινά από την
αρχή – από το αν υπάρχουν δηλαδή ροκ
ποιητές και ροκ ποίηση. Και το
πρώτο για το οποίο θα πρέπει να συμφωνήσουμε σε μια τέτοια κουβέντα (αν δεν συμφωνήσουμε σ’ αυτό δεν
θα μπορέσουμε να πάμε παρακάτω) είναι πως αν υπάρχει ροκ ποίηση (προσωπικώς λέω πως υπάρχει) αυτή, οπωσδήποτε, θα πρέπει να είναι συνυφασμένη με το τραγούδι. Δεν νοείται δηλαδή ροκ ποίηση, η οποία δεν τραγουδιέται, και δη από εκείνους που την
έγραψαν. Αν δεν τοποθετήσουμε εξ αρχής αυτόν τον περιορισμό είναι βέβαιο πως θα
οδηγηθούμε σε ακρότητες, αν όχι σε γελοιότητες. Και στην Ελλάδα ως γνωστόν, σε τέτοια ζητήματα, οι γελοιότητες περισσεύουν…
Οι στίχοι του Γιάννη Αγγελάκα, που θα παρατεθούν στη συνέχεια αποτελούν ένα τυπικό δείγμα τού τι μπορεί να σημαίνει ροκ ποίηση (στην Ελλάδα) – πόσω μάλλον όταν οι στίχοι αυτοί έχουν
τυπωθεί, κιόλας, στα σχετικά βιβλία. Φυσικά, το να τυπώνεται η ροκ ποίηση και να εκδίδεται το ανάλογο βιβλίο
(από τον ίδιο τον στιχουργό-μουσικό) δεν είναι απαραίτητο, όταν όμως συμβαίνει τότε στενεύει
ακόμη περισσότερο το χάσμα που υφίσταται μεταξύ τους (μεταξύ του rock και της ποίησης εννοώ). Τούτο το
σημειώνω, επειδή υπάρχουν ορισμένοι μουσικογραφιάδες (στο εξωτερικό – για το εσωτερικό δεν γνωρίζω) που δεν αποδέχονται καν τον
όρο «ροκ ποίηση»… ένα ζήτημα θεωρητικό εν πάση περιπτώσει, που μπορεί να αφορά
περισσότερο στους... φιλολόγους όμως, παρά στους ακροατές/μελετητές του rock (έτσι νομίζω).
Το πιο γνωστό ποιητικό βιβλίο του Γιάννη Αγγελάκα είναι, θα πω, το Σάλια Μισόλογα και Τρύπιοι Στίχοι, που
τυπώθηκε κατά πρώτον το 1988 από το Πλέθρον.
Από ’κει αντιγράφω ένα πρώτο δείγμα…
ΑΜΝΗΣΙΑ
Δεν ξεσηκώνομαι δεν ψάχνω δεν ξεσπάω
Δεν προχωράω πίσω ή μπροστά
Κι όλα αυτά που θέλω ν’ αγαπάω
Δεν μ’ ανατριχιάζουν πια
Γύρω μου οι σκιές έχουν παγώσει
Κι έχω μείνει με το χέρι απλωμένο
Τι ήθελα να κάνω έχω ξεχάσει
Θα περιμένω ώσπου να θυμηθώ θα περιμένω
Λειώνουν τα μάτια μου στο φως της τηλεόρασης
Με νανουρίζει μια στριμμένη μελωδία
Όσοι περνάν τη χώρα της απόγνωσης
Παθαίνουν αμνησία
Δεν μπορώ ούτε καταλαβαίνω
Πώς συνεχίζω να υπάρχω μ’ όλα αυτά
Θέλω να βγω από δω μέσα κι όμως μένω
Σε μια ομίχλη που ναρκώνει την καρδιά
Γύρω μου το τζάμι έχει σπάσει
Κι έχω μείνει με το βλέμμα καρφωμένο
Τι ήθελα να δω έχω ξεχάσει
Θα περιμένω ώσπου να θυμηθώ θα περιμένω
Τόσο στο βιογραφικό του Γιάννη Αγγελάκα στο site τής
alltogethernow, όσο και στο facebook του συγκροτήματος Τρύπες, δίνονται πλημμελή ή λανθασμένα στοιχεία γύρω από
τις εκδόσεις του βιβλίου. Στο πρώτο διαβάζουμε πως το Σάλια Μισόλογα και Τρύπιοι Στίχοι τυπώθηκε το 1988 από τις εκδόσεις Λιβάνη, όταν η πρώτη έκδοση είχε γίνει
στο Πλέθρον, ενώ πουθενά δεν
καταγράφεται η δεύτερη έκδοση του βιβλίου, που συνέβη στις Εκδόσεις Άνω Κάτω, στη Θεσσαλονίκη, το 1993. Από το συγκεκριμένο
βιβλίο (της Άνω Κάτω) που έχει το
ίδιο ακριβώς τυπογραφικό κασέ μ’ εκείνο των εκδόσεων Πλέθρον αντιγράφω ένα δεύτερο δείγμα…
ΒΡΑΔΥΝΗ ΠΛΑΝΗ
Αδέσποτες χορεύουν οι ζωές μας
Ξηλώνουν και τους εφτά ουρανούς
