22/11/2025
Η γνώμη μου για το βιβλίο του Τσίπρα και σε σχέση με το παρελθόν, ακούγοντας τον ίδιο να διαβάζει αποσπάσματα στο YouTube, είναι... πολύ κακό για το τίποτα.
Ο καθένας από εμάς έχει σχηματίσει μια γνώμη για το τι συνέβη το 2015 (πρώτο και δεύτερο εξάμηνο), υπό την έννοια ότι τα ζήσαμε και τα βιώσαμε. Και καμία ουσιαστική συζήτηση δεν μπορεί να διεξαχθεί επ’ αυτών, αυτή τη στιγμή, που να μπορεί να προσθέσει κάτι παραπάνω.
Αν δεν περάσουν δεκαετίες, αν δεν αποχαρακτηριστούν αρχεία, πρακτικά και συνομιλίες κανείς δεν πρόκειται να καταλάβει επακριβώς, και στη λεπτομέρειά του τι συνέβη όλο εκείνο το διάστημα.
Οπότε οι ιστορικοί σε 30, 40 και 50 χρόνια ας ψάξουν να δουν τι έγινε και ας πληροφορήσουν εκείνους που θα ζούνε τότε και όλους τους επόμενους. Εμείς μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ το παρασκήνιο της εκλογής Παυλόπουλου, της όποιας δυναμικής των μέηλ Χαρδούβελη (κατά πόσον ήταν αξιόπιστα ή όχι), πόσο και σε ποιο βαθμό ήταν τιμωρητικό το μνημόνιο Τσίπρα (και πόσο προσαυξήθηκε πρακτικά αυτό), πώς η Μέρκελ "άδειασε" τον Σαμαρά, και άλλα διάφορα ερωτήματα, πολλά και διάφορα ερωτήματα, που βαριέμαι τώρα να τα γράφω.
Η γνώμη μας, λοιπόν, θα παραμένει επιφανειακή και καθοδηγούμενη από τις προσωπικές μας απόψεις και εμπειρίες – τεκμηριωμένη, πάντως, δεν θα ’ναι με τίποτα.
Για μένα είναι λάθος του Τσίπρα η επιστροφή στο ’15. Από την άλλη όμως αντιλαμβάνομαι γιατί ο ίδιος θέλει να αποσείσει από πάνω του ένα βάρος, ώστε να εμφανισθεί όσο το δυνατόν «ελαφρύτερος» για το μέλλον - αν και η γνώμη μου είναι πως δύσκολα θα πείσει περισσότερους απ’ όσους έπεισε το 2023.
Εκτός αν κατεβεί με συγκεκριμένη ατζέντα για ακρίβεια, χρηματιστήριο ενέργειας, εξορύξεις, Αμερική, Κίνα, Ρωσία, Τουρκία, Ισραήλ κ.λπ., και κυρίως σε σχέση με τον «πόλεμο», που ετοιμάζουν οι ομοτράπεζοί του ανά τας Ευρώπας. Ελπίζω, δηλαδή, να μην μας προκύψει και... ιέραξ στο τέλος-τέλος.
Αυτά έχουν νόημα σήμερα. Χεσ’ το το ’15. Ό,τι έγινε έγινε... Από πάνω μας πέρασαν τα τροχοφόρα...
Η γνώμη μου για το βιβλίο του Τσίπρα και σε σχέση με το παρελθόν, ακούγοντας τον ίδιο να διαβάζει αποσπάσματα στο YouTube, είναι... πολύ κακό για το τίποτα.
Ο καθένας από εμάς έχει σχηματίσει μια γνώμη για το τι συνέβη το 2015 (πρώτο και δεύτερο εξάμηνο), υπό την έννοια ότι τα ζήσαμε και τα βιώσαμε. Και καμία ουσιαστική συζήτηση δεν μπορεί να διεξαχθεί επ’ αυτών, αυτή τη στιγμή, που να μπορεί να προσθέσει κάτι παραπάνω.
Αν δεν περάσουν δεκαετίες, αν δεν αποχαρακτηριστούν αρχεία, πρακτικά και συνομιλίες κανείς δεν πρόκειται να καταλάβει επακριβώς, και στη λεπτομέρειά του τι συνέβη όλο εκείνο το διάστημα.
Οπότε οι ιστορικοί σε 30, 40 και 50 χρόνια ας ψάξουν να δουν τι έγινε και ας πληροφορήσουν εκείνους που θα ζούνε τότε και όλους τους επόμενους. Εμείς μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ το παρασκήνιο της εκλογής Παυλόπουλου, της όποιας δυναμικής των μέηλ Χαρδούβελη (κατά πόσον ήταν αξιόπιστα ή όχι), πόσο και σε ποιο βαθμό ήταν τιμωρητικό το μνημόνιο Τσίπρα (και πόσο προσαυξήθηκε πρακτικά αυτό), πώς η Μέρκελ "άδειασε" τον Σαμαρά, και άλλα διάφορα ερωτήματα, πολλά και διάφορα ερωτήματα, που βαριέμαι τώρα να τα γράφω.
Η γνώμη μας, λοιπόν, θα παραμένει επιφανειακή και καθοδηγούμενη από τις προσωπικές μας απόψεις και εμπειρίες – τεκμηριωμένη, πάντως, δεν θα ’ναι με τίποτα.
Για μένα είναι λάθος του Τσίπρα η επιστροφή στο ’15. Από την άλλη όμως αντιλαμβάνομαι γιατί ο ίδιος θέλει να αποσείσει από πάνω του ένα βάρος, ώστε να εμφανισθεί όσο το δυνατόν «ελαφρύτερος» για το μέλλον - αν και η γνώμη μου είναι πως δύσκολα θα πείσει περισσότερους απ’ όσους έπεισε το 2023.
Εκτός αν κατεβεί με συγκεκριμένη ατζέντα για ακρίβεια, χρηματιστήριο ενέργειας, εξορύξεις, Αμερική, Κίνα, Ρωσία, Τουρκία, Ισραήλ κ.λπ., και κυρίως σε σχέση με τον «πόλεμο», που ετοιμάζουν οι ομοτράπεζοί του ανά τας Ευρώπας. Ελπίζω, δηλαδή, να μην μας προκύψει και... ιέραξ στο τέλος-τέλος.
Αυτά έχουν νόημα σήμερα. Χεσ’ το το ’15. Ό,τι έγινε έγινε... Από πάνω μας πέρασαν τα τροχοφόρα...
22/11/2025
Το κείμενο που θα διαβάσετε πιο κάτω το είχα γράψει πριν από 15 χρόνια περίπου. Μου είχε ζητηθεί για ένα αφιέρωμα, σε σχέση με τη μουσικοκριτική, που είχε ετοιμαστεί από κάποιους. Δεν θυμάμαι τώρα λεπτομέρειες. Πιθανώς να ήταν για τον Μετρονόμο, ίσως για κάπου αλλού. Δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία τώρα. Αυτά που γράφω εδώ τα πιστεύω σχεδόν 100% και σήμερα. Ίσως θα άλλαζα μόνο κάτι ψιλά (κάτι λεπτομέρειες).
Επίσης να πω πως εγώ κάνω και δισκοκριτικές και δισκοπαρουσιάσεις. Αναλόγως τι θα μου βγει. Αυτά τα δύο δεν είναι ίδια (για μένα). Χοντρικά για τους ελληνικούς δίσκους γράφω κριτικές, ενώ για τους ξένους παρουσιάσεις. Τους ελληνικούς δίσκους μπορώ να τους τοποθετήσω στην ελληνική πραγματικότητα και να καταλάβω πώς λειτουργούν, επειδή ζω στην Ελλάδα και «πιάνω» τι θέλει να πει ο κάθε καλλιτέχνης, και πώς τοποθετείται ευρύτερα (σε σχέση με τα ζόρια του, τις απόψεις του για αισθητικά ή κοινωνικά ζητήματα κ.λπ.). Έχω μπροστά μου όλες τις συνδέσεις. Απεναντίας, δυσκολεύομαι να κάνω αυτό το ίδιο για τους ξένους. Δεν μπορώ να μπω, εύκολα, στη θέση ενός Γιαπωνέζου, Αμερικάνου ή Εγγλέζου. Και δεν είναι θέμα γλώσσας, αλλά ευρύτερης κατανόησης του τρόπου που λειτουργούν υπό δεδομένες συνθήκες τις οποίες αγνοώ. Έτσι, σ’ αυτές τις περιπτώσεις προτιμώ να κάνω παρουσιάσεις είτε να εκφράζω κάποιες δευτερεύουσες απόψεις, κυρίως για αισθητικά-τεχνικά ζητήματα. Για τα κοινωνικά, που είναι και τα σημαντικότερα, το αποφεύγω.
>>Η μουσικοκριτική είναι ένα υποσύνολο της κριτικής και η κριτική είναι μια διαδικασία της ανθρώπινης σκέψης. Άρα κριτική ασκεί ο καθείς - ο καθείς που μπορεί να σκέφτεται δηλαδή, καθότι υπάρχουν και ορισμένοι που δεν σκέφτονται, είτε γιατί δεν θέλουν, είτε γιατί βαριούνται, είτε γιατί δεν μπορούν. Προϋπόθεση για να σκέφτεται κάποιος και περαιτέρω να κρίνει –έχοντας συγχρόνως την απαίτηση να τον λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τους οι άλλοι– είναι η ευρύτερη κουλτούρα και βασικά η μελέτη. Άνευ διαβάσματος (όχι από παπά…) δεν πάει κανείς πουθενά.
Η κριτική έχει να κάνει με την Αισθητική, που είναι κομμάτι της Φιλοσοφίας, αλλά έχει να κάνει και με την Κοινωνία, τουλάχιστον από την εποχή τού Saint-Simon και μετά. Συνεπώς, η κριτική δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα αισθητικά θέματα, αλλά να επιδιώκει να αναδείξει και τις κοινωνικές διαστάσεις του έργου Τέχνης.
Η μουσικοκριτική / δισκοκριτική διαφέρει από την κριτική κινηματογράφου, λογοτεχνίας ή θεάτρου στο εξής. Ένα μουσικό έργο χωρίς λόγια μπορεί να μοιάζει με μια ταινία και να αντιμετωπίζεται ως «ολότητα», αλλά ένας δίσκος με τραγούδια αποτελείται συχνά από διαφορετικές «ολότητες». Προσωπικά, τους δίσκους με τραγούδια τούς αντιμετωπίζω τις περισσότερες φορές ως «ξεχωριστά τραγούδια» και όχι ως «δίσκους», επειδή υπάρχει ποικιλία ακουσμάτων / ηχοχρωμάτων, όπως και θεμάτων. Βεβαίως, υπάρχουν και τα λεγόμενα concept albums, αλλά αυτά ήταν και παραμένουν μειοψηφία στη δισκογραφία. Σε κάθε περίπτωση σημασία έχει να αναδεικνύεται από τον κριτικό το «όλον» και όχι το επιμέρους. Τι να τον κάνεις έναν καλό τραγουδιστή, όταν ερμηνεύει ένα κακό τραγούδι; Τι νόημα έχει να εκφράζεις «σωστές» κοινωνικοπολιτικές θέσεις, όταν το τραγούδι σου είναι κακοφτιαγμένο; Πρέπει όλα να δουλεύουν ρολόι, για να αποκτά πλήρες νόημα ένα έργο Τέχνης. Στην αντίθετη περίπτωση, μπαίνουμε στα δύσκολα. Ο κριτικός αρχίζει να γκρινιάζει (όταν γκρινιάζει), ο καλλιτέχνης αντιδρά (όταν αντιδρά) και τα υπόλοιπα είναι γνωστά…
Η ουσία είναι πως η κριτική σε κάθε περίπτωση αφορά το έργο Τέχνης και τον καλλιτέχνη, και όχι το αναγνωστικό κοινό, το οποίο από σπόντα διαβάζει την κριτική, λαμβάνοντάς την υπ’ όψιν του ή όχι. Σκοπός της κριτικής, δηλαδή, δεν είναι να στείλει περισσότερους αναγνώστες στα δισκάδικα ή τους κινηματογράφους για ν’ αγοράσουν ένα δίσκο ή να δουν μια ταινία, όπως νομίζουν ορισμένοι και όπως καταντά συχνά η κριτική. Σκοπός της κριτικής είναι να αναδείξει ένα έργο Τέχνης που κατά τον κριτικό αξίζει να αναδειχθεί, και να σταθεί απέναντι σ’ ένα άλλο που, πάλι κατά τον κριτικό, είναι για τα μπάζα.
Συχνά γίνεται λόγος για την «κρίση στη δισκογραφία» και τα συναφή. Δεν το δέχομαι. Οι κρίσεις επειδή είναι μόνιμα φαινόμενα είναι ταυτοχρόνως και άνευ ουσιαστικής σημασίας. Εκτός αν ορισμένοι συγχέουν για τους δικούς τους ταπεινούς λόγους την προφανή κρίση στο οικονομικό κομμάτι της δισκογραφίας με την ανύπαρκτη κρίση δημιουργίας. Και το ’80 και το ’90 και το ’00 διάβαζα παντού για κρίση. Κρίση δεν υφίσταται. Τραγούδια γράφονται, δίσκοι βγαίνουν ή «ανεβαίνουν», την παραγωγή εξακολουθούμε να τη γνωρίζουμε σ’ ένα πενιχρό μόνον ποσοστό της.
Παρότι φροντίζω να μην έχω πολλά-πολλά με τους καλλιτέχνες, το έργο των οποίων κρίνω –γι’ αυτό το λόγο αποφεύγω και τις συνεντεύξεις–, δεν έχω τη γνώμη πως ο κριτικός πρέπει να μοιάζει με «ασκητή». Οφείλει πάντως να είναι προσεκτικός και να προβλέπει / αποφεύγει τις κακοτοπιές. Γενικά, το επάγγελμα, το οποίο διέρχεται τη δική του υπαρκτή και πολυποίκιλη κρίση, έχει κάποιους «εσωτερικούς» κανόνες, οι οποίοι συνήθως καταπατούνται από τους ίδιους τους κριτικούς.<<
Το κείμενο που θα διαβάσετε πιο κάτω το είχα γράψει πριν από 15 χρόνια περίπου. Μου είχε ζητηθεί για ένα αφιέρωμα, σε σχέση με τη μουσικοκριτική, που είχε ετοιμαστεί από κάποιους. Δεν θυμάμαι τώρα λεπτομέρειες. Πιθανώς να ήταν για τον Μετρονόμο, ίσως για κάπου αλλού. Δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία τώρα. Αυτά που γράφω εδώ τα πιστεύω σχεδόν 100% και σήμερα. Ίσως θα άλλαζα μόνο κάτι ψιλά (κάτι λεπτομέρειες).
