Πριν λίγες ημέρες (14/9) πέθανε στα 88 χρόνια του ο σκηνοθέτης Γιώργος
Σκαλενάκης. Ο Σκαλενάκης είχε γεννηθεί στο Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου το 1926, ενώ είχε σπουδάσει κινηματογράφο στην Πράγα (ήταν συμμαθητής του Miloš Forman)
όπου και μεγάλωσε καλλιτεχνικώς πριν επιστρέψει στην Ελλάδα στα μέσα του ’60,
ξεκινώντας, εδώ, μια δεύτερη καριέρα.
“Československý
Džez 1963” [CZ. Supraphon/ Gramofonový Klub DV 10150, 1964]
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που γύρισε ο Σκαλενάκης (ως Georgis Skalenakis) στην Τσεχοσλοβακία ήταν το Pražské Βlues (1963), ένα φιλμ που πιάνει το μοντέρνο κλίμα που άρχιζε να αναπτύσσεται στα νεανικά-φοιτητικά
κυκλώματα της Πράγας στις αρχές του ’60 (πρωταγωνιστούσαν ερασιτέχνες ηθοποιοί, Τσχεχοσλοβάκοι και αλλοδαποί) και το οποίον, από μουσικής πλευράς, συνδεόταν
άμεσα με τους ήχους της jazz
(της μεγάλης τσεχοσλαβακικής jazz της περιόδου). Στην ταινία συμμετείχαν μουσικοί που έκαναν
τρανό όνομα αργότερα όπως ο φλαουτίστας Jiří
Stivín, η τραγουδίστρια Jarmila Veselá, ο ντράμερ Alan Vitouš (αδελφός
του μπασίστα Miroslav Vitouš), αλλά κι ένα από τα πολύ σημαντικά γκρουπ της εποχής, οι
SHQ του
τενορίστα και βιμπραφωνίστα Karel Velebný μέλη των οποίων ήταν (ανάμεσα σε άλλους) οι Jan Konopásek βαρύτονο, Rudolf Dašek ηλεκτρικές κιθάρες και Ladislav “Laco” Déczi τρομπέτα (όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα
της czech jazz αντιλαμβάνονται το «βάρος» των ονομάτων). Απόσπασμα από το soundtrack του Pražské Βlues ακούγεται στο LP-συλλογή “Československý Džez 1963”, με την ταινία να θεωρείται
(τσεχοσλοβακικό) μνημείο του κλίματος της εποχής.
Ερχόμενος στην Ελλάδα ο Σκαλενάκης μπορεί να ξέχασε την
αγάπη του για την jazz,
δεν… ξέχασε όμως την σημασία της μουσικής στον κινηματογράφο και πώς εκείνη (η
μουσική) μπορεί να βοηθήσει μια ταινία ώστε να κάνει το μεγάλο (εμπορικό) άλμα.
Το 1966-67 ο Γιώργος Σκαλενάκης γυρίζει τις ταινίες Διπλοπεννιές (μουσική Σταύρος Ξαρχάκος), Ντάμα Σπαθί (μουσική Γιάννης Μαρκόπουλος) και Αχ! Αυτή η Γυναίκα μου (μουσική Μίμης Πλέσσας, με το γνωστό…
τζαζοσέικ της Βουγιουκλάκη που σπάει καρδιές), στις οποίες η ηχητική μπάντα παίζει οπωσδήποτε μεγάλο
ρόλο, ενώ ακόμη μεγαλύτερο φαίνεται πως έπαιζε στις ταινίες που σκηνοθέτησε το
1968, δηλαδή την Επιχείρησις Απόλλων
(μουσική Γιάννης Μαρκόπουλος), αλλά και την Βυζαντινή
Ραψωδία (Imperiale) (μουσική Θόδωρος
Ρουμπάνης), ίσως την πιο φιλόδοξη, καλλιτεχνικώς, προσπάθειά του για να περάσει
τα σύνορα μέσω μιας υποψηφιότητας για Oscar Καλύτερης Ξένης Ταινίας (το Imperiale προτάθηκε, αλλά δεν υπήρξε τελικώς «υποψήφιο»). Μνεία επίσης και
στην ταινία Το Νησί της Αφροδίτης (1969)
με την Κατίνα Παξινού, σε μουσική Μίμη Πλέσσα και με τον Μιχάλη Βιολάρη να
τραγουδά «Αν βουληθώ»…
Τα εξώφυλλα των soundtracks… εις μνήμην Γιώργου Σκαλενάκη…
Σταύρος Ξαρχάκος – Dancing the Sirtaki/ Διπλοπενιές – Lyra International XLP 13001 –
1966
Γιάννης Μαρκόπουλος – Ντάμα Σπαθί – 7" EP, Lyra LE 2051 – 1966
“Reine de
Trefles” [7", JAP.