Κι οι πρόστυχες φοβισμένες ματιές μας
Σφηνώνουν σ’ άδειους καιρούς
Υγραίνοντας τη βραδινή μας πλάνη
Μόνοι γλυκοφιλάμε το σκοτάδι
Ανέραστες σβήνουν οι ηδονές μας
Μαυρίζουν διψασμένα κορμιά
Ψεύτικες τρομαγμένες οι φωνές μας
Γκρεμίζουν τείχη φανταστικά
Υγραίνοντας τη βραδινή μας πλάνη
Μόνοι γλυκοφιλάμε το σκοτάδι
Όταν ο χώρος με κυκλώνει σα πνεύμα
Με καθηλώνει η αλήθεια που σπρώχνω
Καθώς αγγίζω το πιο όμορφο ψέμα
Τ ε λ ε ι ώ ν ω
Την τρίτη έκδοση του βιβλίου, που συνέβη για τις εκδόσεις Νέα Σύνορα – Α.Α. Λιβάνη το 1995, δεν την
έχω αγοράσει. Φαίνεται όμως πως έχει το ίδιο ακριβώς κασέ με τις δύο
προηγούμενες (στο Πλέθρον και την Άνω Κάτω). Το λέω γιατί, όπως διάβασα
στο BiblioNet, και αυτή η έκδοση έχει 58 σελίδες (όπως και οι
άλλες δύο δηλαδή).
Ένα τρίτο και τελευταίο δείγμα από το Σάλια Μισόλογα και Τρύπιοι Στίχοι…
Ένα τρίτο και τελευταίο δείγμα από το Σάλια Μισόλογα και Τρύπιοι Στίχοι…
ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ
Πάρε τον εύκολο δρόμο
Να ’ρθεις πιο γρήγορα
Σαλτάρω σπάζομαι μόνος
Σε θέλω σίγουρα
Τ ώ ρ α
Που μ’ έχουν κάνει ακροβάτη
Πάνω σε σάπιο νήμα
Και περιμένουν από κάτω
Το μοιραίο μου βήμα
"""Δεν νοείται δηλαδή ροκ ποίηση, η οποία δεν τραγουδιέται, και δη από εκείνους που την έγραψαν. Αν δεν τοποθετήσουμε εξ αρχής αυτόν τον περιορισμό είναι βέβαιο πως θα οδηγηθούμε σε ακρότητες, αν όχι σε γελοιότητες. Και στην Ελλάδα ως γνωστόν, σε τέτοια ζητήματα, οι γελοιότητες περισσεύουν… """
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπαρούφα αυτό, για να χρησιμοποιήσω την προσφιλή σου έκφραση.
Ως γνωστόν φαινόμενα που μπορεί να ξεκίνησαν ως αμιγώς μουσικά συχνά επεκτείνονται σε ευρύτερα πλαίσια και περιλαμβάνουν και άλλες τέχνες (και το αντίστροφο). Και το ροκ είναι ένα τέτοιο φαινόμενο, που πέρα από μουσικό ρεύμα (με 200 υποείδη) έγινε και νεολαιίστικη κουλτούρα, κινηματογράφος, ποίηση κλπ. Από τη στιγμή δε που ο ίδιος ο ποιητής δηλώνει ότι κάνει «ροκ ποίηση» (όπως κάμποσοι δήλωσαν από τα σίξτις και μετά) σε εμάς δεν μας πέφτει λόγος.
Τα ίδια συμβαίνουν και σε «σοβαρές τέχνες». Ο Σουρεαλισμός ας πούμε άρχισε ως ποιητικό κίνημα (από τον Απολιναίρ στον Μπρετόν και τον Τζαρά), αλλά σύντομα αποκτήσαμε σουρεαλιστική ζωγραφική, κινηματογράφο, μουσική κλπ, και μάλιστα με την επίσημη έγκριση του "πάπα" του κινήματος.
Και στα πιο "λαϊκά" είδη: το χιπ χοπ ας πούμε θεωρείται ολόκληρη κουλτούρα που πέρα από τη μουσική περιλαμβάνει το σχετικό χορό (μπρεικ ντανς), τα γραφίτι, το σκράτσινγκ κλπ. Ή το πανκ, που έγινε και στυλ/ντύσιμο (άλλωστε ξεκίνησε από κατάστημα ρούχων), "πανκ φανζίν" (που δεν ήταν απλά κριτικές συναυλιών ή δίσκων αλλά γενικότερη έκφραση), κλπ.
Σ.Τ
Κάποιος Σ.Τ. (λέμε τώρα…) άφησε ένα ανόητο σχόλιο, το οποίον ο ίδιος ο blogger (σε ό,τι έχω ιερό!) το έριξε «από μόνος του» στα «ανεπιθύμητα». Αρχίζει να διαμορφώνει απόψεις ο… blogger και τον χαίρομαι!! Επειδή δεν κοιτάζω συχνά τα «ανεπιθύμητα» το συγκεκριμένο σχόλιο το πρόσεξα μόλις τώρα και, φυσικά, το δημοσιεύω.