Επίσης να πω πως εγώ κάνω και δισκοκριτικές και δισκοπαρουσιάσεις. Αναλόγως τι θα μου βγει. Αυτά τα δύο δεν είναι ίδια (για μένα). Χοντρικά για τους ελληνικούς δίσκους γράφω κριτικές, ενώ για τους ξένους παρουσιάσεις. Τους ελληνικούς δίσκους μπορώ να τους τοποθετήσω στην ελληνική πραγματικότητα και να καταλάβω πώς λειτουργούν, επειδή ζω στην Ελλάδα και «πιάνω» τι θέλει να πει ο κάθε καλλιτέχνης, και πώς τοποθετείται ευρύτερα (σε σχέση με τα ζόρια του, τις απόψεις του για αισθητικά ή κοινωνικά ζητήματα κ.λπ.). Έχω μπροστά μου όλες τις συνδέσεις. Απεναντίας, δυσκολεύομαι να κάνω αυτό το ίδιο για τους ξένους. Δεν μπορώ να μπω, εύκολα, στη θέση ενός Γιαπωνέζου, Αμερικάνου ή Εγγλέζου. Και δεν είναι θέμα γλώσσας, αλλά ευρύτερης κατανόησης του τρόπου που λειτουργούν υπό δεδομένες συνθήκες τις οποίες αγνοώ. Έτσι, σ’ αυτές τις περιπτώσεις προτιμώ να κάνω παρουσιάσεις είτε να εκφράζω κάποιες δευτερεύουσες απόψεις, κυρίως για αισθητικά-τεχνικά ζητήματα. Για τα κοινωνικά, που είναι και τα σημαντικότερα, το αποφεύγω.
>>Η μουσικοκριτική είναι ένα υποσύνολο της κριτικής και η κριτική είναι μια διαδικασία της ανθρώπινης σκέψης. Άρα κριτική ασκεί ο καθείς - ο καθείς που μπορεί να σκέφτεται δηλαδή, καθότι υπάρχουν και ορισμένοι που δεν σκέφτονται, είτε γιατί δεν θέλουν, είτε γιατί βαριούνται, είτε γιατί δεν μπορούν. Προϋπόθεση για να σκέφτεται κάποιος και περαιτέρω να κρίνει –έχοντας συγχρόνως την απαίτηση να τον λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τους οι άλλοι– είναι η ευρύτερη κουλτούρα και βασικά η μελέτη. Άνευ διαβάσματος (όχι από παπά…) δεν πάει κανείς πουθενά.
Η κριτική έχει να κάνει με την Αισθητική, που είναι κομμάτι της Φιλοσοφίας, αλλά έχει να κάνει και με την Κοινωνία, τουλάχιστον από την εποχή τού Saint-Simon και μετά. Συνεπώς, η κριτική δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα αισθητικά θέματα, αλλά να επιδιώκει να αναδείξει και τις κοινωνικές διαστάσεις του έργου Τέχνης.
Η μουσικοκριτική / δισκοκριτική διαφέρει από την κριτική κινηματογράφου, λογοτεχνίας ή θεάτρου στο εξής. Ένα μουσικό έργο χωρίς λόγια μπορεί να μοιάζει με μια ταινία και να αντιμετωπίζεται ως «ολότητα», αλλά ένας δίσκος με τραγούδια αποτελείται συχνά από διαφορετικές «ολότητες». Προσωπικά, τους δίσκους με τραγούδια τούς αντιμετωπίζω τις περισσότερες φορές ως «ξεχωριστά τραγούδια» και όχι ως «δίσκους», επειδή υπάρχει ποικιλία ακουσμάτων / ηχοχρωμάτων, όπως και θεμάτων. Βεβαίως, υπάρχουν και τα λεγόμενα concept albums, αλλά αυτά ήταν και παραμένουν μειοψηφία στη δισκογραφία. Σε κάθε περίπτωση σημασία έχει να αναδεικνύεται από τον κριτικό το «όλον» και όχι το επιμέρους. Τι να τον κάνεις έναν καλό τραγουδιστή, όταν ερμηνεύει ένα κακό τραγούδι; Τι νόημα έχει να εκφράζεις «σωστές» κοινωνικοπολιτικές θέσεις, όταν το τραγούδι σου είναι κακοφτιαγμένο; Πρέπει όλα να δουλεύουν ρολόι, για να αποκτά πλήρες νόημα ένα έργο Τέχνης. Στην αντίθετη περίπτωση, μπαίνουμε στα δύσκολα. Ο κριτικός αρχίζει να γκρινιάζει (όταν γκρινιάζει), ο καλλιτέχνης αντιδρά (όταν αντιδρά) και τα υπόλοιπα είναι γνωστά…
Η ουσία είναι πως η κριτική σε κάθε περίπτωση αφορά το έργο Τέχνης και τον καλλιτέχνη, και όχι το αναγνωστικό κοινό, το οποίο από σπόντα διαβάζει την κριτική, λαμβάνοντάς την υπ’ όψιν του ή όχι. Σκοπός της κριτικής, δηλαδή, δεν είναι να στείλει περισσότερους αναγνώστες στα δισκάδικα ή τους κινηματογράφους για ν’ αγοράσουν ένα δίσκο ή να δουν μια ταινία, όπως νομίζουν ορισμένοι και όπως καταντά συχνά η κριτική. Σκοπός της κριτικής είναι να αναδείξει ένα έργο Τέχνης που κατά τον κριτικό αξίζει να αναδειχθεί, και να σταθεί απέναντι σ’ ένα άλλο που, πάλι κατά τον κριτικό, είναι για τα μπάζα.
Συχνά γίνεται λόγος για την «κρίση στη δισκογραφία» και τα συναφή. Δεν το δέχομαι. Οι κρίσεις επειδή είναι μόνιμα φαινόμενα είναι ταυτοχρόνως και άνευ ουσιαστικής σημασίας. Εκτός αν ορισμένοι συγχέουν για τους δικούς τους ταπεινούς λόγους την προφανή κρίση στο οικονομικό κομμάτι της δισκογραφίας με την ανύπαρκτη κρίση δημιουργίας. Και το ’80 και το ’90 και το ’00 διάβαζα παντού για κρίση. Κρίση δεν υφίσταται. Τραγούδια γράφονται, δίσκοι βγαίνουν ή «ανεβαίνουν», την παραγωγή εξακολουθούμε να τη γνωρίζουμε σ’ ένα πενιχρό μόνον ποσοστό της.
Παρότι φροντίζω να μην έχω πολλά-πολλά με τους καλλιτέχνες, το έργο των οποίων κρίνω –γι’ αυτό το λόγο αποφεύγω και τις συνεντεύξεις–, δεν έχω τη γνώμη πως ο κριτικός πρέπει να μοιάζει με «ασκητή». Οφείλει πάντως να είναι προσεκτικός και να προβλέπει / αποφεύγει τις κακοτοπιές. Γενικά, το επάγγελμα, το οποίο διέρχεται τη δική του υπαρκτή και πολυποίκιλη κρίση, έχει κάποιους «εσωτερικούς» κανόνες, οι οποίοι συνήθως καταπατούνται από τους ίδιους τους κριτικούς.<<
21/11/2025
Ήθελα να το ανεβάσω στις 17 Νοεμβρίου, την ημέρα της επετείου, αλλά παράπεσε, έμπλεξα με άλλα θέματα, το ξέχασα κ.λπ. Το βρήκα σήμερα ξανά μπροστά μου γιατί ήταν σχεδόν πάνω-πάνω, ακόμη δεν είχε χωθεί βαθιά, κι έτσι αποφάσισα να το "χτυπήσω" και να το ανεβάσω τώρα... παρά να περιμένω μέχρι του χρόνου. Ποιος ζει και ποιος πεθαίνει...
Περαιτέρω, δεν πιστεύω πως είναι ένα κείμενο επετειακό. Απεναντίας είναι ένα κείμενο διαχρονικό (κι ας γράφτηκε πριν από 51 χρόνια), το οποίο όποτε και να το διαβάσεις έχει νόημα.
«Η σημασία των γεγονότων του Πολυτεχνείου θάφτηκε επισήμως πριν από λίγες μέρες. Εφημερίδες, έμποροι βιβλίων, δίσκων και λουλουδιών, θεατρίνοι, κόμματα, κράτος, σωματεία και κακοί ποιητές ήταν οι νεκροθάφτες. Εβδομαδιαίο περιοδικό με τίτλο μεγάλο στο εξώφυλλό του περιχαράκωνε το νόημα της εξέγερσης ως εξής: 1973, Ο ΛΑΟΣ ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ – 1974, Ο ΛΑΟΣ ΨΗΦΙΖΕΙ. Σάμπως εκείνα τα παιδιά να σκοτώθηκαν μόνο και μόνο για να μπορούμε εμείς κάθε τέσσερα χρόνια να δίνουμε το τυπικό χρίσμα (που, στο κάτω-κάτω, δεν το χρειάζονται πάντα), σ’ αυτούς που κυβερνούν τη χώρα ενάμιση αιώνα τώρα δίχως καμμιά διακοπή.
Ό λ ο ι μετέχουν σήμερα στην επέτειο του Πολυτεχνείου. Αλλά τότε εναντίον τίνος έγινε η εξέγερση; Εναντίον του φασισμού; Μα τι άλλο, επιτέλους, είναι ο φασισμός παρά το “κακό” πρόσωπο του συστήματος; Τώρα μας δείχνει το “καλό” του πρόσωπο, χαμογελώντας με συγκατάβαση, όσο οι λαϊκές εκδηλώσεις δεν ξεφεύγουν από τα όρια του παραδεγμένου τελετουργικού: μνημόσυνα, τρισάγια, λιβάνια.
Μα οι νεκροί δεν αγωνίστηκαν γι’ αυτά. Δεν ήθελαν να γίνουν “εθνικοί” ήρωες. Δεν ανήκουν στο έθνος. Στο έθνος ανήκουν οι παπάδες και τα λάβαρα, οι λόγοι και τα στεφάνια των επισήμων. Στο έθνος ανήκουν οι δολοφόνοι των παιδιών. Τα παιδιά δεν ανήκουν πουθενά. Το νόημα της εξέγερσής τους δεν χωράει στα εθνικά αστικοδημοκρατικά πλαίσια που θέλουν να το στριμώξουν. Ο αγώνας του Νοέμβρη δεν ήταν αγώνας “εθνικός”, δεν ήταν καν αγώνας “πολιτικός” – ήταν επανάσταση. Το Πολυτεχνείο δεν ανήκει στο έθνος. Αυτή την αλήθεια εξέφραζε ένα σημείωμα αφιερωμένο στους νεκρούς: “ο ελληνικός λαός ήταν ανάξιος της θυσίας σας”. Το Πολυτεχνείο ανήκει στους νεκρούς – μόνο σ’ αυτούς.
Σήμερα πίσω από τα πανηγύρια και τα μνημόσυνα, πίσω από τη νερουλή συνθηματολογία των πολιτικών κομμάτων διακρίνεται η αιώνια επιθυμία των νοικοκυραίων. Το “ποτέ πια άλλο Πολυτεχνείο!” δεν σημαίνει “ποτέ πια άλλος φασισμός!”, αλλά: “ο αγών εστέφθη υπό επιτυχίας”, ή “καθίστε τώρα φρόνιμα”. Μα πάνω από τις νουθεσίες ή τις διαταγές εθναρχών, κομισάριων, μεσσιών και τραμπούκων ακούγονται κάποιες άλλες φωνές στο πεζοδρόμιο: “Ένα, δύο, τρία, πολλά Πολυτεχνεία!”.
Η σπουδαστική εξέγερση κηδεύτηκε προχθές. Πέρασε ήδη στις εθνικές επετείους – κρατικοποιήθηκε. Οι νεκροί του Πολυτεχνείου χάθηκαν μέσα στην εικόνα του αγνώστου στρατιώτου. Το Πολυτεχνείο πέθανε – Ζήτω το Πολυτεχνείο».
«σημειώσεις», 26.11.74
[περιοδικό «σημειώσεις», τεύχος #4, Ιανουάριος 1975]
Ήθελα να το ανεβάσω στις 17 Νοεμβρίου, την ημέρα της επετείου, αλλά παράπεσε, έμπλεξα με άλλα θέματα, το ξέχασα κ.λπ. Το βρήκα σήμερα ξανά μπροστά μου γιατί ήταν σχεδόν πάνω-πάνω, ακόμη δεν είχε χωθεί βαθιά, κι έτσι αποφάσισα να το "χτυπήσω" και να το ανεβάσω τώρα... παρά να περιμένω μέχρι του χρόνου. Ποιος ζει και ποιος πεθαίνει...
Περαιτέρω, δεν πιστεύω πως είναι ένα κείμενο επετειακό. Απεναντίας είναι ένα κείμενο διαχρονικό (κι ας γράφτηκε πριν από 51 χρόνια), το οποίο όποτε και να το διαβάσεις έχει νόημα.
«Η σημασία των γεγονότων του Πολυτεχνείου θάφτηκε επισήμως πριν από λίγες μέρες. Εφημερίδες, έμποροι βιβλίων, δίσκων και λουλουδιών, θεατρίνοι, κόμματα, κράτος, σωματεία και κακοί ποιητές ήταν οι νεκροθάφτες. Εβδομαδιαίο περιοδικό με τίτλο μεγάλο στο εξώφυλλό του περιχαράκωνε το νόημα της εξέγερσης ως εξής: 1973, Ο ΛΑΟΣ ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ – 1974, Ο ΛΑΟΣ ΨΗΦΙΖΕΙ. Σάμπως εκείνα τα παιδιά να σκοτώθηκαν μόνο και μόνο για να μπορούμε εμείς κάθε τέσσερα χρόνια να δίνουμε το τυπικό χρίσμα (που, στο κάτω-κάτω, δεν το χρειάζονται πάντα), σ’ αυτούς που κυβερνούν τη χώρα ενάμιση αιώνα τώρα δίχως καμμιά διακοπή.
Ό λ ο ι μετέχουν σήμερα στην επέτειο του Πολυτεχνείου. Αλλά τότε εναντίον τίνος έγινε η εξέγερση; Εναντίον του φασισμού; Μα τι άλλο, επιτέλους, είναι ο φασισμός παρά το “κακό” πρόσωπο του συστήματος; Τώρα μας δείχνει το “καλό” του πρόσωπο, χαμογελώντας με συγκατάβαση, όσο οι λαϊκές εκδηλώσεις δεν ξεφεύγουν από τα όρια του παραδεγμένου τελετουργικού: μνημόσυνα, τρισάγια, λιβάνια.
Μα οι νεκροί δεν αγωνίστηκαν γι’ αυτά. Δεν ήθελαν να γίνουν “εθνικοί” ήρωες. Δεν ανήκουν στο έθνος. Στο έθνος ανήκουν οι παπάδες και τα λάβαρα, οι λόγοι και τα στεφάνια των επισήμων. Στο έθνος ανήκουν οι δολοφόνοι των παιδιών. Τα παιδιά δεν ανήκουν πουθενά. Το νόημα της εξέγερσής τους δεν χωράει στα εθνικά αστικοδημοκρατικά πλαίσια που θέλουν να το στριμώξουν. Ο αγώνας του Νοέμβρη δεν ήταν αγώνας “εθνικός”, δεν ήταν καν αγώνας “πολιτικός” – ήταν επανάσταση. Το Πολυτεχνείο δεν ανήκει στο έθνος. Αυτή την αλήθεια εξέφραζε ένα σημείωμα αφιερωμένο στους νεκρούς: “ο ελληνικός λαός ήταν ανάξιος της θυσίας σας”. Το Πολυτεχνείο ανήκει στους νεκρούς – μόνο σ’ αυτούς.