Globe JET-1783, 1966;]
(To ιαπωνικό εξώφυλλο προέρχεται από την ταινία Ντάμα Σπαθί,
αλλά τα τραγούδια που ακούγονται στο single είναι των Μίκη Θεοδωράκη – Ιάκωβου
Καμπανέλλη από την Γειτονιά των Αγγέλων, με τη φωνή της Σούλας Μπιρμπίλη!)
Γιάννης Μαρκόπουλος – Επιχείρησις Απόλλων – Polydor 45.291 – 1968
Theo
Roubanis – Imperiale – Seagull SL7 – 1978
(Ενορχήστρωση, μουσική διεύθυνση: Πάνος
Τριανταφυλλίδης/ Συμφωνική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης υπό τον Lehman Engel)
"Imperiale: Ενορχήστρωση και μουσική διεύθυνση: Πάνος Τριανταφυλλίδης/ Συμφωνική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης υπό τον Lehman Engel"
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα. Έχω το δίσκο, αλλά δεν αναφέρονται πουθενά αυτές οι πληροφορίες.
Καλημέρα. Αναφέρονται στους τίτλους της ταινίας.
Διαγραφήχαιρω για το (μοναδικο που εγω ειδα) αφιερωμα στον σκαλενακη, που σημειωτεον ηταν για χρονια δασκαλος σκηνοθεσιας στη σχολη σταυρακου
ΑπάντησηΔιαγραφήχρηστος
Τις ελληνικές ταινίες του Σκαλενάκη όλοι τις ξέρουμε, όλοι τις έχουμε δει και ο καθένας μας μπορεί να πει τη γνώμη του γι’ αυτές (ή για τα soundtracks των ταινιών του). Εκείνο που για μένα έπρεπε να σημειωθεί (κάτι άγνωστο στην Ελλάδα) ήταν η επαφή του με την τσεχοσλοβακική σκηνή της jazz των sixties, με μουσικούς δηλαδή που απασχολούν ακόμη και σήμερα ακροατές και «ψαγμένους» DJs.
ΔιαγραφήΕπίσης βρήκα ενδιαφέρουσα την ανακοίνωση του Ριζοσπάστη (16/9), αν και το υποπτευόμουν ως γεγονός…
«Ο Γιώργος Σκαλενάκης πίστευε ότι η ομορφιά της ζωής βρίσκεται στον αγώνα για τα πανανθρώπινα δικαιώματα στη δουλειά, στη μόρφωση, στον πολιτισμό. Γι’ αυτό σε όλη του τη ζωή στάθηκε σταθερά στο πλευρό του ΚΚΕ, δηλώνοντας απερίφραστα την αμέριστη υποστήριξή του».
Είχα τον Γ.Σκαλενάκη καθηγητή στη Σχολή Σταυράκου, κι η αγάπη του για τη τζαζ δεν έσβησε ποτέ: τον θυμάμαι να μας δείχνει φωτογραφία απ' τα γυρίσματα των "Μπλουζ της Πράγας", όπου προσπαθούσε να μεταδώσει (στον δ/ντη φωτογραφίας;) την αίσθηση του ρυθμού που ήθελε, σχολιάζοντας "Αν ο άλλος δεν ξέρει από τζαζ, δε νιώθει το ρυθμό, πώς να καταλάβει;"
ΑπάντησηΔιαγραφή