ΔιαγραφήΔεν έχω να πω τίποτα ιδιαίτερο στον… γνωστό-άγνωστο Σ.Τ., και δεν πρόκειται εδώ να κάτσω να συζητήσω για τον… σουρεαλισμό, το hip-hop, ή της… θειάς του το μπουγαδοκόφινο (εδώ να δεις σουρεαλισμός μεγάλε!). Εκείνο μόνο που θα του πω είναι να μας δείξει/υποδείξει έναν… ποιητή που να «δηλώνει» ότι κάνει «ροκ ποίηση» (απ’ αυτούς τους «καμπόσους», από τα sixties και μετά). Άντε λοιπόν… Έχουμε καιρό να γελάσουμε λιγάκι…
Και κάποια ασυνέπεια: ροκ ποίηση υφίσταται, λέτε, μόνο ως στίχοι τραγουδιών, αλλά ...για «τζαζ λογοτεχνία» δεν έχουμε πρόβλημα:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Ο Παπαδημητρίου, συχνά, όταν γράφει γράφει σαν μουσικός της jazz, ενώ όταν συνθέτει συνθέτει σαν λογοτέχνης. Οι δύο ιδιότητές του μοιάζουν, πολλάκις, αδιαχώριστες"
Από το να βιάζεστε να βγάλετε εμένα «ασυνεπή», ωφελιμότερο θα ήταν να μας λέγατε αν συμφωνείτε με τη θέση… πως αν υπάρχει ροκ ποίηση αυτή, οπωσδήποτε, θα πρέπει να είναι συνυφασμένη με το τραγούδι.
ΔιαγραφήΠάμε όμως και στον Παπαδημητρίου. Εγώ δεν έγραψα πουθενά για «τζαζ λογοτεχνία». Δεν χρησιμοποίησα ΠΟΤΕ αυτό τον όρο. Πως ο Παπαδημητρίου… «συχνά, όταν γράφει γράφει σαν μουσικός της jazz» φαίνεται από το δημοσιευμένο έργο του. Αν έχετε διαβάσει π.χ. την «Αναπνοή του Αυτοσχεδιαστή» [Απόπειρα, Αθήνα 2006] και άλλα ποικίλα κείμενα (σπαρμένα σε διάφορα βιβλία του) θα αντιληφθείτε τι εννοώ – σχετικώς, πάντα, με τον τρόπο άρθρωσης μιας «αυτόματης» γραφής, συχνά και «οπτικής» και πάντα με έντονη αυτοσχεδιαστική «οσμή». Επίσης, το… «όταν συνθέτει, το πράττει, συχνά ως λογοτέχνης» σημαίνει πως η λογοτεχνία και γενικότερα η τέχνη (κινηματογράφος, ζωγραφική…) δεν τον αφήνουν ανεπηρέαστο. Όταν ηχογραφεί π.χ. με άξονα τον Brecht, τον Murnau ή τον Pollock.
Άκουσε κάτι Σ.Τ. ή όπως σε λένε τέλος πάντων. Μην έρχεσαι εδώ πέρα να μου παραδόσεις μαθήματα, μεταφέροντας αυτές τις βλακώδεις απόψεις εκείνων που με… καταδιώκουν. Εγώ δεν γουστάρω να κάνω διάλογο ούτε με τον Ν. ούτε με τα φερέφωνα του Ν. Πάει και τελείωσε αυτό. Κι επειδή το σχόλιό σου ζέχνει… νταλουκίλα (στο ξαναλέω – δεν μ’ ενδιαφέρει ποιος είσαι) δεν θέλω να κάνω διάλογο μαζί σου, και μάλιστα με την ατζέντα που κανονίζεις εσύ. Σ’ έχουν δασκαλέψει, φαίνεται, να πετάγεσαι από το ένα θέμα στο άλλο, μπουρδουκλώνοντας τις συζητήσεις, δίχως να δίνεις ουσιαστικές απαντήσεις σε όσα σε ρωτούν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈτσι λοιπόν, και βάσει όσων έγραψες στο προηγούμενο βλακώδες σχόλιό σου, αν δεν μου δείξεις/υποδείξεις έναν… ποιητή που να «δηλώνει» ότι κάνει «ροκ ποίηση» (απ’ αυτούς τους «καμπόσους», από τα sixties και μετά), ώστε να το κλείσουμε αυτό το θέμα, εγώ θα εξακολουθώ να γελάω με τις παπαριές που γράφεις… Αν μου απαντήσεις σ’ αυτό, μπορεί να φιλοτιμηθώ και να σου πω και δυο λογάκια στη συνέχεια… Σε κάθε άλλη περίπτωση κοπάνα τη… στρίβε, πώς το λένε… ξεκουμπίσου…