Σήμερα πίσω από τα πανηγύρια και τα μνημόσυνα, πίσω από τη νερουλή συνθηματολογία των πολιτικών κομμάτων διακρίνεται η αιώνια επιθυμία των νοικοκυραίων. Το “ποτέ πια άλλο Πολυτεχνείο!” δεν σημαίνει “ποτέ πια άλλος φασισμός!”, αλλά: “ο αγών εστέφθη υπό επιτυχίας”, ή “καθίστε τώρα φρόνιμα”. Μα πάνω από τις νουθεσίες ή τις διαταγές εθναρχών, κομισάριων, μεσσιών και τραμπούκων ακούγονται κάποιες άλλες φωνές στο πεζοδρόμιο: “Ένα, δύο, τρία, πολλά Πολυτεχνεία!”.
Η σπουδαστική εξέγερση κηδεύτηκε προχθές. Πέρασε ήδη στις εθνικές επετείους – κρατικοποιήθηκε. Οι νεκροί του Πολυτεχνείου χάθηκαν μέσα στην εικόνα του αγνώστου στρατιώτου. Το Πολυτεχνείο πέθανε – Ζήτω το Πολυτεχνείο».
«σημειώσεις», 26.11.74
[περιοδικό «σημειώσεις», τεύχος #4, Ιανουάριος 1975]
[πρόκειται για ένα σημαντικό προοδευτικό περιοδικό, που
κυκλοφόρησε για πολλά χρόνια, στη Μεταπολίτευση βασικά (έχει γράψει και ο
Τερζάκης γι' αυτό, και άλλοι), αν και το πρώτο τεύχος του προέρχεται από τον
Σεπτέμβρη του ’73, έχοντας για συνεργάτες τους Μανόλη Λαμπρίδη, Γεράσιμο
Λυκιαρδόπουλο, Μάριο Αφεντόπουλο, Μάρκο Μέσκο κ.ά. – ποιοι είναι όλοι αυτοί;
όποιος/α ενδιαφέρεται γράφει τα ονόματα στο google search και βλέπει]
21/11/2025
Δύο διευκρινήσεις σε σχέση με το προηγούμενο ποστ.
Κατ’ αρχάς σέβομαι όλους τους συναδέλφους, μουσικοκριτικούς, μουσικογραφιάδες κ.λπ. Και τους επαγγελματίες, και τους ερασιτέχνες. Και αυτούς που γράφουν στα μίντια επί πληρωμή και εκείνους που γράφουν στα blog τους π.χ. ή εδώ μέσα απλά για το κέφι τους. Το ότι μπορεί να διαφωνώ με συγκεκριμένα πάντα πράγματα, που μπορεί να γράφουν, δεν σημαίνει ότι δεν τους σέβομαι. Θέλω να είναι προφανές αυτό. Όταν γράφω λοιπόν «Η μουσικογραφία στην Ελλάδα είχε και έχει τα χάλια της» αναφέρομαι σε όλους και σε κανέναν, εκφράζω μια γενικότητα θέλω να πω (από την οποία, γενικότητα, δεν εξαιρώ τον εαυτό μου).
Δεύτερο βασικό. Εγώ είμαι πρώτα απ’ όλα αναγνώστης και μετά γραφιάς. Αν ο χρόνος, που διαθέτω γι’ αυτά τα θέματα είναι «5», «4» αφορούν το διάβασμα που ρίχνω και «1» αφορά το γράψιμο. Το προηγούμενο ποστ λοιπόν είναι γραμμένο από τη μεριά του αναγνώστη και όχι του γραφιά. Γραφιάς, κάποια στιγμή, μπορεί να σταματήσω να είμαι, αναγνώστης όμως δεν θα σταματήσω να είμαι ποτέ. Γραφιάς είμαι όταν γράφω συγκεκριμένα πράγματα (σε βιβλία, κείμενα κ.λπ.), όλες τις άλλες φορές είμαι αναγνώστης. Κι ένας τυχαίος σχολιαστής, επίσης, που μπορεί να γράφει για ό,τι του αρέσει. Όπως ο καθένας και η καθεμιά σας.
Δύο διευκρινήσεις σε σχέση με το προηγούμενο ποστ.
Κατ’ αρχάς σέβομαι όλους τους συναδέλφους, μουσικοκριτικούς, μουσικογραφιάδες κ.λπ. Και τους επαγγελματίες, και τους ερασιτέχνες. Και αυτούς που γράφουν στα μίντια επί πληρωμή και εκείνους που γράφουν στα blog τους π.χ. ή εδώ μέσα απλά για το κέφι τους. Το ότι μπορεί να διαφωνώ με συγκεκριμένα πάντα πράγματα, που μπορεί να γράφουν, δεν σημαίνει ότι δεν τους σέβομαι. Θέλω να είναι προφανές αυτό. Όταν γράφω λοιπόν «Η μουσικογραφία στην Ελλάδα είχε και έχει τα χάλια της» αναφέρομαι σε όλους και σε κανέναν, εκφράζω μια γενικότητα θέλω να πω (από την οποία, γενικότητα, δεν εξαιρώ τον εαυτό μου).
Δεύτερο βασικό. Εγώ είμαι πρώτα απ’ όλα αναγνώστης και μετά γραφιάς. Αν ο χρόνος, που διαθέτω γι’ αυτά τα θέματα είναι «5», «4» αφορούν το διάβασμα που ρίχνω και «1» αφορά το γράψιμο. Το προηγούμενο ποστ λοιπόν είναι γραμμένο από τη μεριά του αναγνώστη και όχι του γραφιά. Γραφιάς, κάποια στιγμή, μπορεί να σταματήσω να είμαι, αναγνώστης όμως δεν θα σταματήσω να είμαι ποτέ. Γραφιάς είμαι όταν γράφω συγκεκριμένα πράγματα (σε βιβλία, κείμενα κ.λπ.), όλες τις άλλες φορές είμαι αναγνώστης. Κι ένας τυχαίος σχολιαστής, επίσης, που μπορεί να γράφει για ό,τι του αρέσει. Όπως ο καθένας και η καθεμιά σας.
21/11/2025
Διαβάζω απίστευτα πράγματα σε σχέση με τον Ζήλο, αδιανόητες υπερβολές – και μάλιστα από ανθρώπους του μουσικού χώρου. Συνθέτες ας πούμε κ.λπ. Γράφουν για «φάρους», για ανθρώπους που κυνήγησε το σύστημα, για ανθρώπους που αν ακουγόταν ο λόγος τους δεν θα φθάναμε στα σημερινά χάλια και άλλα τέτοια παραμυθώδη.
Κριτικές για δίσκους έγραφε ο άνθρωπος – όχι τίποτα φοβερά σημαντικό δηλαδή. Δεν υπήρξε ποτέ κάτι πολύ σημαντικό η δισκοκριτική στην Ελλάδα, κυρίως γιατί δεν συνδέθηκε ποτέ όπως θα της έπρεπε και θα της άξιζε με το κοινωνικό ζητούμενο.
Θα σας πως μόνο ένα παράδειγμα. Το πιο χοντρό. Και σε σχέση με το Ζήλο. Το θάψιμο στο λαϊκό και το παραλαϊκό τραγούδι (στο αποκαλούμενο «σκυλάδικο») με όρους αισθητικούς. Κανείς ποτέ από τους κριτικούς, εκείνης της εποχής, και μετά, δεν μπόρεσε να αντιληφθεί τι σήμαινε ένας δίσκος του Πόλυ Κερμανίδη (για την Ελλάδα των σέβεντις). Τι σήμαινε, τι αντιπροσώπευε, ποιοι τον άκουγαν και γιατί.
Η κριτική δίσκου στην Ελλάδα ήταν μια μ@λακία και μισή. Έδινε διέξοδο σε προσωπικές εμμονές, ούσα εντελώς ξεκομμένη από την πραγματικότητα.
Αν η μουσικοκριτική ήταν βιβλίο θα έπρεπε να το ρίξουμε στη φωτιά και να το ξαναγράψουμε από την αρχή. Έστω και με κάτι δεκαετίες καθυστέρηση.
Η μουσικοκριτική (των ποπ-ροκ περιοδικών - γι' αυτή λέω) ήταν 50 χρόνια πίσω από την κινηματογραφική κριτική, την θεατρική κριτική κ.λπ. Ο Σύγχρονος Κινηματογράφος ή το Θέατρο του Νίτσου ήταν 50 χρόνια μπροστά από το Ποπ & Ροκ, τον Ήχο και τη Μουσική. Βαρετά περιοδικά, στα οποία πού και πού διάβαζες και κάτι άξιο λόγου. Απεναντίας τα κινηματογραφικά περιοδικά τα ξεκοκκάλιζες και με κείμενα, που, ακόμη και σήμερα, έχουν πράγματα να πούνε.
Αν οι μουσικοκριτικοί μας, γράφανε για σινεμά, εκείνη την εποχή, στα early seventies θα είχαν θάψει τον Βέγγο τού «Θανάση πάρε τ' όπλο σου», όταν πάνω σε μία μόνο σκηνή εκείνης της ταινίας δόμησε όλο το σινεμά του ο Οικονομίδης (αναφέρομαι στην καταπληκτική σκηνή όπου πλακώνονται ο Βέγγος με τον Αντώνη Παπαδόπουλο, γαμπρός και κουνιάδος – όλη η λεκτική βία του Οικονομίδη είναι πάνω εκεί τοποθετημένη). Κανείς μουσικοκριτικός δεν θα μπορούσε να αντιληφθεί το μεγαλείο αυτής της σκηνής, όπως κανένας τους δεν αντιλήφθηκε τα αριστουργήματα που τραγούδησε ο Κερμανίδης και τόσοι άλλοι.
Και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό. Δέκα φορές πιο αξιόλογο ακόμη και από την καλύτερη και την πιο εμπεριστατωμένη μουσικοκριτική είναι το κείμενο. Το μουσικό κείμενο. Όχι η αρλουμπο-θεωρητικολογία επί αισθητικών θεμάτων, αλλά οι διακλαδώσεις του σε σχέση με την κοινωνία και όλες τις υπόλοιπες τέχνες, και κάθε άλλο χώρο του επιστητού. Η μουσική ανασαίνει μέσα σε όλα αυτά – δεν είναι κάτι ξεκομμένο. Οι διασυνδέσεις του μ’ εκείνο, που συμβαίνει ή συνέβαινε στην κοινωνία έχουν σημασία – όχι αν μιλάμε για σκυλάδικο ή για όπερα. Το να μπορείς να αντιληφθείς και να εξηγήσεις μέσα σου το κάθε τι. Πόσα τέτοια κείμενα μπορείτε να θυμηθείτε και από τον αείμνηστο Ζήλο και από πολλούς άλλους;
Εγώ μπορώ να θυμηθώ κειμενάρες από κινηματογραφικά, θεατρικά, λογοτεχνικά και πολιτικά περιοδικά, με καταγραμμένες σκέψεις ανθρώπων πάνω στην Τέχνη ακόμη και από το ’60, αλλά από μουσικά ίσα που συμπληρώνουν τα δάκτυλα των χεριών μου. Στα κινηματογραφικά του Ραφαηλίδη, για παράδειγμα, θα βρεις μερικές από τις πιο ουσιαστικές παρατηρήσεις, που έχουν γραφτεί για το ροκ στην Ελλάδα – σε κινηματογραφικά κείμενα εννοώ, όχι σε μουσικά. Όποιος κρίνει... κρίνει τα πάντα και σκέφτεται γύρω από τα πάντα. Η σωστή λέξη είναι «κριτικός», όχι «σινεκριτικός», «μουσικοκριτικός» κ.λπ.
Η μουσικογραφία στην Ελλάδα είχε και έχει τα χάλια της.
Διαβάζω απίστευτα πράγματα σε σχέση με τον Ζήλο, αδιανόητες υπερβολές – και μάλιστα από ανθρώπους του μουσικού χώρου. Συνθέτες ας πούμε κ.λπ. Γράφουν για «φάρους», για ανθρώπους που κυνήγησε το σύστημα, για ανθρώπους που αν ακουγόταν ο λόγος τους δεν θα φθάναμε στα σημερινά χάλια και άλλα τέτοια παραμυθώδη.
Κριτικές για δίσκους έγραφε ο άνθρωπος – όχι τίποτα φοβερά σημαντικό δηλαδή. Δεν υπήρξε ποτέ κάτι πολύ σημαντικό η δισκοκριτική στην Ελλάδα, κυρίως γιατί δεν συνδέθηκε ποτέ όπως θα της έπρεπε και θα της άξιζε με το κοινωνικό ζητούμενο.
Θα σας πως μόνο ένα παράδειγμα. Το πιο χοντρό. Και σε σχέση με το Ζήλο. Το θάψιμο στο λαϊκό και το παραλαϊκό τραγούδι (στο αποκαλούμενο «σκυλάδικο») με όρους αισθητικούς. Κανείς ποτέ από τους κριτικούς, εκείνης της εποχής, και μετά, δεν μπόρεσε να αντιληφθεί τι σήμαινε ένας δίσκος του Πόλυ Κερμανίδη (για την Ελλάδα των σέβεντις). Τι σήμαινε, τι αντιπροσώπευε, ποιοι τον άκουγαν και γιατί.
Η κριτική δίσκου στην Ελλάδα ήταν μια μ@λακία και μισή. Έδινε διέξοδο σε προσωπικές εμμονές, ούσα εντελώς ξεκομμένη από την πραγματικότητα.
Αν η μουσικοκριτική ήταν βιβλίο θα έπρεπε να το ρίξουμε στη φωτιά και να το ξαναγράψουμε από την αρχή. Έστω και με κάτι δεκαετίες καθυστέρηση.
Η μουσικοκριτική (των ποπ-ροκ περιοδικών - γι' αυτή λέω) ήταν 50 χρόνια πίσω από την κινηματογραφική κριτική, την θεατρική κριτική κ.λπ. Ο Σύγχρονος Κινηματογράφος ή το Θέατρο του Νίτσου ήταν 50 χρόνια μπροστά από το Ποπ & Ροκ, τον Ήχο και τη Μουσική. Βαρετά περιοδικά, στα οποία πού και πού διάβαζες και κάτι άξιο λόγου. Απεναντίας τα κινηματογραφικά περιοδικά τα ξεκοκκάλιζες και με κείμενα, που, ακόμη και σήμερα, έχουν πράγματα να πούνε.
Αν οι μουσικοκριτικοί μας, γράφανε για σινεμά, εκείνη την εποχή, στα early seventies θα είχαν θάψει τον Βέγγο τού «Θανάση πάρε τ' όπλο σου», όταν πάνω σε μία μόνο σκηνή εκείνης της ταινίας δόμησε όλο το σινεμά του ο Οικονομίδης (αναφέρομαι στην καταπληκτική σκηνή όπου πλακώνονται ο Βέγγος με τον Αντώνη Παπαδόπουλο, γαμπρός και κουνιάδος – όλη η λεκτική βία του Οικονομίδη είναι πάνω εκεί τοποθετημένη). Κανείς μουσικοκριτικός δεν θα μπορούσε να αντιληφθεί το μεγαλείο αυτής της σκηνής, όπως κανένας τους δεν αντιλήφθηκε τα αριστουργήματα που τραγούδησε ο Κερμανίδης και τόσοι άλλοι.
Και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό. Δέκα φορές πιο αξιόλογο ακόμη και από την καλύτερη και την πιο εμπεριστατωμένη μουσικοκριτική είναι το κείμενο. Το μουσικό κείμενο. Όχι η αρλουμπο-θεωρητικολογία επί αισθητικών θεμάτων, αλλά οι διακλαδώσεις του σε σχέση με την κοινωνία και όλες τις υπόλοιπες τέχνες, και κάθε άλλο χώρο του επιστητού. Η μουσική ανασαίνει μέσα σε όλα αυτά – δεν είναι κάτι ξεκομμένο. Οι διασυνδέσεις του μ’ εκείνο, που συμβαίνει ή συνέβαινε στην κοινωνία έχουν σημασία – όχι αν μιλάμε για σκυλάδικο ή για όπερα. Το να μπορείς να αντιληφθείς και να εξηγήσεις μέσα σου το κάθε τι. Πόσα τέτοια κείμενα μπορείτε να θυμηθείτε και από τον αείμνηστο Ζήλο και από πολλούς άλλους;
Εγώ μπορώ να θυμηθώ κειμενάρες από κινηματογραφικά, θεατρικά, λογοτεχνικά και πολιτικά περιοδικά, με καταγραμμένες σκέψεις ανθρώπων πάνω στην Τέχνη ακόμη και από το ’60, αλλά από μουσικά ίσα που συμπληρώνουν τα δάκτυλα των χεριών μου. Στα κινηματογραφικά του Ραφαηλίδη, για παράδειγμα, θα βρεις μερικές από τις πιο ουσιαστικές παρατηρήσεις, που έχουν γραφτεί για το ροκ στην Ελλάδα – σε κινηματογραφικά κείμενα εννοώ, όχι σε μουσικά. Όποιος κρίνει... κρίνει τα πάντα και σκέφτεται γύρω από τα πάντα. Η σωστή λέξη είναι «κριτικός», όχι «σινεκριτικός», «μουσικοκριτικός» κ.λπ.
Η μουσικογραφία στην Ελλάδα είχε και έχει τα χάλια της.
20/11/2025
Ξύπνησα σήμερα το πρωί με το ηλιοβασίλεμα να λάμπει
Βρήκα το μυαλό μου μέσα σε μια καφέ χάρτινη σακούλα
Σκόνταψα σε ένα σύννεφο κι έπεσα οκτώ μίλια ψηλά
Έσκισα το μυαλό μου σε έναν οδοντωτό ουρανό
Μόλις πέρασα από κει για να δω σε τι κατάσταση ήταν η κατάστασή μου
Ξύπνησα σήμερα το πρωί με το ηλιοβασίλεμα να λάμπει
Βρήκα το μυαλό μου μέσα σε μια καφέ χάρτινη σακούλα
Σκόνταψα σε ένα σύννεφο κι έπεσα οκτώ μίλια ψηλά
Έσκισα το μυαλό μου σε έναν οδοντωτό ουρανό
Μόλις πέρασα από κει για να δω σε τι κατάσταση ήταν η κατάστασή μου
(Yeah,
yeah, oh-yeah, what condition my condition was in)
Έσπρωξα την ψυχή μου σε μια βαθιά σκοτεινή τρύπα και μετά
την ακολούθησα μέσα
Είδα τον εαυτό μου να σέρνεται έξω, καθώς σερνόμουν μέσα
Σηκώθηκα τόσο σφιγμένος που δεν μπορούσα να χαλαρώσω
Είδα τόσα πολλά που διαλύθηκε το μυαλό μου
Μόλις πέρασα από κει για να δω σε τι κατάσταση ήταν η κατάστασή μου
Είδα τον εαυτό μου να σέρνεται έξω, καθώς σερνόμουν μέσα
Σηκώθηκα τόσο σφιγμένος που δεν μπορούσα να χαλαρώσω
Είδα τόσα πολλά που διαλύθηκε το μυαλό μου
Μόλις πέρασα από κει για να δω σε τι κατάσταση ήταν η κατάστασή μου
(Yeah,
yeah, oh-yeah, what condition my condition was in)
Κάποιος έγραψε «Πρωταπριλιά» με μεγάλα μαύρα γράμματα σε μια
ταμπέλα «Αδιεξόδου»
Είχα πατήσει το γκάζι καθώς έβγαινα από το δρόμο και εξερράγη το μυαλό μου
Οκτώ μίλια έξω από το Μέμφις και δεν έχω άλλο
Οκτώ μίλια κατευθείαν κάπου προς το κέντρο της πόλης
Μόλις πέρασα από κει για να δω σε τι κατάσταση ήταν η κατάστασή μου
Είχα πατήσει το γκάζι καθώς έβγαινα από το δρόμο και εξερράγη το μυαλό μου
Οκτώ μίλια έξω από το Μέμφις και δεν έχω άλλο
Οκτώ μίλια κατευθείαν κάπου προς το κέντρο της πόλης
Μόλις πέρασα από κει για να δω σε τι κατάσταση ήταν η κατάστασή μου
I said I
just dropped in to see what condition my condition was in
[δεύτερο μόνο πίσω από το all along the watchtower με τον
Hendrix]
[για μένα... έτσι;]
https://www.youtube.com/watch?v=Kat_CHr-JI0&list=RDKat_CHr-JI0&start_radio=1
[για μένα... έτσι;]
https://www.youtube.com/watch?v=Kat_CHr-JI0&list=RDKat_CHr-JI0&start_radio=1
20/11/2025
Η γενιά του Ζήλου υπήρξε, δικαιολογημένα σ’ ένα βαθμό, το απόλυτο θύμα της ξενομανίας. Λέω «δικαιολογημένα σ’ ένα βαθμό», γιατί όταν ακούς στα 15 σου το “Help!” και το “Revolver”, όταν χορεύεις στα μαθητικά πάρτυ με το “Sunny afternoon”, το “Somebody to love” και το “Don’t let me be misunderstood”, δεν θέλει και πολύ για να... παραφρονήσεις! Τοιούτη ποπ δεν ξανακούστηκε ποτέ στην ιστορία της μουσικής, ποτέ δεν λύθηκαν τα σώματα και τα πνεύματα, όπως θα λύνονταν σ’ εκείνη τη γενιά – αν και σε κάθε περίπτωση αυτή όλη η βάπτιση δεν ήταν δυνατόν να μην δημιουργήσει τοίχους και στεγανά.
Τι να σου πει ο Βοσκόπουλος και η Μαρινέλλα, στο τέλος των σίξτις, τι να σου πει ο Γαβαλάς και ο Καζαντζίδης, όταν πλέον είχες ταξιδέψει στο φεγγάρι; Τιποτένια, δε, στα μάτια και στ’ αυτιά τους έμοιαζαν ακόμη και οι ελληνικές απομιμήσεις της ξένης μουσικής.
Κάποτε ο Φαληρέας (ο άνθρωπος που είχε στήσει το καλύτερο ελληνικό ροκ όλων των εποχών στη Lyra/Zodiac) είχε πει, σε μια κρίση συνείδησης πως όλα εκείνα ήταν μ@λακίες, και πως αν εξαιρούσες τον «Μπάλλο» του Σαββόπουλου (το γράφω και στο πρόσφατο βιβλίο αυτό) όλα τα άλλα ήταν ένα «τίποτα». Ατελείς προσπάθειες να γίνει κάτι που γινόταν έξω.
Σε όλους αυτούς δεν μετρούσαν ακόμη κι εκείνα τα ελληνικά που έπρεπε να μετράνε. Στο «επιστροφή στις ρίζες» του Μαρκόπουλου (έτσι όπως ο ίδιος το νοηματοδοτούσε και το έκανε πράξη), που ήταν ό,τι πιο σημαντικό είχε ακουστεί στην ελληνική μουσική στο τέλος των σίξτις, απαντούσαν με χάχανα και γέλια. Ότι θα γυρίσουμε τάχα πίσω στα σκοτάδια και τις αράχνες, και ότι θα κάναμε παρέα στους χουντικούς του τσάμικου, από άλλη μεριά.
Η παρέα του Ζήλου δεν τα είχε καλά με τίποτα ελληνικό-ελληνικό. Ακόμη και στα έιτις, όταν το ελληνικό ροκ μετατράπηκε σε ηλεκτρικό τραγούδι –Τσακνής, Μαχαιρίτσας, Πορτοκάλογλου, Γιοκαρίνης, Μπουλάς, Κατσιμιχαίοι, Γερμανός, Κούτρας και όλοι οι υπόλοιποι, σχεδόν όλοι παλιοί ρόκερ, που είχαν αντιληφθεί σχετικά νωρίς πως το ροκ-περιθώριο, τύπου Σιδηρόπουλου, δεν σε βγάζει πουθενά–, αποκτώντας (το ηλεκτρικό τραγούδι) τρομερή αίγλη, με ήχο δικό του (ας ήταν ανακάτεμα από διάφορα, ροκ και μη ροκ, είχε υβριδική ταυτότητα), εκείνοι ήταν και πάλι απέναντι. Μόνον ως τριτοκλασάτος νταρκάς, υποκρινόμενος το αδιέξοδο της αμερικάνικης και της ευρωπαϊκής ντεκαντάνς, της εποχής, θα είχες κάποια τύχη...
Τέλος πάντων... είναι πολλά που μπορείς να πεις γι’ αυτά τα θέματα, ικανά να αποτελέσουν ύλη βιβλίου, όχι άρθρου.
Η γενιά του Ζήλου υπήρξε, δικαιολογημένα σ’ ένα βαθμό, το απόλυτο θύμα της ξενομανίας. Λέω «δικαιολογημένα σ’ ένα βαθμό», γιατί όταν ακούς στα 15 σου το “Help!” και το “Revolver”, όταν χορεύεις στα μαθητικά πάρτυ με το “Sunny afternoon”, το “Somebody to love” και το “Don’t let me be misunderstood”, δεν θέλει και πολύ για να... παραφρονήσεις! Τοιούτη ποπ δεν ξανακούστηκε ποτέ στην ιστορία της μουσικής, ποτέ δεν λύθηκαν τα σώματα και τα πνεύματα, όπως θα λύνονταν σ’ εκείνη τη γενιά – αν και σε κάθε περίπτωση αυτή όλη η βάπτιση δεν ήταν δυνατόν να μην δημιουργήσει τοίχους και στεγανά.
Τι να σου πει ο Βοσκόπουλος και η Μαρινέλλα, στο τέλος των σίξτις, τι να σου πει ο Γαβαλάς και ο Καζαντζίδης, όταν πλέον είχες ταξιδέψει στο φεγγάρι; Τιποτένια, δε, στα μάτια και στ’ αυτιά τους έμοιαζαν ακόμη και οι ελληνικές απομιμήσεις της ξένης μουσικής.
Κάποτε ο Φαληρέας (ο άνθρωπος που είχε στήσει το καλύτερο ελληνικό ροκ όλων των εποχών στη Lyra/Zodiac) είχε πει, σε μια κρίση συνείδησης πως όλα εκείνα ήταν μ@λακίες, και πως αν εξαιρούσες τον «Μπάλλο» του Σαββόπουλου (το γράφω και στο πρόσφατο βιβλίο αυτό) όλα τα άλλα ήταν ένα «τίποτα». Ατελείς προσπάθειες να γίνει κάτι που γινόταν έξω.
Σε όλους αυτούς δεν μετρούσαν ακόμη κι εκείνα τα ελληνικά που έπρεπε να μετράνε. Στο «επιστροφή στις ρίζες» του Μαρκόπουλου (έτσι όπως ο ίδιος το νοηματοδοτούσε και το έκανε πράξη), που ήταν ό,τι πιο σημαντικό είχε ακουστεί στην ελληνική μουσική στο τέλος των σίξτις, απαντούσαν με χάχανα και γέλια. Ότι θα γυρίσουμε τάχα πίσω στα σκοτάδια και τις αράχνες, και ότι θα κάναμε παρέα στους χουντικούς του τσάμικου, από άλλη μεριά.
Η παρέα του Ζήλου δεν τα είχε καλά με τίποτα ελληνικό-ελληνικό. Ακόμη και στα έιτις, όταν το ελληνικό ροκ μετατράπηκε σε ηλεκτρικό τραγούδι –Τσακνής, Μαχαιρίτσας, Πορτοκάλογλου, Γιοκαρίνης, Μπουλάς, Κατσιμιχαίοι, Γερμανός, Κούτρας και όλοι οι υπόλοιποι, σχεδόν όλοι παλιοί ρόκερ, που είχαν αντιληφθεί σχετικά νωρίς πως το ροκ-περιθώριο, τύπου Σιδηρόπουλου, δεν σε βγάζει πουθενά–, αποκτώντας (το ηλεκτρικό τραγούδι) τρομερή αίγλη, με ήχο δικό του (ας ήταν ανακάτεμα από διάφορα, ροκ και μη ροκ, είχε υβριδική ταυτότητα), εκείνοι ήταν και πάλι απέναντι. Μόνον ως τριτοκλασάτος νταρκάς, υποκρινόμενος το αδιέξοδο της αμερικάνικης και της ευρωπαϊκής ντεκαντάνς, της εποχής, θα είχες κάποια τύχη...
Τέλος πάντων... είναι πολλά που μπορείς να πεις γι’ αυτά τα θέματα, ικανά να αποτελέσουν ύλη βιβλίου, όχι άρθρου.
Σχόλια από το fb στο ποστ "Η γενιά του Ζήλου υπήρξε, δικαιολογημένα σ’ ένα βαθμό, το απόλυτο θύμα της ξενομανίας"...
ΑπάντησηΔιαγραφήNikos Argy
Μέχρι και τις Τρύπες δεν είχαμε σε υπόληψη
Mike Beles
Σήμερα...έμπα στο κανάλι στο youtube....Ρυθμογραφια.....έχει ολους τους δίσκους Χατζηδάκι.....αν βρεις κάτι αντίστοιχο σε αυτά που γράφεις...πες μου...όλοι περάσαμε από ροκ..ποπ...κ.λ.π...
Evi Mvrn
Πιο ειναι το κριτηριο τελικα; Σεις ξερετε καλυτερα, αλλα κι εγω, εχοντας ακουσει καν και καν - αναγκαστικα, λογω ηλικιας, καταληγω οτι το μονο κριτηριο ειναι η αληθεια και η ειλικρινεια. Δεν πα να΄ναι λαϊκο, δεν πα να'ναι αντιγραφη, ανακατεμα, υβριδιο, τεχνικα φτωχο, ολα πανε περιπατο αν ο δημιουργος μιλαει με την καρδια του. Πώς μετραται αυτο; Μαλλον μονο με την απηχηση που εχει στην καρδια των αλλων.
Φώντας Τρούσας
seekers of the truth
Evi Mvrn
αυτος δειχνει να ειναι η επιτομη της αληθειας. Αλλους εχεις;
Φώντας Τρούσας
Σ' ενδιαφέρει το χριστιανικό ροκ? Έχω γράψει στο Ραντεβού στο Κύτταρο για διάφορα τέτοια.
Dimitris Makares στην Evi Mvrn
συμφωνώ απόλυτα
George Floudas
Συμφωνώ απολυτως.
Ως «μετανοημένο» παιδί του Ήχου
να πω ότι
στα early 80’s
πολλά περισσότερα προσέφερε το Οδός Πανός στο «όλον» της μουσικής από τον ΗΧΟ.
Πιθανώς λόγω queer στάσης
το να ακούς Marc Almond και Στέλλα Χασκίλ ταυτόχρονα ήταν απολύτως νομιμοποιημένο.
Φώντας Τρούσας
Υπήρχαν μειοψηφίες, που ακολουθούσαν τους δικούς τους δρόμους.
Nikitas Kakavas
σοφά ομιλείς. Έτσι ακριβώς είναι
Vassilis Serafimakis
εξαιρετική παρατήρηση, αν μού επιτρέπεται.
Φώντας Τρούσας
Στο τέλος του '70 υπήρχε μία τάση το περιθώριο να αποκτήσει λαϊκά χαρακτηριστικά. Βλέπε Παραγγελιά-Κοεμτζής-Σαββόπουλος, ο ληστής με τις γλαδιόλες, τρανς-Μπέττυ-βιβλίο-ταινία, ακόμη και ο Άγγελος λίγο πιο μετά...
George Floudas
νομίζω ότι ένα συγκεκριμένο περιθώριο έχει έτσι κι αλλιώς λαϊκα χαρακτηριστικά.
Κάτι που δε βλέπεις ας πούμε στους περιθωριακούς αστούς του Νικολαϊδικού σύμπαντος για παράδειγμα.
Εχεις δίκιο στην παρατήρηση ότι το πληθυντικό «περιθώριο» βγαίνει μπροστά στην ελληνική κουλτούρα των late 70s.
Κι αυτό νομίζω επιδέχεται πολλές ερμηνείες.
Φώντας Τρούσας
Το περιθώριο του Νικολαΐδη ήταν ψεύτικο, δεν είχε καμία απολύτως σημασία για την ελληνική πραγματικότητα.
George Floudas
ναι. Είναι απολύτως κατασκευασμένο.
Φώντας Τρούσας
Όλα συνοψίζονται σ΄ αυτό το ευφυές τετράστιχο του Σαββόπουλου: Κι ωστόσο ζούσε τελείως σοβαρός, υπνοβατώντας σ' ένα κράτος / Που θριαμβεύει με μιαν ατέλειωτη στριγκλιά, διαφυγή καμιά / Κρατώντας μόνο μια κρυφήν αναπνοή, των μπουζουξίδικων το γκέτο / Βαθιά εικόνα, που έκσταση εκεί, ακόμα λειτουργεί
Kostantinos Kaloforidis
ΔιαγραφήΠολύ σωστή παρατήρηση .(σαν συνομήλικος του Α.Ζ.)Μπράβο Φώντα!!
Makis Kontizas
Οπότε με το καλό Φώντα να σου καταθέσουμε ότι ζήσαμε και ξέρουμε.Πάντως άμα είχες φάει την πετριά με τα ροκενρολ του Λιτλ Ρίτσαρντ τις κραυγές του Τζέιμς Μπράουν και του Τζο Κόκερ το αίσθημα του Γαβαλά και τον λυγμο του Καζατζιδη δεν περίμενες κανένα Πετρίδης κανένα Ζήλο και κανένα κριτικό να σου πει τι να ακούσεις.Παρολα αυτά επειδή διάβαζα τα περιοδικά " μας" cover to cover σας διαβάζω ακόμη και τώρα όλους σας και ας μου ήταν- είναι το μεγαλύτερο ποσοστό αδιάφορα.Μπορει πάντα κάτι να μου ξεφύγει.Ασε.δε που δεν αγόρασα ποτέ μου δίσκο για να δω τι είναι.Επειδη είμαι βαθύτατα αμαρτωλός και κρίνω τα πάντα από το εξώφυλλο πάρα τις νουθεσιες του ήρωα μου Bo Didldey.Αλλο ο κεραυνοβολος έρωτας άλλο η λατρεία και άλλο η ενημέρωση και οι πληροφορίες.Το ίδιο και με τα ξένα περιοδικά φυσικά.Οτι είδος μου άρεσε το εξαντλούσα.Του λεγες του Αργύρη κάμε μου μια κασέτα με Traffic η Butterfied και στην άλλη πλευρά βάλε κάτι παρεμφερες.Αυτος θα σου έβαζε Rick Wakeman η Amon Duul για να δεις τι είναι.Λές και 17 χρόνων που με την επιστρατευση είχαμε μείνει οκτώ πιτσιρικάδες με 3500 Καλιφορνεζες στο Παρανταις και πέζαμε όλη μέρα φρίσμπυ θα ακούγαμε τέτοια.Ουτε ο διαχωρισμός ότι εμένα με ενδιαφέρει η μουσική και όχι η οποία συγκίνηση νομίζω ότι ευσταθει.Ορατων τε πάντων και αορατων πάντα.Ζήλος r.i.p
Nickos Ventouras
O Φαληρέας τουλάχιστον δεν το έλεγε έτσι για το ελληνικό τραγούδι γενικότερα, αλλά για τις προσπάθεις περί το ελληνικό ροκ, ως υποδεέστερη απομίμηση του ξένου ― εξ ου και η σύγκριση με το Μπάλλο να επιβιώνει. Για το ελληνικό τραγούδι έκανε πολλά, και μετέστρεψε και πολλούς το '80 που ως ξενομανείς το έβλεπαν κατώτερο όπως λες.
Αν θυμάμαι καλά έχει γράψει δε και χαρακτηριστικά πως είχε μια εκλαμψη κάπου το '70, όταν υποδέχονταν διοργανωτικά κάτι ξένους από μπάντες τους είχε η γενιά του και ο ίδιος μυθοποιήσει στα πλαίσια του «ροκ», ότι απλά λαϊκά παιδιά ήταν που κάνανε την πλάκα τους (το αναφέρει και ο Σαββόπουλος), και όχι κάτι φοβερό.
Περιέργως ο Ζήλος εκτιμούσε ανάμεσα σε άλλους τον Μαχαιρίτσα, και πέρα από βιτριολικές αναφορές, έχει γράψει και πολύ καλά λόγια για δίσκους του (και προσωπικά μου τον είχε αναφέρει ως αξιοπρεπή στο είδος).
Φώντας Τρούσας
Ο Φαληρέας μετά το '72 άλλαξε απόψεις. Ανακάλυψε Τσιτσάνη, Μπέλλου, Παπαϊωάνου, και μετά, αρχή 80s, έδωσε πνοή στο νεο-λαϊκό με Παιδιά απ' την Πάτρα κ.λπ. Με το έντεχνο δεν είχε καλές σχέσεις, πλην εξαιρέσεων,
Γιώργος Γιαννόπουλος
Ισχύει. Η έννοια "τραγούδι" ήταν κάτι το αδιάφορο. Και όντως το έργο του μαρκόπουλου, και στα early 70ς, ήταν κοσμογονία.
Μαίρη Δαλάκου
Μα, πόσο συμφωνώ δε λέγεται!
Και βεβαίως, υπάρχει πολύ υλικό για βιβλίο, για σκέψου το?!
Giotis Bangalas
ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΣΥΜΦΟΝΩ ΑΛΛΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΕΔΙΞΕ ΠΟΛΛΑ....
Aristeidis Papatheodorou
Μα φυσικά είναι απάτη να λέγεται ότι υπάρχει "διεθνής μουσική",μπαρούφες.Το ροκ απλούστατα ήταν η λαϊκή,σε μεγάλο ποσοστό χορευτική,μουσική των Αγγλόφωνων χωρών της περιόδου 1955-1985.Μετά και με τις κοινωνικές μεταβολές που επήλθαν από το 1980(νεοφιλελευθερισμος,φτωχοποιηση κλπ)εξέπνευσε ως λαϊκή μουσική και απλώς επιβίωσε ως τεχνοτροπία,μανιέρα,συνήθως παράγοντας βαρετά αναμασήματα,με μόνο ενδιαφέρον το ερώτημα "Αυτοί εδώ,τώρα ποιον αντιγράφουν;".Πολύ περισσότερο το να τραγουδούν ροκ Ελληνες,Γάλλοι,Πορτογάλοι,είναι αστείο και τραγικό.Θα ακούγατε Άγγλους να τραγουδούν ρεμπέτικο ή Νορβηγούς fados;Μόνο για πλάκα.Και φυσικά όταν έχεις ακούσει Beatles ,Stones,κλπ στην εποχή τους,άντε βολέψου με Πυξ Λαξ και τον αιωνίως νευριασμενο Αγγελάκα αργότερα
Βασίλης Γρηγοριάδης
Απέρριπτε ότι έκανε ο Παπαθανασίου, είχε τίς εμμονές του αλλά ήταν απολαυστικός να τον διαβάζεις
Alexandros Stamatios Fotias
Διαγραφή'Tοιαυτη ποπ' εννοειτε.
Φώντας Τρούσας
Μια χαρά είναι και το τοιούτη, εμένα μου κάνει στον προφορικό λόγο - γιατί εδώ προφορικά γράφω.
Chris Karamanidou
... τυχεροί όσοι ακούσαμε τις μουσικες στην εποχή τους! ...με όλα τα συμπαραμαρτούντα...ο πρωτος μου δισκος που μαζεψα λεφτά για να τον παρω ήταν του Otis Redding...και η πρωτη μου συναυλία που με πηρε μαζί της η μαμά μου , ήμουν μικρή, ήταν του Johhny Hallyday και της Sylvie. στο παλαί ντε σπορ στη Σαλονίκη 1969...
Ferris Costas
https://www.youtube.com/watch?v=bmNW7MlUsNUhttps://www.youtube.com/watch?v=bmNW7MlUsNU
Θανάσης Αντωνίου
Καλησπέρα. Φοβερά εύστοχο το σημερινό σχόλιο. Το λέω αυτό μετά λόγου γνώσης διότι ως παιδί ‘Ζήλου’ κι εγώ, ήμουν (κι εν πολλοίς είμαι…) αυτό ακριβώς που περιγράφετε: όχι μόνο άσχετος, αλλά και εμπαθής με το ελληνικό ροκ, αυτό που εσείς προσδιορίζετε ως ‘ελληνικό ροκ’, ενώ από την άλλη είχα (δεν έχω πια…) απόσταση από τους μεγάλους του λαϊκού τραγουδιού. Είναι όπως ακριβώς τα λέτε με μας: πήγαμε στα αστέρια με τους ξένους, σιγά να μην ασχολούμασταν με τον Σαββόπουλο, τον Γαβαλά και τους άλλους. Η αλήθεια ότι έχω λίγο αλλάξει: κάτι το Δίφωνο που άρχισα κάποια στιγμή να διαβάζω (και να ακούω τα CDs του), κάτι οι φίλοι που άκουγαν ελληνικά και με έσπρωξαν ενώ οφείλω να ομολογήσω ότι σημαντικό ρόλο παίξατε κι εσείς, από το facebook, τη Lifo και το Δισκορυχείον με τα κείμενά σας, όλα με άγνωστους σε μένα μουσικούς. Σαββοπουλικός δεν θα γίνω ποτέ, αλλά τουλάχιστον άρχισα να αντιλαμβάνομαι κάποια πράγματα, κάποια μεγέθη, κάποιες πορείες στον χρόνο. Οπότε, ευχαριστώ!
Jimi Sokratis
Για μας πάντως που νεαροί ακούσαμε τον Παπαγεωργίου στο ραδιόφωνο να αναλύει μουσική, επιβεβαιώνοντας και βάζοντας σε τάξη όλα όσα ήδη σκεφτόμασταν και καταλαβαίναμε, όλα τα άλλα όσο καλά κι αν τα λενε περί μουσικής τα βλέπουμε αφ'υψηλού. Με τον ίδιο τρόπο που αφ'υψηλού που έβλεπαν η γενιά του Ζήλου και η επόμενη, πέρασε σε πολλούς επόμενους ειδικά του πανκροκ αυτό, τα ελληνικά και τα μη ροκ τραγούδια. Από αυτήν την πλευρά τους καταλαβαίνω κάπως.
Τα παραπάνω τα γράφω περιπαικτικά γιατί οι λάτρεις της ξένης μουσικής και του ροκ από την δεκαετία του 90 που θυμάμαι έχουν πει και γράψει τρομακτικές βλακείες σε αρκετές περιπτώσεις.
Για τον Ζήλο το μόνο που ήξερα ήταν ότι υπάρχει με την πορεία που αναφέρεται στα διάφορα ποστ, ότι πάρα πολλοί είχαν επιρρεαστεί από αυτόν (και ευτυχώς) και τον είχε σε εκτίμηση μεγάλο μέρος ειδικά των ανθρώπων που αγοράζουν μουσική. Μέχρι και τις μέρες μας. Οι πολλές αναρτήσεις που διάβασα καθώς άρχισε να μου τις προτείνει σήμερα μετά τις αναρτήσεις που διάβασα εδώ ήταν ιδιαίτερα κολακευτηκές. Προφανώς δικαία. Για την κοινότητα του ροκ στην χώρα, σε εποχές που η μουσική όριζε την ταυτότητα μας πολύ περισσότερο σε πολλούς σχεδόν ολοκληρωτικά εκείνες τις εποχές το αντιλαμβάνονταν αλλιώς.
Nikolas Fotakis
Υλικό για διδακτορικό
Jim Jimakos
Τα CD που έκανε επιμέλεια στο audio στα 90ς ήταν τρομερά! Τα έχω κρατήσει .Και τίς κριτικές
Alexandros Motsikas
ΔιαγραφήΕλληνικό και ροκ για μένα προσωπικά δεν υπάρχει. Δεν είναι στο αίμα μας. Για τους Άγγλους, τους Αμερικάνους, τους Αυστραλούς είναι. Τους βγαίνει φυσιολογικά βρε παιδάκι μου. Εμείς απλά αντιγράφουμε.
Και αντε να πεις ροκ της Τρύπες το καταλαβαίνω αλλα ροκ ο Μαχαιριτσας ο Τσακνης ο Παπακωνσταντινου και όλοι αυτοί απο που κι ως που. Δλδ αν βάλεις μια ηλεκτρική κιθάρα είσαι αυτόματα ροκ?
Φαντάζεσαι τον Παπακωνσταντινου να παίζει σε ενα φεστιβάλ όπως του Reading?
Το ροκ έχει την ιδιότητα να αφουγκραζεται την εποχή να ζει το σήμερα αλλα και να προχωράει στο χρόνο. Εμείς που ασχολούμαστε με τη μουσική σοβαρά και οχι για διασκεδαση μονο το '80 ακούγαμε Cure και Joy Division και Green on Red και Celibate Rifles αλλα σήμερα ακούμε τις ολοφρεσκες Post Punk μπάντες που ξεπροβαλλουν απο ολο τον πλανήτη. Αυτά ηταν τα θεμέλια που έβαλε ο Ζήλος. Καλοί οι παλιοί μουσικοί αλλα η μουσική δεν σταμάτησε σε αυτούς. Κάθε εποχή έχει τους δικούς της μουσικούς ήρωες, αρκεί να έχεις τα αυτιά σου και το μυαλό σου ανοιχτά και να μη μένεις σε αυτά που σου πλασάρουν με τα top 10, τα hitακια και τις Playlist.
Vassilis Magoulas
Η εφηβική κουλτούρα (που ξεκίνησε το 55 στην Αμερική) ήταν απόλυτα φυσιολογικό (και υγιές) να ξεπεράσει τη λαϊκή παράδοση. Στην Ελλάδα η εφηβική κουλτούρα ξέσπασε μια δεκαετία αργότερα. Δεν πρόκειται περί ξενομανίας…
Σχόλια από το fb στο ποστ "Ξύπνησα σήμερα το πρωί με το ηλιοβασίλεμα να λάμπει"...
ΑπάντησηΔιαγραφήVassilis Serafimakis
οκτώ μίλια ψηλά
Aeipote Panta
Αγαπημένο!
Σχόλια από το fb στο ποστ "Διαβάζω απίστευτα πράγματα σε σχέση με τον Ζήλο, αδιανόητες υπερβολές – και μάλιστα από ανθρώπους του μουσικού χώρου"...
ΑπάντησηΔιαγραφήΚωνσταντίνα Κοντάκου
βάλσαμο είστε!
... και δεν έχω μάθει να κομπλιμεντάρω. Μιλώ αν το νοιώθω απόλυτα. Καλημέρα σας!
Katja Zeki
Τα είπατε ΟΛΑ, επιτέλους!
Walter Benjamin
Απ' τα πιο σωστά και καίρια που έχεις γράψει, φίλε.
Eleni Founti
Ή ήταν άχρηστος / εμπαθής / υπερεκτιμημένος ή είχε περίπου θεϊκή υπόσταση και λόγω της ύπαρξής του δεν τολμούσε κανείς να διανοηθεί να γράψει (ενώ συνέβη το ακριβώς αντίθετο). Δεν υπάρχει μέτρο σε αυτά. Οι κοτσάνες έρχονται και από τα δύο άκρα.
Dimitris Makares
Εξαιρετικό κείμενο
Anastasia Andreola
Δεν ξέρω τίποτα σχεδόν για την ελληνική μουσική και πολύ περισσότερο την μουσικοκριτικη της περιόδου που αναφέρεστε αλλά αντιλαμβάνομαι τι λέτε, την ευρύτερη σημασία του, και νομίζω ότι είναι πολύ σωστό.
Yorgos Mouzakitis
Ελπιζω καποια στιγμη να συνεργαστουμε!
Nikos Stathas
Με όλο τον σεβασμό στην πολύ εύστοχη ανάρτηση σας,η σκηνή με τον Βέγγο που περιγράφετε είναι από την ταινία «Θανάση,Πάρε το Όπλο Σου» του Κατσουρίδη.
Με εκτίμηση.
Φώντας Τρούσας
Το διόρθωσα πριν διαβάσω το σχόλιό σου. Αυτήν εννοούσα από την αρχή. Ευχαριστώ. Το θυμήθηκα κάνοντας κάτι άλλο άσχετο. Μου πέρασε σαν φλας.
Elsa Grapsa
Μα, αυτό ακριβώς λέει
Konstantinos Kottis
Προσυπογράφω με χέρια και πόδια.
Aris Methexis
Άρα μαπας ο Ζηλος;
George Floudas
αυτό το όλον ή ουδέν
ή Πεφωτισμένος ή Μάπας
δεν ακουμπάει καμιά πραγματικότητα.
Ούτε εδώ ούτε πουθενά.
Τίποτε από τα δύο.
Ενας άνθρωπος με ροκ καταβολές, που μετά το σεισμό του ‘76
κράτησε μια συνεπή -αν και σε μεγάλο βαθμό αυτάρεσκη- στάση στην υποστήριξη κάποιων sub genres
με κύριο κριτήριο μια κάποια «αντιεμπορικότητα»
αντισυμβατικός για τους fans
«υδροκεφαλικά» εγκεφαλικός για τους υπόλοιπους.
Aris Methexis
Ρωωταααω
George Floudas
κι εγώ απαντάω
Μιχάλης Χαιρετάκης
ΔιαγραφήΤο επάγγελμα του κριτικού (όχι μόνο στη μουσική αλλά στις τέχνες γενικότερα) πλέον σήμερα έχει σχεδόν απαξιωθεί και οι λόγοι είναι πάρα πολλοί. Θα αναφέρω μερικούς
1. Η έλλειψη παιδείας στη συγκεκριμένη τέχνη, τόσο σε κριτικούς αλλά και σε θεατές/ακροατές. Δυστυχώς το επίπεδο πλέον είναι πολύ χαμήλό παγκόσμια με ελάχιστες εξαιρέσεις.
2. Η πληθώρα πληροφορίας που κάποιος μπορεί εύκολα να αποκτήσει ο ίδιος αντίληψη για κάποιο έργο, ακούγοντας το ή βλέποντάς το. (internet, ΜΜΕ κλπ) Αυτό φυσικά λειτουργεί και αρνητικά αφού κάποια έργα μπορεί να μείνουν για καιρό στην αφάνεια , λόγω της υπερπροβολής άλλων που κάποιες φορές μπορεί και να είναι υπερεκτιμημένα σκουπίδια.
3.Η δυνατότητα πρόσβασης στην κριτική εκατοντάδων ή χιλιάδων άλλων κριτικών παγκόσμια.
4. Η χρήση της ΑΙ ως "κριτικού τέχνης" κάτι που θα το βλέπουμε πιό συχνά στο μέλλον.
Κλείνοντας θα πω 2 αμαρτίες τις δικές μου:
1. Πολλές φορές διασκέδαζα διαβάζοντας κακές κριτικές είτε κινηματογράφου είτε μουσικής (είχα διαβάσει αρκετές για κινηματογράφο σε εφημερίδες αλλά και για δίσκους στον Ηχο) με τη δηκτικότητα των περιγραφών.
2. ¨Εχω ακούσει παρακολουθήσει κριτική του Μπακογιαννόπουλου σε ΕΡΤ2 για τον Superman 2. (θα σέβεστε)
Achilleas Lefakis
Γιατί θα έπρεπε η δισκοκριτική να συνδεθεί με το κοινωνικό ζητούμενο και να μην γίνεται με όρους αισθητικής; Μιλάμε για κριτική μιας μορφής τέχνης. Προτιμώ αυτό από έναν κριτικό που με αφορμή το αντικείμενο της κριτικής του εκφράζει γνώμη επί παντός επιστητού, ακόμα και σε πράγματα που δεν κατέχει ή οδηγείται σε αυθαίρετα συμπεράσματα με βάση το αντικείμενο της κριτικής του. Και επειδή και στη μία και στην άλλη περίπτωση κριτικής, συνήθως τα γραφόμενα διεκδικούν αξιώσεις αυθεντίας και μανιφέστου ενώ στην ουσία είναι η υποκειμενική γνώμη του συντάκτη καλύτερα ο κριτικός να περιορίζεται στον ρόλο του. Λιγότερο κακό κάνει και λιγότερες εντάσεις προκαλεί.
George Floudas
γιατί η τέχνη δεν παράγεται εν κενώ.
Η αισθητική δεν υπάρχει από μόνη της -αφ εαυτής που λένε και οι λόγιοι.
Δεν έρχεται εξ ουρανού κι απ αρχαγγέλου στόμα.
Κοινωνικές συνθήκες τη γεννάνε
Και κοινωνικές συνθήκες την ξεκάνουν .
Achilleas Lefakis
η ανάρτηση λέει κάτι άλλο από αυτό που λες εσύ. Θεωρεί ότι σημαντική κριτική είναι αυτή που συνδέεται με το κοινωνικό ζητούμενο ενώ αυτή που γίνεται με αισθητικά κριτήρια είναι μειωμένης σημασίας. Και φθάνει μάλιστα και στο αυθαίρετο συμπέρασμα ότι η τελευταία λόγω αυτού δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα. Εν ολίγοις ένας τέτοιος κριτικός ζει στο συννεφάκι του και αποκλείεται να έχει άποψη για τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα επειδή δεν τα θίγει στη κριτική του.
George Floudas
«Γιατί θα έπρεπε η δισκοκριτική να συνδεθεί με το κοινωνικό ζητούμενο και να μην γίνεται με όρους αισθητικής;»
Συγνώμη τώρα;
Εγώ έχω καταλάβει λάθος;
Achilleas Lefakis
δεν είπα ότι έχεις καταλάβει λάθος. Είπα ότι αυτό που λες είναι κάτι διαφορετικό. Το ότι η τέχνη και η αισθητική παράγονται σε κοινωνικές συνθήκες δεν σημαίνει ότι κάθε κριτική μιας μορφής τέχνης θα πρέπει να αναφέρεται σε αυτές. Μπορεί και με αισθητικούς όρους να γίνεται και να έχει επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα χωρίς να αναφέρεται ρητά σε αυτή.
George Floudas
τι εννοείς;
Ότι εγώ σαν γιατρός πχ θα αξιολογήσω έναν πυρετό
χωρίς να λάβω υπ όψην την πνευμονία που τον προκάλεσε;
Δεν γίνονται αυτά αγαπητέ μου.
Δε μπαίνει σε γυάλα η τέχνη.
Εκείνο που θα συμφωνούσα είναι ότι εάν αξιολογούνται μόνο οι κοινωνικές συνθήκες κι όχι και το ίδιο το πολιτισμικό προϊόν
θα καταλήγαμε σε κριτικές Κουτσούμπα.
Dimitris Trox
Μπαμπάς μου όταν ήμουν πιτσιρικάς και είδε τι ζήλο είχα για τον Ζήλο ως και μήνυση σκέφτηκε να τον κάνει γιατί δεν μπορώ να αφοσιωθώ στα μαθήματα του σχολείου.Χασμα γενεών πάντα θά υπάρχει.
Nikolas Fotakis
Εδώ γράφουν περίπου ότι η μουσικοκριτική στην Ελλάδα ξεκινάει με τον Ζήλο, και δυο γραμμές πιο κάτω γράφουν ότι του άνοιξε την πόρτα για τον Ήχο ο Πιτ Κωνσταντέας. Άρα; Ο Κωνσταντέας τι ήταν; Τέλος πάντων, ήταν σπουδαίος ο Ζήλος; Ασφαλώς. Ήταν το Α και το Ω; όχι. Κανείς δεν είναι, το είπες κι εσύ.
George Floudas
Πες τα!!!
Hlias RK Progressiveas
ΔιαγραφήWanna see some history, now that i have a reasonable economy. Δεν θεωρω οτι θα ειχα σε αλλη εκτιμηση το λαικο, καθως προεκυψε ως αστικο προιον εκτοπιζοντας (γκουχου γκουχου) το ρεμπετικο. Χωρια το συντηρητισμο... κλπ, ως συστατικο της χουντας, που καλλιεεγησαν τα κνωδαλα και ταλαιπωρει ακομα το λαο
Γιωργος Κρητικος
Το αποθηκεύω το κείμενο! Εξαιρετικό ! Τα βάζει όλα στη θέση τους !
Makis Kontizas
Ο Πολύς Πολύς Κερμανίδης ?Κάτσε καλά ρε συ ! Τζιτζιφιές εφοπλιστές ναυπηγοεπικευαστικη Περάματος και συνοικιακά κομμωτήρια σε διπλανά τραπέζια.Και εμεις να μπαινοβγαίνουμε αφού δίπλα ήταν το θερινό Cin - Cin με Πελόμα Μποκιου.Κλαιω ξανά. https://youtu.be/NotyugnuKoY?si=z0SyulIBRKdYgVNr
Mike Beles
Συμφωνω σε ολα....Η αφ υψηλου κριτικη καμμια επιδραση δεν ειχε στις πωλησεις....οι λαικοτατοι τραγουδιστες Κερμανιδης κ.λ.π ( με τιποτα το τραγουδι εκεινο δεν ηταν σκυλαδικο)...πουλαγαν πολλους δισκους..χωρις να παιζονται στο ραδιοφωνο--μονο στους ερασιτεχνικους σταθμους...
Dimitra Petraki
Τέτοια εκτίμηση στον Κερμανίδη! Το γεγονός είναι ότι όταν θέλει να πάει να διασκεδάσει ο Έλληνας δεν διαβάζει μουσικοκριτική. Οπότε είτε καλός ήταν ο Ζήλος είτε όχι δεν τον λάμβαναν υπόψη τους.
Christine Tsekoura
Επιτέλους.!!!
Γιώργος Πήττας
Ανεξάρτητα από την όποια εκτίμηση είχα στον αείμνηστο πλέον Α. Ζήλο, ο πρώτος, εξαιρετικά αυστηρός και βαθύτατα τεκμηριωμένος Μουσικοκριτικός ήταν ο Γιώργος Λεωτσάκος. Ομολογώ, μου έκανε αλγεινή εντύπωση η πλήρης άγνοια που είδα / διάβασα για τη πορεία και την προσφορά του. Όταν λέμε "μουσικοκριτικός" δεν διαχωρίζουμε τα είδη της Μουσικής. Είτε είναι (μουσικοκριτικός) είτε δεν είναι. Αυτό το γράφω για τους ζηλωτές του Ζήλου και όχι για τον ίδιο. https://booksjournal.gr/stiles/eis-mnimin/4965-giorgos-leotsakos-1935-2024-mia-istoria-apokardiosis
Φώντας Τρούσας
Προφανώς ο Λεωτσάκος υπήρξε ο πάπας της μουσικοκριτικής-δισκοκριτικής από αυτούς που προλάβαμε εμείς. Γιατί πριν ήταν η Σοφία Σπανούδη και κυρίως ο Μίνως Δούνιας. Και άλλοι βέβαια... Και αυτοί είχαν εμμονές όμως (ας πούμε η Σπανούδη σιχαινόταν την τζαζ, ενώ ο Δούνιας την γούσταρε).
Γιώργος Πήττας
Ναι! Πάντως, δεν γνωρίζω κανέναν (έλληνα ή ξένο) επαγγελματία του Κριτικού λόγου που να μην είχε εμμονές!
Φώντας Τρούσας
Το θέμα όμως δεν είναι το να έχεις εμμονές (υπό την έννοια του αγαπημένου), αλλά να μην έχεις αρνητικές εμμονές (αστήρικτες πεποιθήσεις εννοώ) σε σχέση με μουσικά είδη.
Γιώργος Πήττας
Συμφωνώ.
Φώντας Τρούσας
Τον Κερμανίδη τον ανέφερα ως παράδειγμα, θα μπορούσα να αναφέρω δεκάδες άλλους στη θέση του.
Μιχάλης Χαιρετάκης
Μου θύμισες και τον άλλο Κερμανίδη...
Φώντας Τρούσας
Τον καθηγητή μας λες ε; Ήταν και ο Κερμανίδης του ΠΑΟΚ...
Μιχάλης Χαιρετάκης
Ναι, δεν ξέρω αν ζεί ακόμα.
Αντώνης Λογοθέτης
Συγχαρητήρια....
Stratis Agelos
ΔιαγραφήΤο να γράψεις ένα εξαιρετικό κείμενο για μουσική μόνο, έχω την αίσθηση ότι δεν θα το διαβάσει κάποιος όσο ένα κείμενο για μια ταινία και αυτό γιατί οι νέοι σήμερα δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την εικόνα από τον ήχο.
Giannis Zaharopoulos
Τον μάρκο βαμβακάρη δε του έκαναν κριτική ειδικοι του είδους δηλαδή μουσικοκριτικοι αλλά όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως στην ελλάδα το θάψανε το βρίζανε μέχρι και σήμερα αυτή είναι η ξεφτίλα μιλαμε για πολυ ξεφτιλα για αυτα τα κομματα ο νοων νοειτω. όχι ένας μουσικόκριτικός ο οποίος μπορει να κανει και λάθος γιατι βασικα εκφραζει τον εαυτο του .
Nikos Filippaios
Συμφωνώ 100%. Αν και ξέρω, Φώντα, ότι παράλληλα με αυτή την υποκειμενική, αποκλειστικά αισθητικού τύπου, μουσικοκριτική, αποδοκιμάζεις, ως ένα βαθμό, και την ακαδημαϊκή κοινωνιολογική και πολιτισμική ενασχόληση με τη μουσική. Θεωρώ ότι η καλύτερη λύση είναι μία εκλεκτική στάση, που λαμβάνει υπόψη την αισθητική, το καθαρά μουσικό κομμάτι (είδη, επιρροές κλπ), την ιστορική - κοινωνική διάσταση, αλλά και κάποιες καίριες ακαδημαϊκές προσεγγίσεις.
Errikos Sofras
Ημουν 18 χρονων το 82. - Ο Ζηλος ηταν μοναδικη περιπτωση. Τοτε εγραφε στον Ηχο, αγοραζα το περιοδικο μονο γι' αυτον. Κανεις δεν εγραφε σαν το Ζηλο / για τον Πολυ Κερμανιδη διαβαζαμε στο Ντεφι
Φώντας Τρούσας
Ούτε στο Ντέφι διάβαζες. Πουθενά δεν διάβαζες για τον Πόλυ και τους άπειρους υπόλοιπους του σιναφιού του.
Errikos Sofras
για να το λες
Φώντας Τρούσας
Το Ντέφι έφτανε μέχρι Μαργαρίτη τότε, παρακάτω δεν πήγαινε. Εξάλλου όταν έβγαινε το Ντέφι αυτό το τραγούδι της Ομόνοιας είχε πάρει πια την κάτω βόλτα. Η Χρυσή Εποχή του ήταν το δεύτερο μισό των 70s. Δεν υπήρχε περίπτωση ούτε 1 στις 1000 να γράψει τότε μουσικό περιοδικό γι΄ αυτά. Τα μουσικά περιοδικά ήταν ποπ-ροκ-κρατούμενα.
Haris Kalogeropoulos
Η εξύψωση της (αγγλοσαξονικής φυσικά) ποπ-ροκ στην Ελλάδα σε κάτι το ιδεώδες έχει να κάνει, όπως σε πολλούς τομείς, με τον ελληνικό επαρχιωτισμό. Οι περισσότεροι δεν αντιλαμβάνονταν ότι τα τραγούδια των beatles, τουλάχιστον αρχικά ήταν λαϊκά τραγούδια όπως τα αντίστοιχα δικά μας όπως άλλωστε και η πληθώρα από τραγούδια όλες αυτές τις δεκαετίες. Για έναν άγγλο το Love Will Tear Us Apart των J.Division δεν διαφέρει κοινωνικά από ένα τραγούδι του Μητροπάνου ή του Πάριου. Όσον αφορά δε το progressive rock, επίσης συχνά, όχι πάντα, πάνω στα ηχητικά πειράματα βρίσκουμε στίχους και πάλι λαϊκούς.
Agis Apostolikas
Ενδιαφέρουσα η άποψή σας αλλά ανήκουμε σε διαφορετικούς κόσμους.
Antonis Kosmas
Νομίζω ο Ζήλος δεν αποθεώνεται για τις κρίσεις του καθεαυτές αλλά για το ότι κατάφερε να έχει επίδραση, φέρνοντας στο προσκήνιο την ακρόαση και ιδίως την ενεργό και κριτική ακρόαση ως πνευματική δραστηριότητα. Ίσως να ήταν απλώς το κατάλληλο πρόσωπο στον κατάλληλο καιρό και οι επόμενοι μπορεί -και πρέπει- να αποθεωθούν αργότερα για το ότι πήγαν ακόμα παραπέρα (ως προς το ιστορικό, κοινωνιολογικό της υπόθεσης κλπ. όπως επισημαίνετε ή και προς άλλες κατευθύνσεις, μουσικολογικές, π.χ.). Σημασία έχει να αφήσεις στίγμα, να καταφέρεις να ανοίξεις ένα διάλογο ή να τον προωθήσεις δημιουργικά.
Vassilis Magoulas
Εκτός μουσικής οπτικής το κείμενο! Κι εγώ «ανήκω σε άλλο κόσμο» (όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο σχόλιο)
Σωστά! Κάθε δισκοπωλείο έβαζε τον Ήχο της Ομόνοιας στη διαπασών
Panos Pournaras
ΔιαγραφήΜιλάς για μια εποχή που ακούγαμε πολλή μουσική. Κι όχι μόνο την ακούγαμε αλλά τη μελετούσαμε. Ακρόαση με τους στίχους μπροστά μας. Συνήθειες δηλαδή που χάθηκαν για τους μουσικόφιλους (όπως πέθανε και το hi fi) αλλά όχι για τους cinemaniacs εφόσον το θέαμα κατίσχυσε. Για τότε λοιπόν που οι δίσκοι ήταν το 1/3 τυ χρόνου μας (με τα άλλα 2/3 να είναι το σινεμά και τα βιιβλία), μια χαρά ήταν οι δισκοκριτικές και μια χαρά επικοινωνούσαμε μέσω τους. Κάθε νέα κυκλοφορία έμπαινε στο τραπέζι για να δούμε αν άξιζε να δώσουμε τις δραχμές μας, να αφιερώσουμε το χρόνο μας. Μην κοτάμε τώρα που έχει απαξιωθεί η μουσική δημιουργία, τότε είχαμε άλλο κριτήριο, ήταν ο κόσμος μας. Και όχι αν μου επιτρέπεις, δεν είναι ένας ο κριτικός, δεν έχει τα skills να κρίνει εξ ίσου τη γεύση σε ένα γαστριμαργικό πιάτο και τον τελευταίο δίσκο του Nick Cave. Με δυό λόγια έχω καιρό να διαβάσω τέτοιο συνονθύλευμα.
Φώντας Τρούσας
Είσαι τελείως λάθος (αυτά που λες δηλαδή), αυτή είναι η δική μου γνώμη. Δεν βρίσκω τίποτα ουσιαστικό στην εξειδίκευση. Είναι απλό. Όποιος ξέρει μόνο από μουσική δεν ξέρει ούτε από μουσική. Ο κριτικός οφείλει να ξέρει για "τα πάντα" και όσο περισσότερα ξέρει, ακόμη και για τα πιο άσχετα μεταξύ τους αντικείμενα τόσο πιο έγκριτος γίνεται. Δεν θα το συζητήσω αυτό άλλο. Είναι η δική μου θέση.
Jimi Sokratis
Η υπέρβαση του ''εμένα μου αρέσει αυτό'' από την μία απαιτεί μια παραχώρηση από την πλευρά αυτού που θέλει να την κάνει και από την άλλη ένα άνοιγμα προς μια άλλη πλευρά. Κι εμένα η μουσική έκφραση του νταλκά μου είναι ξένη, ακόμα και στις καλύτερες στιγμές του Καζαντζίδη ή της Φεϊρούς. Παρόλα αυτά είναι απόλυτα αποδεκτό ως τρόπος έκφρασης. Πολύ περισσότερο με ενοχλεί το λαϊκοποπ διότι είναι ένα κατασκεύασμα των δισκογραφικών και όχι οι μέτριες στιγμές του λαϊκού, θαρρείς και μόνο αυτές υπάρχουν.
Δεύτερο, όταν κανείς ασχολείται με κάτι, με ένα είδος που του αρέσει κατά κανόνα του αρέσει κι η μανιέρα του είδους, και τα καλούτσικα τραγουδάκια του, και τα μέτρια του και τα κρυμμένα κι άγνωστα διαμάντια του ακόμα και οι μάπες του είδους μπορεί να του είναι ανεκτές. Ακριβώς όπως εμένα που μου αρέσει το ροκ εν ρολ το γκλαμ ροκ δε με πολυενοχλεί (πλην των Kiss), όπως εμένα που μου αρέσει το ροκ μπορεί μια φορά τον χρόνο να κάτσω να στριμάρω 200 άγνωστα γκαράζ, ψυχεδελικά και ροκ πανάγνωστα τραγούδια του 60 για να βρω 20 που αξίζουν θα μου αρέσουν και θα τα κρατήσω έτσι είναι και για όσους τους αρέσει η ελληνική λαϊκή μουσική. Διάφορα νταλκαδιάρικα, παραλαϊκά ακόμα και σκυλάδικα είναι ανεκτά και μπορεί να αρέσουν στους ακροατές του είδους. Άλλο το ζήτημα της διασκέδασης με τα μπουζουξήδικα κι όλο το πλέγμα τριγύρω του κι άλλο τα τραγούδια ή το μουσικό ηχόχρωμα.
Στην ξένη μουσικοκριτική προφανώς έλλειπε το βάθος στην σκέψη και την προοπτική της. Στα κείμενα περί θεάτρου κινηματογράφου κτλ σαφέστατα τα έβλεπαν και τα αντιμετώπιζαν ως τέχνη (οπότε φυσικά έρχεται και το άνοιγμα στον τρόπο που θα το αντιμετωπίσεις), οι άνθρωποι που έγραφαν συχνότατα είχαν πολιτική σκέψη και τοποθέτηση πράγματα που προφανώς δεν υπήρχαν, η εμβάθυνση.
Επίσης στην προβληματική περί κινηματογράφου, θεάτρου, εικαστικά κτλ συχνότατα αντιμετωπιζόταν το ερώτημα πως τα εισπράτουμαι εμείς εδώ στην Ελλάδα, τι έχουν να μας πουν και μπορούμε εμείς να τα ενσωματώσουμε αντιπροτίνοντας κάτι, πράγμα εντελώς έξω από την σκέψη των ακροατών του ροκ. (για τα ξένα έργα εννοώ και τις διεθνείς τάσεις)
Derf Funremo
Επιτέλους ένα κείμενο που δεν είναι “μιά απ τα ίδια” των ημερών
Σταύρος Καρτσωνάκης
Έχω ακριβώς την ίδια άποψη
Miltiadis Kordas
ΔιαγραφήΗ άποψη είναι ενδιαφέρουσα αλλά θα προσθέσω μια παράμετρο. Η μουσικό κριτική των 70, 80ς ήταν ουσιαστικά περιθώριο στα σκυλολαικα. Ήθελε να διαφέρει ως προς αυτό δομικά και απευθυνόταν σε ένα κοινό που ζητούσε με αγωνία να βρεί μια δυτική ταυτότητα. Θυμιζω γιατί είμαστε κοντά ηλικιακά τις διακρίσεις ροκάδες, καρακλαδες, σκυλιά κλπ Συνεπώς και ο Ζήλος δεν ήταν Μαρκ Φίσερ.... δεκτό ωστόσο ότι δεν γινόταν εις βάθος μια περαιτέρω κοινωνικοπολιτική συσχέτιση. Εσύ,ως εκ της θέσεως σου είσαι ερευνητής - ρεκτης και συνεπώς ξεκινάς από άλλη αφετηρία γραφια. Ο Ζήλος υπερασπιζόταν ένα μουσικό είδος και ήταν ιδιαίτερα αυστηρός απέναντι στα είδη που το αντιστρατεύονται.
Nikos Loukas
Κε Τρούσα εκτιμώ ότι η σύνδεση με τον κινηματογραφικό-θεατρικό χώρο στο κείμενό σας είναι μάλλον αχρείαστη (για την υπόψη περίσταση). Πράγματι, γράφονται τις μέρες αυτές υπερβολές για τον κο Ζήλο.....εντάξει, το ξέρουμε, έτσι είναι το "παιχνίδι των social". Αναλογιστείτε όμως κι εσείς την ανάγκη που είχαμε τότε ως νέοι να διαβάζουμε μουσικοκριτική...χρήματα πολλά για δίσκους δεν υπήρχαν, οι πληροφορίες ήταν λίγες, παρακαλούσαμε το τοπικό δισκοπωλείο να ακούσουμε 2 λεπτά από το βινύλιο για να αποφασίσουμε αν θα αγοράσουμε. Ως προς τις κριτικές των λαϊκών δίσκων, δεν νομίζω ότι περίμενε κανείς την κριτική του κου Ζήλου για να αγοράσει...όλοι ξέραμε τι θα γράψει . Το ήξεραν και οι εκδότες. Έχοντας σήμερα μια συνδρομή στην Apple, με τις χιλιάδες από κασέτες, βινύλια κ cd της συλλογής μου στο κινητό μου, δυστυχώς ( αναγνωρίζω ότι ο κος Ζήλος είχε δίκιο (γιατί είχε ακούσει πολλά κ το έβλεπε ολιστικά): πάρα πολλή μουσική σαβούρα !!!
Costas Voliotis
O Αργυρης πεθανε, παει. Ειχε επιλεξει , η τον ειχε επιλεξει το επαγγελμα αυτο. Σε εναν θανατο , νομιζω οτι μονο που μπορει -αν θελει να πει κατι σαν "συγχωρεμενος¨", "καλη αναπαυση" κτλ. Οτιδηποτε αλλο γραφεται απο οποιονδηποτε, γραφετε ΜΟΝΟ για την αυτοπροβολη του/της γραφοντα. Να προσεχετε τι γραφεται γιατι ΠΟΛΥ συντομα και οι γραφοντες ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ..
Stelios Kalogerakis
Με όλο το σεβασμό και την εκτίμηση, παρακολουθώ πάντα με πολύ ενδιαφέρον τη δουλειά και τις απόψεις σου, νομίζω ότι υπάρχει εδώ ένα υποκειμενικό στοιχείο. Νόμίζω ότι ο τεχνοκριτικός, με κάποιο τρόπο είναι θεμιτό να "κουμπώνει" με το κοινό του. Διαβάζουμε συνήθως τους κριτικούς που τιαριάζουν στα δικά μας αισθητικά κριτήρια γιατί αυτούς εμπιστευόμαστε περισσότερο. Επιπρόσθετα, εκείνες τις μακρινές εποχές υπήρχε και το θέμα του περιορισμένου χώρου στα έντυπα, όπου δεν μπορούσες να πλατειάσεις ιδιαίτερα (Το έζησα από πρώτο χέρι ως αρθρογράφος σε μεγάλη εφημερίδα στα early zeros). Διαβάζω μανιωδώς τις κριτικές του Ηλία Φραγκούλη γιατί ξέρω ότι θα δω ταινίες που θα ικανοποιήσουν το δικό μου αισθητικό κριτήριο, επίσης ξέρω κόσμο, που για αρκετούς λόγους τον ενοχλούν οι κριτικές του. Για εμένα όμως τα κείμενά του, ενίοτε καυστικά, αποτελούν ασφαλή οδηγό πριν πάω στον κινηματογράφο. Για τον ίδιο λόγο διάβαζα και τον Ζήλο. Στα 90s έφηβος, δε με ενδιέφερε καθόλου η (όπως φάνηκε τεράστια) κοινονικοοικονομική σημασία της Βανδή τα επόμενα χρόνια, οπότε η σύντομη εκρηκτική κριτική του Ζήλου στο "Υποφέρω" ήταν αυτό ακριβώς που σκέφτόμουν και εγώ όταν θέλοντας και μη το άκουγα παντού. Προφανώς αρκετές φορές ήταν απόλυτος αλλά επίσης είχε αναπτύξει μια δίοδο επικοινωνίας με το κοινό που εκτιμούσε την άποψή του, και μάλιστα μια εποχή που η μουσική κόστιζε και οι περισσότεροι ζητούσαν καθοδήγηση πριν καταθέσουν το οβολό τους. Νομίζω λοιπόν ότι ο Ζήλος και το αισθητικό του κριτήριο "κούμπωσε" μια χαρά με το κοινό του και προφανώς ένας βασικός λόγος ήταν αυτό το ενίοτε απόλυτο και αφοριστικό ύφος του.
Michael Nick
Δεν έγραφε μόνο δισκοκριτικές.Κανείς δεν μπορεί να γράψει με παρόμοιο τρόπο σήμερα
Φώντας Τρούσας
Michael Nick για μένα αυτό είναι ένα μπλαμπλάδικο κείμενο χωρίς καμία ουσία - λυπάμαι, εγώ δεν γράφω έτσι, γιατί δεν μου αρέσει να γράφω έτσι - το θεωρώ χάσιμο χρόνου και χωρίς κανένα νόημα
Σχόλια από το fb στο ποστ "Δύο διευκρινήσεις σε σχέση με το προηγούμενο ποστ"...
ΑπάντησηΔιαγραφήFerris Costas
Φώντα, κανείς δεν σε παρεξηγεί, άλλωστε έχεις δίκιο, αν πάρω για παράδειγμα το Γ.Τ. κυρίως όποτε τόλμησε να γράψει... πρώτος (χωρίς να περιμένει που θα κλίνει η παλάντζα, και υπακούοντας στις δισκογραφικές... εντολές) θα φρίξεις! Ειδικά για τον Αργύρη Ζήλο, επειδή τον γνώρισα από κοντά, δεν πρέπει να πάρομε στα σοβαρά τον σνομπισμό και την προκλητική επιτήδευση των γραπτών του. Εκεί, έπαιζε το ρόλο του ανταγωνισμού μέσα σε μια ζούγκλα ασχέτων αλαζόνων, αφ' ενός για... να βγάλει το μεροκάματο, αφ' ετέρου για να προβοκάρει με μαύρο και υποχθόνιο χιούμορ -όχι τους καλλιτέχνες, αλλά- ακριβώς αυτή τη ζούγκλα. Ο Αργύρης στις προφορικές του κουβέντες, ήταν ένας τρυφερός και αγαπησιάρης φίλος, και η κρίση του για τους ίδιους τους δημιουργούς ήταν άλλη απ' αυτήν που εξέφραζε -κακώς, θα συμφωνήσω- στα γραπτά του. Αυτό που πράγματι ΔΕΝ ΕΚΤΙΜΟΥΣΕ (θα σου φανεί παράξενο) ήταν τα ίδια τα γραφτά του. Γι αυτό και λέω πως σ' αυτό το σημείο, έχεις δίκιο.
Φώντας Τρούσας
>>Αυτό που πράγματι ΔΕΝ ΕΚΤΙΜΟΥΣΕ (θα σου φανεί παράξενο) ήταν τα ίδια τα γραφτά του.<<
Ωραίο αυτό. Δεν το ήξερα. Ούτε το είχα αντιληφθεί. Ούτε μου το είχε πει έστω και έμμεσα.
Ferris Costas
Απλά θα προσθέσω πως σε πολλές περιπτώσεις, εκφραζόταν η αντιπάθειά του σε κάποια (κρυφά) ελαττώματα ή παραπτώματα κάποιων καλλιτεχνών, που κρυβόντουσαν πίσω από την υπερεκτίμηση των Δημοσίων Σχέσεων των Εταιριών. Ήξερε καλά, πως οι περισσότεροι δεν είναι και τόσο... Άγιοι! Ή... Παρθένες!
Μαίρη Δαλάκου
Άψογη εξήγηση Φώντα, αν και η τοποθέτησή σου στο προηγούμενο ποστ, ήταν απόλυτα κατανοητή και ουδόλως παρεξηγήσιμη!
Είσαι ακριβοδίκαιος, αυτό δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει!
Vassilis Serafimakis
Κι αυτή η ανάρτηση, στην οποία εκτίθενται πράγματα αυτονόητα, είναι έμμεση και παράπλευρη μαρτυρία τού πόσο χαμηλά έχει πέσει η κριτική σκέψη στη χώρα μας. Η τάση πλέον είναι προς τη γρήγορη αντίδραση, προς το γρήγορο ζύγισμα, και όχι στην υπομονετική εμβάθυνση.
(Πιθανώς να είναι γενικώτερο φαινόμενο. Πιθανώς η τεχνολογική εξέλιξη στις επικοινωνίες να έχει επηρεάσει ριζικά ορισμένα απαραίτητα γιά κριτική εκτίμηση, πχ τον χρόνο πού αφιερώνουμε σε ένα κείμενο. Οπου ήδη η εικόνα εκτοπίζει το κείμενο.)
Vassilis Magoulas
Χωρίς να γνωρίζω εσένα και τον χαρακτήρα σου και έχοντας διαβάσει πολλά κείμενα σου με ξένισε το επιθετικό και απαξιωτικό ύφος ! Προβάλουμε αυτά που μας συγκινούν χωρίς να υποτιμούμε όσα δεν μας αγγίζουν.
Φώντας Τρούσας
Έχεις τελείως λάθος. Πιο λάθος δεν γίνεται. Μάλλον με μπερδεύεις με κάποιον άλλον. Εγώ δεν εκφράζομαι ποτέ απαξιωτικά για καλλιτέχνες. Μάχομαι μόνο για ιδέες και για θέσεις. Επίσης παρατήρησα ότι έβαλες "γέλιο" σε κάτι που έγραψα (χωρίς να είναι αστείο). Αυτό το θεωρώ προσβλητικό. Και επ' αυτού δεν χωράει συζήτηση. Να μην ξανασχολιάσεις εδώ.
Akis Perdikis
Το αρχικό κείμενο που επικεντρώνεται (κυρίως) στον κινηματογράφο δεν δέχεται άλλα σχόλια, οπότε αφήνω εδώ μια σύντομη κουβέντα ανάμεσα σ' έναν κινηματογραφιστή και τον Αργύρη Ζήλο... Αυτοεπεξηγηματικό. https://fb.watch/DwlqF8TKnI/
Φώντας Τρούσας
Το είδα αυτές τις μέρες. Δεν συμφωνώ με αυτά που λέγονται. Τα έκλεισα τα σχόλια, γιατί ήδη μαζεύτηκαν πολλά - και πλέον δεν μπορώ να τα παρακολουθήσω. Όταν μαζεύονται πολλά σχόλια μπερδεύεσαι, χάνονται....
George Floudas στον Akis Perdikis
το ροκ στην Ελλάδα νομίζω ήταν πάντα
περισσότερο φαντασίωση
παρά πραγματικότητα
οπότε και το ελληνικό ροκ σινεμά
-ό,τι κι αν εννοούμε με αυτό τον όρο τέλος πάντων-
ήταν σινεμά του φανταστικού
με κάποιον τρόπο.
Τι ρεαλιστικό υπάρχει στις ταινίες του Νικολαΐδη ή του Νίκου;
Stratis Agelos
ευαίσθητη ψυχή ο Νίκος, θα είχε πολλά να δώσει ακόμα…
Akis Perdikis
Όντως. Το ένα και μοναδικό άλμπουμ που έχω, το ηχογράφησα στο στούντιο του Τριανταφυλλίδη στο Χαλάνδρι. Ωραίος άνθρωπος.
Σχόλια από το fb στο ποστ "Ήθελα να το ανεβάσω στις 17 Νοεμβρίου, την ημέρα της επετείου, αλλά παράπεσε"...
ΑπάντησηΔιαγραφήDimitris Patokos
Για άλλη μια φορά σε ευχαριστούμε πολύ…
Panos Bosnakis
Πριν την δικτατορία, αν θυμάμαι καλά, και τα έχω και εκείνα τα τεύχη, έβγαινε με τον τίτλο Μαρτυρίες. Το 74 έγινε Σημειώσεις. Είμαι ο πρώτος που το παρουσίασα ακαδημαϊκά σε πολύ μεγάλο Συνέδριο στο Σαν Φρανσίσκο το 1986, είχα συνεργασία με όλους εκεί μέχρι και το 1989 που βγάλαμε με το Νάνο Βαλαωρίτη και τον Ανδρέα Παγουλατο την Συντέλεια.
Φώντας Τρούσας
Ναι ήταν συνέχεια των Μαρτυριών με τους ίδιους πάνω-κάτω συνεργάτες. Τον Σεπτέμβριο του '73 βγήκε το πρώτο τεύχος των σημειώσεων (το γράφω στο ποστ).
Panos Bosnakis
ναι το 73....το 73 ήταν πολύ σημαντική χρόνια έγιναν πολλά πράγματα που ιετα το 74 άρχισαν να χανονται
Niki Limnioti
το περιοδικό,βεβαίως ακόμα συνεχίζει να κυκλοφορει κανονικά με υπεύθυνο τον Λυκιαρδοπουλο
Φώντας Τρούσας
το τελευταίο τεύχος που έχω πρέπει να είναι από το 2018
Niki Limnioti
όχι, βγαίνει κανονικά. Έχω όλα τα τεύχη, και του 2024 - με εξαιρετικό κείμενο του Λυκιαρδοπουλου για τη Γάζα - και αναμένεται το καινούργιο.
Φώντας Τρούσας
είπα το τελευταίο που έχω εγώ, όχι το τελευταίο που βγήκε - τα περισσότερα που έχω είναι από τα σέβεντις - έχω τους τόμους και κάποια μεμονωμένα (άρα τα έχω δύο φορές κάποια), αυτό το #4 το έχω δύο φορές και στον τόμο και μόνο του
Panos Bosnakis
Υπήρχε ένα άλλο περιοδικό το Σχήμα που έβγαινε το 1966-67, αξιόλογο. Είναι πανσπανιο, το ψάχνω δεκαετίες, δεν το έχω βρει πουθενά, έβγαινε στο Βόλο, αλλά κυκλοφορούσε μέσα σε κύκλους της Πρωτοποριας. Αν το βρει ποτέ κανείς με ενδιαφέρει....
Dimitris N. Maniatis
Πολύ ωραίο. Βγαίνουν οι Σημειώσεις ακόμη
Ferris Costas
Νομίζω πως είμαστε πολλοί, που στον εορτασμό του 1974 είχαμε την αίσθηση. Το είπα την ώρα που έμπαινα στο Πολυτεχνείο, κι όταν με ρώτησαν "γιατί το λες"; απάντησα: "Βλέπεις αυτή την τσαλακωμένη πόρτα στο πάτωμα; Έπρεπε να την βάλουν εδώ στην είσοδο σαν Επιτάφιο, και να μας υποχρεώσουν όλους να περάσομε από κάτω..."
Dimitris Makares
έτσι ακριβώς. Πολύ ωραίο
Χρήστος Πριτσαπίδουλας
Ο Λαμπρίδης δεν πουλούσε πιάνα;
Konstantin Mixos
Μόλις σήμερα ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος κατέβηκε τα σκαλιά της Πολιτείας και άφησε ζεστά τα νέα τεύχη των Σημειώσεων
Σχόλια από το fb στο ποστ "Το κείμενο που θα διαβάσετε πιο κάτω το είχα γράψει πριν από 15 χρόνια περίπου"...
ΑπάντησηΔιαγραφήStathis Gotsis
Όχι απλά συμφωνώ, προσυπογράφω!
Μαίρη Δαλάκου
Απόλυτα συμφωνώ σε όλα...!
Να επισημάνω και κατά την δική μου άποψη αυτό σου το σημείο, που καλώς το θίγεις γιατί είναι σημαντικό :
«πιάνω» τι θέλει να πει ο κάθε καλλιτέχνης, και πώς τοποθετείται ευρύτερα (σε σχέση με τα ζόρια του, τις απόψεις του για αισθητικά ή κοινωνικά ζητήματα κ.λπ.)"
Να πω, ότι δεν την έχουν όλοι αυτή την διορατικότητα!
Jimi Sokratis
Το κομμάτι που αναφέρεται στο τι σημαίνει τοπικά μια μουσική, ένα συγκρότημα - όνομα το είχα καταλάβει πολύ καλά στο 2000 όταν έβγαζαν τα περιοδικά λίστες με τα καλύτερα του 20ου αιώνα και της δεκαετίας του 90 και τα αγγλικά είχαν μέσα και μάλιστα πολύ ψηλά τον δίσκο των Stone Roses και έλεγα τι σκατά βρίσκουν σε αυτήν την μετριότητα, εντάξει σας αρέσει εσάς εκεί αλλά δες το λίγο πιο σφαιρικά, και στα αμερικάνικα περιοδικά δεν υπήρχε καν μέσα. Φυσικά η προσέγγιση των αμερικάνων ήταν πιο κοντά στη δική μου.